Ο ρόλος της Margrethe Vestager ως Επιτρόπου Ανταγωνισµού της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2024 ολοκληρώθηκε έπειτα από δέκα χρόνια.
Η 56χρονη Vestager, η πιο αυστηρή κριτής της τεχνολογικής βιοµηχανίας, κοίταξε τα πράγµατα που έχει συγκεντρώσει στο γραφείο της στις Βρυξέλλες και το βλέµµα της έπεσε στο γλυπτό ενός χεριού που είχε το µεσαίο δάχτυλο σηκωµένο. «Τι να το κάνω αυτό;», αναρωτήθηκε. Το µεσαίο δάχτυλο, όπως σχολίασε, ήταν µια υπενθύµιση να µην αφήνει τους επικριτές της να την αποθαρρύνουν.
Η Δανή πολιτικός έχει αντιµετωπίσει πολλούς επικριτές όλα αυτά τα χρόνια. Όταν διορίστηκε Ευρωπαία Επίτροπος Ανταγωνισµού το 2014, έγινε µία από τους πρώτους στον κόσµο που κινήθηκαν επιθετικά κατά των τεχνολογικών κολοσσών και επέβαλε αυστηρά πρόστιµα στην Google, την Apple και την Amazon για παράνοµες επιχειρηµατικές πρακτικές και απόπειρα παρεµπόδισης του ανταγωνισµού.
Εκείνη την εποχή, οι ψηφιακοί γίγαντες των ΗΠΑ αναπτύσσονταν γρήγορα και ήταν ιδιαίτερα δηµοφιλείς για τις καινοτοµίες τους. Η Vestager αντιµετώπισε έντονες αντιδράσεις για τις ενέργειές της, καθώς οι ηγέτες της τεχνολογίας την κατηγόρησαν ότι εµποδίζει τις ευρωπαϊκές νεοφυείς επιχειρήσεις να αναπτυχθούν και, κατά συνέπεια, ότι βλάπτει την οικονοµία της Ευρώπης. Το 2018 ο Trump φέρεται να είπε ότι «η Vestager µισεί πραγµατικά την Αµερική».
Όµως, πλέον, οι αυστηρές ρυθµίσεις που έχει επιβάλει στην τεχνολογική βιοµηχανία έχουν διαδοθεί παγκοσµίως. Χάρη στη Vestager, η Ευρώπη θεωρείται πλέον πρωτοπόρος στον πιο αυστηρό έλεγχο των τεχνολογικών µεγαθηρίων, καθώς την ακολούθησαν οι ρυθµιστικές αρχές των ΗΠΑ, της Νότιας Κορέας, της Αυστραλίας, της Βραζιλίας, του Καναδά κ.ά.
«Αυτό είναι εξαιρετικά ικανοποιητικό», δήλωσε στους «New York Times», προσθέτοντας ότι δάκρυσε από συγκίνηση όταν, τον Αύγουστο του 2024, το ανώτατο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο τη δικαίωσε σε µια αγωγή φοροδιαφυγής κατά της Apple. «Ο κόσµος πίστευε ότι ήµασταν τρελοί γιατί, πριν από 10 χρόνια, οι µεγάλες τεχνολογικές εταιρείες ήταν πολύ ισχυρές. Ήταν οι πιο αξιοθαύµαστες, οι πιο καινοτόµες, οι πιο πολλά υποσχόµενες εταιρείες που µπορούσες να σκεφτείς».
Ακόµα και στην Ουάσιγκτον, η Vestager έγινε, από αποδιοποµπαίος τράγος, αντικείµενο θαυµασµού. Τον Σεπτέµβριο του 2024, όταν επισκέφθηκε για τελευταία φορά τους οµολόγους της στο Υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ, το προσωπικό διοργάνωσε µια µεγάλη οµιλία της και, στο τέλος, τη χειροκρότησαν όλοι όρθιοι.
Πλέον, η Vestager ετοιµάζεται να αναλάβει έδρα σε πανεπιστήµιο της Δανίας, ενώ τη θέση της θα πάρει η Ισπανίδα Teresa Ribera Rodriguez. Πριν ολοκληρώσει τη θητεία της, όµως, δεν παρέλειψε να µιλήσει για την πρόσφατη νίκη του Trump, λέγοντας ότι η Ευρώπη θα συνεχίσει να ηγείται στην επιτήρηση της τεχνολογικής βιοµηχανίας. Συµπλήρωσε, µάλιστα, πως ο περιορισµός ορισµένων µορφών λόγου στο διαδίκτυο είναι απόλυτα αποδεκτός, ακόµα κι αν προκαλεί την οργή του Musk. Ακολουθούν εκτεταµένα αποσπάσµατα των δηλώσεών της:
• «Είµαι περήφανη για τη θητεία µου, αλλά ήταν εν µέρει επιτυχής»: Δεν ήταν λίγοι εκείνοι που επέκριναν τη σκληρή προσέγγιση της Vestager, λέγοντας ότι έβλαψε την τεχνολογική βιοµηχανία στην Ευρώπη και πως οι πολλοί κανόνες της τελικά διόγκωσαν τη γραφειοκρατία. Από την άλλη, κάποιοι πρώην συνάδελφοί της την κατηγόρησαν ότι δεν θέσπισε αρκετούς κανόνες κι ότι εταιρείες όπως η Google, η Apple, η Amazon κ.ά. έχουν γίνει ακόµη πιο ισχυρές την τελευταία δεκαετία. Η Vestager δήλωσε περήφανη για τη θητεία της, αλλά επεσήµανε ότι ήταν «εν µέρει επιτυχής». Είπε ότι, εκτός από τα µεγάλα πρόστιµα, πίεσε τις εταιρείες να προχωρήσουν σε πιο σκληρές διαρθρωτικές αλλαγές και προέτρεψε τις ρυθµιστικές αρχές ανά τον κόσµο να είναι «πιο τολµηρές». Από την άλλη, θα ήθελε όλες αυτές οι κινήσεις να είχαν γίνει πιο γρήγορα.
• «Η συνεργασία µου µε τις ρυθµιστικές αρχές των ΗΠΑ ήταν πολύ στενή, αλλά φοβάµαι ότι αυτό θα αλλάξει µε τον Trump»: Οι ΗΠΑ ήταν γνωστές για τη χαλαρή εποπτεία τους στον κλάδο της τεχνολογίας. Η Vestager επαίνεσε την πιο επιθετική προσέγγιση της κυβέρνησης Biden, που στράφηκε κατά των µονοπωλιακών πρακτικών της Google, αλλά και το υπουργείο Δικαιοσύνης που, µε τον τρόπο του, πίεσε για τη διάλυση του γίγαντα του Διαδικτύου. Εάν µια ρυθµιστική αρχή των ΗΠΑ έκανε ένα τόσο σηµαντικό βήµα, οι επιπτώσεις παγκοσµίως θα ήταν αλυσιδωτές και τελικά θα άλλαζε η συµπεριφορά ολόκληρου του κλάδου, είπε η Vestager. «Η δουλειά µας είναι να αποτρέπουµε τέτοιες συµπεριφορές και, αν δεν χρησιµοποιούµε τα πιο ισχυρά µας εργαλεία, δεν θα το πετύχουµε», ανέφερε. Ωστόσο, εξέφρασε τις αµφιβολίες της για το πώς θα εξελιχθούν τα πράγµατα µε πρόεδρο τον Trump: «Όταν βλέπεις τους ηγέτες της τεχνολογικής βιοµηχανίας να τρέχουν να συγχαρούν τον Trump, καταλαβαίνεις ότι ελπίζουν πως θα έχουν την εύνοιά του», είπε χαρακτηριστικά.
• «Η ρύθµιση των social media είναι πιο σηµαντική από ποτέ»: Η Vestager ανέφερε ότι ένας νέος ευρωπαϊκός νόµος, ο νόµος για τις ψηφιακές υπηρεσίες, έδωσε στις αρχές της Ε.Ε. κρίσιµες νέες εξουσίες για τη ρύθµιση των πλατφορµών κοινωνικής δικτύωσης, σχετικά µε το ορίζεται «παράνοµη ρητορική», συµπεριλαµβανοµένου του ρατσισµού, του αντισηµιτισµού και του τροµοκρατικού περιεχοµένου.
«Εάν µια πλατφόρµα χρησιµοποιείται για να υπονοµεύσει τη Δηµοκρατία, τότε είναι σαφές ότι δεν συµµορφώνεται µε τον νόµο για τις ψηφιακές υπηρεσίες», είπε. Ανέφερε ότι ο νέος νόµος ήταν απαραίτητος για να συνετίσει εταιρείες που δεν έκαναν αρκετά για να ελέγξουν τις πλατφόρµες τους για επιβλαβές και παράνοµο υλικό. «Βρίσκω απολύτως θεµιτό, για παράδειγµα, ότι η πατρίδα µου, η Δανία, ψηφίζει νόµο που καθιστά τη ρητορική µίσους παράνοµη», είπε. «Αυτό που δεν είναι νόµιµο είναι να το να µην τηρούµε αυτούς τους νόµους». Η Vestager πρόσθεσε πως η εγγύτητα του Musk µε τον Trump δεν πρέπει να επηρεάσει τη ρύθµιση των εταιρειών του, συµπεριλαµβανοµένης της X, η οποία βρίσκεται υπό έρευνα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. «Ένα από τα θεµελιώδη στοιχεία του ευρωπαϊκού µοντέλου είναι το κράτος δικαίου και η ίση µεταχείριση -και αυτό πρέπει να ισχύει για όλους», κατέληξε.
© 2024 The New York Times Company