Οι ασφυκτικές συνθήκες της τελευταίας δεκαετίας απείλησαν ακόµα και τη βιωσιµότητα του κλάδου, όµως αυτή η τάση έχει πλέον αντιστραφεί, τονίζει ο Θεόδωρος Τρύφων, Co CEO του Οµίλου ELPEN και Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρµακοβιοµηχανίας (ΠΕΦ).
Επισηµαίνει τα προβλήµατα που πρέπει να επιλυθούν και προτείνει µέτρα ενίσχυσης θέτοντας έναν υψηλό, αλλά εφικτό στόχο για τις ελληνικές εταιρείες.
Ποια είναι τα κρίσιµα σηµεία για τη βιώσιµη ανάπτυξη της ελληνικής φαρµακοβιοµηχανίας σήµερα;
Η βιώσιµη ανάπτυξη της ελληνικής φαρµακοβιοµηχανίας συνάντησε σοβαρά εµπόδια την τελευταία δεκαετία. Από την περίοδο της οικονοµικής κρίσης µέχρι σήµερα, ο κλάδος βρίσκεται αντιµέτωπος µε τεράστιες µειώσεις τιµών και εξωπραγµατική άµεση και έµµεση υπερφορολόγηση, συνθήκες που διαµόρφωσαν ένα ασφυκτικό περιβάλλον για την επιβίωσή του. Αυτό οδήγησε σε οριακό σηµείο τη βιωσιµότητα των φαρµάκων της ελληνικής παραγωγής, στη χαµηλή τιµή των οποίων προστέθηκαν άδικα δυσβάστακτες πρόσθετες επιβαρύνσεις.
Το αρνητικό αυτό πλαίσιο επιδεινώθηκε περαιτέρω από την αύξηση του κόστους παραγωγής λόγω της ενέργειας, του πληθωρισµού και της γεωπολιτικής αστάθειας, καθώς κι από τις τεράστιες επιβαρύνσεις που υφίσταται ο κλάδος για την εναρµόνισή της µε την ολοένα αυστηρότερη περιβαλλοντική νοµοθεσία. Το περιβάλλον αυτό οδήγησε στη σοβαρή υστέρηση επενδυτικών κεφαλαίων για τις ελληνικές φαρµακοβιοµηχανίες, οι οποίες κατά βάση χρηµατοδοτούνται από ίδια κεφάλαια και δανεισµό και αντιµετωπίζουν έντονο πρόβληµα ρευστότητας.
Εν µέσω αυτών των ασφυκτικών πιέσεων, οι ελληνικές φαρµακοβιοµηχανίες κατάφεραν να επιβιώσουν λόγω της έντονης εξαγωγικής τους δραστηριότητας. Εάν δεν υπήρχε η σανίδα σωτηρίας των εξαγωγών, πολλά φάρµακα εγχώριας παραγωγής θα είχαν αποσυρθεί από την αγορά, καθώς η παραγωγή τους δεν είναι δυνατό να υποστηριχθεί.
Τα τελευταία µέτρα που έλαβε το Υπουργείο Υγείας για την τιµολόγηση των φαρµάκων κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση, δηµιουργώντας κάποιες θετικές προϋποθέσεις για τη βιωσιµότητα του κλάδου. Ωστόσο, δεν είναι από µόνα τους αρκετά ώστε να διασφαλίζουν τη βιώσιµη ανάπτυξη του κλάδου. Στο πλαίσιο αυτό θεωρούµε κρίσιµης σηµασίας τον σχεδιασµό και την υλοποίηση ενός νέου βιώσιµου πλαισίου φαρµακευτικής πολιτικής σε συνεργασία και µε το Υπουργείο Οικονοµικών, που να περιλαµβάνει µέτρα για την ενίσχυση της χρηµατοδότησης, τον εξορθολογισµό της κατανάλωσης, κίνητρα για χρήση των οικονοµικότερων φαρµάκων και ένα σταθερό επενδυτικό περιβάλλον.
Ποιοι είναι σήµερα οι ρεαλιστικοί στόχοι για τον κλάδο;
Το ιδιαίτερα επιτυχές µέτρο του επενδυτικού clawback δηµιούργησε το περιθώριο για την επενδυτική αναθέρµανση του κλάδου, οδηγώντας στην υλοποίηση µιας σειράς επενδύσεων από ελληνικές αλλά και ξένες φαρµακοβιοµηχανίες. Είναι χαρακτηριστικό ότι το επενδυτικό πρόγραµµα µόνο των ελληνικών φαρµακοβιοµηχανιών αναµένεται να υπερβεί σε ύψος το 1,5 δισ. ευρώ έως το 2026. Η ολοκλήρωσή του θα σηµάνει τη δυνατότητα κάλυψης του 70% των φαρµακευτικών αναγκών της χώρας µε ποιοτικές θεραπείες, σε προσιτό κόστος για το σύστηµα και τον ασθενή. Αυτό σηµαίνει διασφάλιση της επάρκειας της φαρµακευτικής αγοράς και δραστικό περιορισµό των ελλείψεων.
Οι ρεαλιστικοί στόχοι που έχουµε θέσει ως κλάδος αφορούν στη διατήρηση και περαιτέρω ενίσχυση της επενδυτικής µας δυναµικής, στην ενδυνάµωση του ρόλου µας ως εγγυητή επάρκειας φαρµάκων για τη χώρα και στη διεύρυνση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας του ελληνικού φαρµάκου που ήδη σήµερα βρίσκεται σε 147 χώρες, αποτελώντας το δεύτερο εξαγώγιµο προϊόν της χώρας µας.
Οι ελληνικές φαρµακοβιοµηχανίες αντιπροσωπεύουν σήµερα το 10% του ευρωπαϊκού παραγωγικού ιστού, αποτελώντας ένα από τα πέντε πιο σηµαντικά κέντρα παραγωγής φαρµάκων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Κατά συνέπεια, η εδραίωση της διεθνούς παρουσίας της φαρµακοβιοµηχανίας και η ανάδειξη της χώρας µας σε περιφερειακό κόµβο παραγωγής και έρευνας φαρµάκων αποτελεί ένα απολύτως ρεαλιστικό στοίχηµα που κερδίζεται µέρα µε τη µέρα.
Στο περιβάλλον αυτό ποια είναι η στρατηγική των εταιρειών της ελληνικής φαρµακοβιοµηχανίας;
Η στρατηγική ανάπτυξης των ελληνικών φαρµακοβιοµηχανιών βασίζεται σε έναν συνδυασµό καινοτοµίας, ποιότητας, ενίσχυσης της τοπικής παραγωγής, διεθνών συνεργασιών και εξωστρέφειας, µε στόχο τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας και τη δηµιουργία ενός ισχυρού διεθνούς προφίλ.
Η παραγωγή γενόσηµων φαρµάκων αποτελεί σηµαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτηµα, καθώς η Ελλάδα διαθέτει µακρά εµπειρία στον τοµέα αυτό, προσφέροντας ποιοτικά φάρµακα σε χαµηλό κόστος. Οι ελληνικές εταιρείες διευρύνουν συνεχώς την γκάµα των γενόσηµων προϊόντων τους, διασφαλίζοντας παράλληλα τη συµµόρφωση µε διεθνή πρότυπα, όπως το GMP (Good Manufacturing Practices).
Παράλληλα, οι ελληνικές φαρµακοβιοµηχανίες επικεντρώνονται στην ανάπτυξη νέων φαρµάκων προστιθέµενης αξίας, µε βελτιωµένα χαρακτηριστικά αποτελεσµατικότητας και ασφάλειας σε σχέση µε υφιστάµενες θεραπείες. Επίσης, έχουν ήδη τεθεί οι βάσεις για την ανάπτυξη στο προσεχές µέλλον προϊόντων βιοτεχνολογίας και φαρµάκων για σπάνιες παθήσεις.
Παράλληλα, οι ελληνικές φαρµακοβιοµηχανίες συνεργάζονται στενά µε πανεπιστήµια και ερευνητικά κέντρα για την προώθηση της καινοτοµίας, ενώ συµµετέχουν σε διεθνείς αλυσίδες αξίας, ενισχύοντας το εξωστρεφές τους προφίλ σε ένα περιβάλλον όπου η εξωστρέφεια είναι ζωτικής σηµασίας για την ανάπτυξη. Οι ελληνικές φαρµακοβιοµηχανίες εστιάζουν στην ενίσχυση των εξαγωγών τους σε αγορές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Βόρειας Αµερικής και της Μέσης Ανατολής, ενώ αναζητούν στρατηγικές συνεργασίες µε πολυεθνικές εταιρείες για την παραγωγή γενόσηµων και βιοοµοειδών φαρµάκων. Η δηµιουργία µιας ισχυρής ταυτότητας, συνδεδεµένης µε την ποιότητα των ελληνικών φαρµάκων, αποτελεί βασική στρατηγική για τη βελτίωση της διεθνούς εικόνας της ελληνικής φαρµακοβιοµηχανίας.
Ταυτόχρονα, σηµαντικές επενδύσεις σε υποδοµές και εκσυγχρονισµό µονάδων παραγωγής ενισχύουν την αποδοτικότητα και µειώνουν το κόστος παραγωγής. Η υιοθέτηση προηγµένων τεχνολογιών ελέγχου ποιότητας αποτελεί προτεραιότητα, ενώ η ενσωµάτωση βιώσιµων πρακτικών συµβάλλει στην πράσινη ανάπτυξη.
Αποτελεί πεποίθησή µας ότι οι δύο βασικές προϋποθέσεις για ανάπτυξη είναι η καινοτοµία και η επένδυση στο ανθρώπινο δυναµικό. Στο πλαίσιο των ανωτέρω, η ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναµικού είναι ιδιαίτερα σηµαντική. Οι ελληνικές φαρµακοβιοµηχανίες προσφέρουν συνεχή εκπαίδευση και κατάρτιση στο προσωπικό τους, ενώ συνεργάζονται µε πανεπιστήµια και φορείς έρευνας για την προσέλκυση εξειδικευµένων επιστηµόνων.
Τέλος, η συµµετοχή σε διεθνή δίκτυα και αλυσίδες αξίας, καθώς και η συνεργασία σε ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράµµατα, ενισχύουν την παγκόσµια παρουσία των ελληνικών φαρµακοβιοµηχανιών.
Συνολικά, η στρατηγική των ελληνικών φαρµακοβιοµηχανιών συνοψίζεται στους εξής άξονες: επενδύσεις υψηλής προστιθέµενης αξίας, εξωστρέφεια και εξαγωγές, συνεργασίες και ανάπτυξη δικτύων και βέβαια διαρκής επένδυση στο ανθρώπινο - επιστηµονικό δυναµικό.