Τις τρεις απαραίτητες προϋποθέσεις για βιώσιµη ανάπτυξη, επισηµαίνει ο Βασίλης Ψάλτης, Διευθύνων Σύµβουλος του Οµίλου Alpha Bank, αναδεικνύοντας τον κεντρικό ρόλο του τραπεζικού τοµέα και στην ενεργειακή µετάβαση.
Τονίζει ότι η αναπτυξιακή διαδικασία και η κλιµατική αλλαγή δεν πρέπει να οδηγήσουν στη δηµιουργία κοινωνικά απόκληρων, ενώ περιγράφει πώς η συνεργασία της τράπεζας µε τη UniCredit προσφέρει στους Έλληνες πελάτες της µια «τραπεζική ένωση» στην πράξη.
Ποιες είναι οι προϋποθέσεις για βιώσιμη ανάπτυξη στην Ελλάδα;
Πρώτη και βασική προϋπόθεση είναι η αλλαγή της επιχειρηματικής κουλτούρας και η υιοθέτηση μιας μακροπρόθεσμης και εξωστρεφούς οπτικής, που θέτει στο επίκεντρο τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης έναντι της εσωστρέφειας που προκάλεσε η οικονομική κρίση. Άλλωστε, η βιωσιμότητα αναδεικνύεται σε βασικό κριτήριο χρηματοδότησης από την πλευρά των τραπεζών, ιδιαίτερα στους εξωστρεφείς κλάδους όπως ο τουρισμός και οι εξαγωγές, ενώ η ναυτιλία και η βιομηχανία ακολουθούν με ταχείς ρυθμούς σε αυτή τη μετάβαση. Η τεχνογνωσία, η διορατικότητα και η διαχείριση κινδύνου αποτελούν τον πυρήνα ενός επιχειρηματικού σχεδίου, από το οποίο, όμως, δεν μπορούν να λείπουν κρίσιμα στοιχεία όπως ο σεβασμός στο περιβάλλον, η κοινωνική ευθύνη και η ορθή εταιρική διακυβέρνηση.
Η δεύτερη απαραίτητη συνθήκη είναι η ενίσχυση της μεταρρυθμιστικής δυναμικής της πολιτείας. Η χώρα χρειάζεται ένα σαφές πλαίσιο που να προωθεί την επιχειρηματικότητα, αλλά και να διασφαλίζει τη βιωσιμότητα του φυσικού και οικιστικού περιβάλλοντος. Η έλλειψη κατάλληλων υποδομών σε τουριστικές περιοχές έχει δείξει πώς η επιχειρηματική ανάπτυξη χωρίς όρους μπορεί να απειλήσει το ίδιο το μέλλον της τοπικής οικονομίας και κοινωνίας. Χωρίς την ισορροπία που εξασφαλίζει η υιοθέτηση βιώσιμων πολιτικών και πρακτικών, τα οφέλη της ανάπτυξης κινδυνεύουν να χαθούν, καθώς και πολλά στοιχεία που διαμορφώνουν τη μοναδικότητα της χώρας μας.
Ο ενεργός ρόλος των τραπεζών ως κινητήριας δύναμης της αλλαγής αποτελεί την τρίτη προϋπόθεση. Οι τράπεζες αναπτύσσουν εσωτερικές διαδικασίες που προάγουν την κουλτούρα βιωσιμότητας και λειτουργούν ως πρότυπα για την επιχειρηματική κοινότητα.
Ενισχύουν έτσι την υιοθέτηση υπεύθυνων πρακτικών σε όλη την οικονομία. Σε αυτήν τη διαδρομή, οι τράπεζες δεν είναι απλώς χρηματοδότες. Είναι στρατηγικοί εταίροι που διαμορφώνουν την πορεία προς την εξωστρέφεια και τη βιώσιμη ανάπτυξη, συνδυάζοντας καινοτομία, τεχνογνωσία και καθοδήγηση.
Μιλήσατε για εξωστρέφεια. Πώς σηματοδοτείται αυτή μέσω της συνεργασίας με τη UniCredit;
Η συνεργασία με τη UniCredit ανοίγει νέες προοπτικές για την ελληνική επιχειρηματικότητα, ενώ φέρνει στην εσωτερική αγορά καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες.
Φιλοδοξία μας είναι να αξιοποιήσουμε το δίκτυο των 13 αγορών στις οποίες δραστηριοποιείται η UniCredit, με τον πλέον απλό και αποδοτικό τρόπο για τις ελληνικές επιχειρήσεις. Να τις φέρουμε, δηλαδή, από το νοτιοανατολικό άκρο της Ευρώπης πιο κοντά στον πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η συνεργασία Alpha Bank - UniCredit ανοίγει για την ελληνική επιχείρηση ένα παράθυρο στον κόσμο, καθώς της προσφέρεται απρόσκοπτη πρόσβαση σε μια ισχυρή τραπεζική πλατφόρμα 13 χωρών, καθιστώντας τη ζωή της απλούστερη και ευκολότερη. Πρόκειται σίγουρα για μια ευκαιρία που μας διαφοροποιεί από τους υπόλοιπους ανταγωνιστές μας και θα την αξιοποιήσουμε πλήρως για να ενισχύσουμε την αξία που δημιουργούμε προς όφελος των πελατών μας.
Την εξωστρέφεια των ελληνικών επιχειρήσεων υποστηρίζουμε και μέσω της συνεργασίας μας με την Kepler Cheuvreux, στην οποία διατηρεί μετοχική συμμετοχή η UniCredit και αποτελεί τη μεγαλύτερη ανεξάρτητη χρηματιστηριακή εταιρεία στην Ευρώπη. Μέσω αυτής της συνεργασίας, μεταφέρουμε τη δυναμική εικόνα των ελληνικών εισηγμένων επιχειρήσεων σε δεκάδες θεσμικούς επενδυτές στην ευρωπαϊκή ήπειρο, ανοίγοντας έτσι διαύλους για την ενίσχυση των πολλών, καλών ελληνικών επιχειρήσεων που βρίσκονται σήμερα στο ελληνικό Χρηματιστήριο. Και, βεβαίως, αλλάζουμε και την εικόνα της λιανικής τραπεζικής, προσφέροντας για άλλη μία φορά καινοτόμα προϊόντα, ξεκινώντας από τα αμοιβαία κεφάλαια onemarkets.
Πρόκειται για μια μοναδική ιδέα, που παίρνει τα καλύτερα προϊόντα της κατηγορίας από τη Fidelity, την PIMCO, την Capital Group και άλλους παρόχους και απευθύνεται σε ένα ευρύ σύνολο επενδυτών. Δεν είναι τυχαίο ότι σε ελάχιστους μήνες (η επίσημη πρώτη έγινε τον Οκτώβριο του 2024) έχουμε συγκεντρώσει τουλάχιστον 200 εκατομμύρια ευρώ από τους πελάτες μας.
Να επιστρέψουμε στην απειλή της κλιματικής κρίσης. Πώς αντιμετωπίζει το θέμα αυτό μία τράπεζα που, όπως είπατε, έχει ρόλο καταλύτη για τη μετάβαση σε ένα νέο μοντέλο;
Η κλιματική κρίση δεν είναι μια μελλοντική απειλή, είναι η νέα πραγματικότητα. Τα παραδείγματα είναι αδιάψευστα: Οι καταστροφές που έπληξαν τη Θεσσαλία τα προηγούμενα χρόνια και φέτος τη Ρόδο ή την Ισπανία. Άρα, ενώ σχεδιάζουμε για το αύριο, οφείλουμε ταυτόχρονα να στηρίζουμε τις τοπικές κοινωνίες και τους συμπολίτες μας που δοκιμάζονται σήμερα.
Η Αlpha Bank είναι η πρώτη ελληνική τράπεζα που εντάχθηκε στην πρωτοβουλία Net Zero Banking Alliance, έχοντας ήδη θέσει ειδικούς στόχους απανθρακοποίησης σε βασικούς κλάδους. Διαθέτουμε το πλέον εξελιγμένο σύστημα διαχείρισης κλιματικού κινδύνου, καθώς και την πιο ολοκληρωμένη στρατηγική χρηματοδότησης επενδύσεων στη βιωσιμότητα και την αειφόρο ανάπτυξη.
Ήδη από νωρίς δημιουργήσαμε μια εξειδικευμένη ομάδα στον κλάδο της ενέργειας, για να στηρίξουμε τους εταιρικούς πελάτες μας στις επενδύσεις τους σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), ενώ στη βιομηχανία, με προσαρμοσμένες χρηματοδοτικές λύσεις, στηρίζουμε έργα υψηλών απαιτήσεων, όπως οι προγραμματισμένες επενδύσεις σε Συλλογή και Αποθήκευση Διοξειδίου του Άνθρακα (CCS). Επιπλέον, στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ) προσφέρουμε εξειδικευμένη καθοδήγηση για μείωση εκπομπών, διαχείριση ενεργειακού κόστους και συμμόρφωση με τους νέους κανονισμούς, διευκολύνοντας την προσαρμογή τους.
Ποια είναι αυτή τη στιγμή η δυναμική της αγοράς στις πράσινες επενδύσεις, είτε σε ΑΠΕ είτε σε άλλες τεχνολογίες;
Η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας αναμένεται να αυξηθεί ραγδαία τα επόμενα χρόνια, λόγω της ηλεκτροκίνησης, των αντλιών θερμότητας και της ανάπτυξης data centers. Παράλληλα, οι φιλόδοξοι στόχοι της Ευρώπης για μηδενικές εκπομπές έως το 2050 καθιστούν την πράσινη μετάβαση μη αναστρέψιμη. Την ίδια στιγμή, κρίσιμες προκλήσεις για την ενεργειακή μετάβαση αποτελούν πρωτίστως οι υποδομές και τα δίκτυα, που χρειάζονται εκσυγχρονισμό και επέκταση, ενώ η διείσδυση μονάδων αποθήκευσης παραμένει αργή.
Η αδυναμία του δικτύου να απορροφήσει τη διαθέσιμη ενέργεια και οι περικοπές παραγωγής προκαλούν δυσκολίες στους μικρότερους επενδυτές και οδηγούν σε συγκέντρωση γύρω από μεγάλους ενεργειακούς ομίλους, οι οποίοι μπορούν να απορροφήσουν καλύτερα τις αναταράξεις της αγοράς. Η συγκέντρωση, όμως, έχει το μειονέκτημα ότι μειώνει την ταχύτητα ανάπτυξης στην αγορά.
Παρά τις δυσκολίες, το ενδιαφέρον των επενδυτών για την Ελλάδα παραμένει ισχυρό. Μεγάλες επενδύσεις από ελληνικούς και ξένους ενεργειακούς ομίλους, όπως της RWE στη ΔΕΗΑΝ, της ΔΕΗ σε Ελλάδα και εξωτερικό, της More και τις εξαγορές της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή από τη Masdar και του 50% της Enel από τη Macquarie, καταδεικνύουν τη δυναμική και την αξία της ελληνικής αγοράς. Καταδεικνύουν, επίσης, τον γεωστρατηγικό ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η πατρίδα μας και, προφανώς, ως τράπεζα κινούμαστε ενεργά για τη χρηματοδοτική στήριξη διασυνοριακών δικτύων που καθιστούν την Ελλάδα κόμβο στον ευρωπαϊκό ενεργειακό χάρτη.
Σε μια μεσοπρόθεσμη προοπτική, το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) προβλέπει συνολικές επενδύσεις ύψους 95 δισ. ευρώ έως το 2030 για την πράσινη μετάβαση, συμπεριλαμβανομένων των δικτύων. Τα πλωτά offshore αιολικά έργα βρίσκονται στο επίκεντρο ενδιαφέροντος, με τους μεγάλους ελληνικούς ομίλους να συνεργάζονται με ξένους εταίρους. Ωστόσο, εκτός από τα πιλοτικά έργα στην Αλεξανδρούπολη, η ωρίμανση αυτών των έργων αναμένεται μετά το 2030.
Σε μακροχρόνιο ορίζοντα διακρίνουμε ευκαιρίες σε καινοτόμες πράσινες τεχνολογίες, όπως το πράσινο υδρογόνο, καθώς, παρά τις τεχνικές δυσχέρειες που σήμερα παρατηρούνται, δημιουργούν ισχυρές προσδοκίες βάσει των πρώτων πιλοτικών προγραμμάτων.
Βιωσιμότητα και ανάπτυξη, όμως, δεν μπορεί να υπάρξουν εάν δεν καρπώνεται τα οφέλη η κοινωνία. Σας προβληματίζει το ενδεχόμενο ένα μεγάλο μέρος της να μείνει πίσω από τις εξελίξεις;
Οι επιχειρήσεις και η πολιτεία φέρουμε την ευθύνη να εξασφαλίσουμε ότι τα οφέλη της ανάπτυξης διαμοιράζονται δίκαια και η διαδικασία της μετάβασης να μη δημιουργήσει «απόκληρους». Αυτό σημαίνει καλύτερους μισθούς, που ανταμείβουν δίκαια την αξία της εργασίας, ποιοτικότερες θέσεις εργασίας, που να προσφέρουν σταθερότητα και εξέλιξη, καθώς και ίσες ευκαιρίες σε όλους.
Χρειάζεται δράση για τη διασφάλιση της πρόσβασης των πολιτών σε βασικές υπηρεσίες όπως η υγεία, η εκπαίδευση και ο πολιτισμός. Παράλληλα, η ενίσχυση γνώσεων και δεξιοτήτων είναι απαραίτητη, ώστε όλοι να μπορούν να ανταποκριθούν με σιγουριά στις προκλήσεις ενός συνεχώς μεταβαλλόμενου κόσμου.
Η επόμενη μέρα της ελληνικής οικονομίας απαιτεί συμμετοχή απ’ όσο το δυνατόν περισσότερους συμπολίτες μας. Αυτή η αρχή διαπερνά τόσο την επιχειρηματική στρατηγική μας όσο και την οργανωτική μας δομή και, τελικά, αντανακλάται στην ποιότητα της καθημερινότητας των ανθρώπων μας. Αν έπρεπε να δώσω έναν τίτλο, θα σας έλεγα ότι μια πραγματικά βιώσιμη οικονομία είναι αυτή που δεν αφήνει κανέναν πίσω, δημιουργώντας τις συνθήκες για μια κοινωνία συμμετοχική, ισότιμη και ανθεκτική.
Κλείνοντας, ένα σχόλιο για την «περίφημη» τραπεζική ένωση και τον ρόλο των συγχωνεύσεων και εξαγορών στην επίτευξή της.
Οφείλουμε να παραδεχθούμε ότι ο κατακερματισμός της ευρωπαϊκής αγοράς είναι ένας από τους βασικούς λόγους υστέρησης των ευρωπαϊκών τραπεζών στο πεδίο της ανταγωνιστικότητας. Το αναδεικνύει και ο Mario Draghi στην πρόσφατη έκθεσή του.
Αυτό που χρειαζόμαστε στην Ευρώπη, κατά τη γνώμη μου, είναι τράπεζες που δύνανται να κινητοποιούν επενδύσεις για τις χώρες στις οποίες δραστηριοποιούνται και κεφάλαια για τους πελάτες τους. Είναι τόσο φιλόδοξα τα σχέδια της Ευρώπης που, με δεδομένες τις πεπερασμένες δυνατότητες των κρατικών προϋπολογισμών, μπορούν να χρηματοδοτηθούν μόνο μέσα από ισχυρές τράπεζες, που θα έχουν το αναγκαίο μέγεθος ώστε να μπορούν να στηρίξουν τις αναγκαίες επενδύσεις.
Η συνεργασία που αναπτύξαμε με τη UniCredit αναδεικνύει ένα νέο μοντέλο σύμπραξης μεταξύ δύο τραπεζικών οργανισμών στην Ευρώπη. Πέρα από τη συμμετοχή της UniCredit στο μετοχικό κεφάλαιο της Αlpha Bank με 10% και τη δική μας αντίστοιχη συμμετοχή στην τρίτη μεγαλύτερη τράπεζα της Ρουμανίας, η εμπορική μας συνεργασία συνδέει τις ελληνικές επιχειρήσεις με τον πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Προσφέρουμε στους πελάτες μας 13 επιπλέον ευρωπαϊκές αγορές, δηλαδή, μία «τραπεζική ένωση» στην πράξη.