«Η Ευρώπη αποφάσισε να γίνει ο κύριος υπέρμαχος, ο πρωταθλητής, αν θέλετε, της πράσινης μετάβασης, λαμβάνοντας και το αντίστοιχο μήνυμα από την κοινή γνώμη. Η κοινή γνώμη, όμως, δεν είχε όλα τα δεδομένα στα χέρια της. Ούτε για τον χρόνο που θα απαιτηθεί ούτε για το κόστος που θα αναληφθεί. Το ερώτημα που τέθηκε ήταν “μισό”. Ρωτήθηκε αν είναι υπέρ ή εναντίον, δεν ρωτήθηκε αν είναι υπέρ της πράσινης μετάβασης με μεγάλο κόστος. Αυτό το ερώτημα δεν τέθηκε ποτέ.

Το κόστος της πράσινης μετάβασης πρέπει να εξηγηθεί, πρέπει να συμφωνήσουν οι πολίτες, διότι χωρίς αυτούς, η μετάβαση δεν θα συμβεί, όσες αποφάσεις υπερεθνικών και εθνικών οργάνων κι αν υπάρξουν».

Τον Ιούλιο του 2018, σε συνέντευξή του στους Financial Times, ο Χένρι Κίσινγκερ, βετεράνος πλέον της διπλωματίας και της γεωπολιτικής, είχε πει για τον Ντόναλντ Τραμπ: «Πιστεύω ότι μπορεί να είναι μια από αυτές τις μορφές της ιστορίας που εμφανίζονται από καιρού εις καιρόν για να σηματοδοτήσουν το τέλος μιας εποχής και να την υποχρεώσουν να εγκαταλείψει τα παλιά προσχήματα. Δεν σημαίνει απαραίτητα ότι το γνωρίζει αυτό ή ότι έχει εξετάσει κάποια σοβαρή εναλλακτική. Θα μπορούσε απλώς να είναι ένα ατύχημα».

Πάνω στα συντρίμμια μιας αλόγιστης παγκοσμιοποίησης, που ωφέλησε οικονομικά κυρίως την Κίνα και τις ανερχόμενες μεγάλες δυνάμεις του παγκόσμιου Νότου, συγκρούονται σήμερα εντός της Δύσης δύο μεγάλα δόγματα πολιτικής.

Το πρώτο, που κυριαρχεί ήδη από την εποχή πoυ ξέσπασε ο πόλεμος στην Ουκρανία, στηρίζεται σε ένα ψυχροπολεμικό ιδεολόγημα (της εποχής Ρόναλντ Ρέιγκαν) κατά το οποίο υπήρχε τότε, απέναντι στη Δύση, μια «αυτοκρατορία του κακού».

Αυτή τη φορά δεν είναι η Σοβιετική Ένωση, αλλά ένας «άξονας των δικτατοριών» μεταξύ Ρωσίας, Κίνας, Ιράν και Βορείου Κορέας, που συγκρίνεται μάλιστα με τον «άξονα» του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, μεταξύ ναζιστικής Γερμανίας, φασιστικής Ιταλίας και αυτοκρατορικής Ιαπωνίας.

Το 2025 υπόσχεται να είναι έτος μεγάλων, ίσως τεκτονικών μεταβολών και η επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ είναι βασικός αλλά όχι μόνος παράγοντας που θα επηρεάσει. Ας δούμε συνοπτικά την εικόνα των πιθανών εξελίξεων στα μέτωπα της οικονομίας και της γεωπολιτικής, με έμφαση σε όσα αφορούν περισσότερο, έμμεσα ή άμεσα, την Ελλάδα.

Σημειώνοντας όμως εξαρχής ότι ορισμένα από τα γεγονότα του επόμενου έτους μπορεί να οδηγήσουν σε αλυσιδωτές αντιδράσεις, δημιουργώντας απρόβλεπτες, αλλά μεγάλες παρενέργειες, εκείνες που ονομάζουμε «μαύρους κύκνους». Από τη χρήση τακτικών πυρηνικών όπλων για πρώτη φορά στην ιστορία, ή την πολιτική αναταραχή στις ΗΠΑ, έως το ξέσπασμα μιας ξαφνικής διεθνούς κρίσης στην οικονομία και τις αγορές.

Την περασμένη Παρασκευή, μία μέρα μετά την οξεία κριτική που άσκησε (ξανά) ο Αντώνης Σαμαράς, ο πρωθυπουργός έσπευσε να περιορίσει τις προσδοκίες από τον εν εξελίξει διάλογο με την Τουρκία στο πλαίσιο των «ήρεμων υδάτων», αναφέροντας χαρακτηριστικά: «Στο θέμα της οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ, σας λέω ανοιχτά, αυτή τη στιγμή δεν βλέπω προοπτική να μπορεί να γίνει η συζήτηση».

Μεγάλη η αντίθεση σε σχέση με τον περασμένο Ιούλιο, όταν δήλωνε «ο σκοπός μου είναι, ναι, να μπούμε στον πυρήνα της βασικής μας διαφοράς. Εφόσον καταφέρουμε να συμφωνήσουμε να πάμε στη Χάγη, ώστε το Διεθνές Δικαστήριο να επιληφθεί αυτής της μεγάλης εκκρεμότητας, η οποία έρχεται εδώ και πολλές δεκαετίες. Αλλά προφανώς το να πάμε στη Χάγη δεν είναι μια απλή υπόθεση, ούτε είναι κάτι το οποίο μπορεί να γίνει από τη μια στιγμή στην άλλη».