To Εθνικό Σχέδιο Ανάκαµψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0», αποτελώντας µέρος του ευρύτερου ευρωπαϊκού µηχανισµού στήριξης µετά την πανδηµία, είναι ασφαλώς ένα από τα σηµαντικότερα εργαλεία χρηµατοδότησης αλλά και µετασχηµατισµού της ελληνικής οικονοµίας.
Η πρώτη προφανής επίδραση των κεφαλαίων που εκταµιεύθηκαν, είτε ως επιδοτήσεις είτε ως δάνεια, κινητοποιώντας επιπλέον µόχλευσή τους, είναι οι θετικοί ρυθµοί ανάπτυξης του εγχώριου ΑΕΠ, οι οποίοι συνεχίζουν να κινούνται πάνω από τον µέσο ευρωπαϊκό όρο.
Θα ήταν, επίσης, παράλειψη να µη θυµίσουµε το χρηµατοδοτικό κενό που αντιµετώπιζε η ελληνική οικονοµία εξερχόµενη από µια πολυετή περίοδο ύφεσης και κρίσης θεµελιωδών οικονοµικών της θεσµών και τον τρόπο µε τον οποίο οι πόροι του Ταµείου Ανάκαµψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) έγειραν την πλάστιγγα προς την ανάκαµψη.
Έχουν εκταµιευθεί προς την Ελλάδα από το ΤΑΑ 18,2 δισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 50% του συνολικού προϋπολογισµού του Εθνικού Σχεδίου «Ελλάδα 2.0». Πιο συγκεκριµένα, έχουν µπει σε εθνικούς λογαριασµούς 18,2 δισ. µέσω 4 αιτηµάτων πληρωµής που έχουν εγκριθεί από την Ε.Ε. και σταδιακά διοχετεύονται στην ελληνική οικονοµία.
Η Ελλάδα κατατάσσεται στην 5η θέση µεταξύ των 27 κρατών-µελών της Ε.Ε. σε απορρόφηση πόρων, κάτι που αποδεικνύει τη σωστή αξιοποίηση των ευκαιριών.
Σύµφωνα µε τον κρατικό προϋπολογισµό, το ΠΔΕ του 2025 είναι το µεγαλύτερο της τελευταίας 15ετίας, µε συνολικό ύψος 14,1 δισ. ευρώ, συµπεριλαµβανοµένων και των επιχορηγήσεων του Ταµείου Ανάκαµψης. Ακόµη, για το 2026 προβλέπονται επιπλέον επενδυτικές δαπάνες 4,9 δισ. από το Ταµείο Ανάκαµψης. Το ποσό αυτό θα διατεθεί για την ένταξη στον σχεδιασµό του Ταµείου νέων έργων, καθώς και για την ολοκλήρωση έργων που εντάσσονται στις «Εµβληµατικές Επενδύσεις Εξαιρετικής Σηµασίας».
Ωστόσο, πέρα από τη χειροπιαστή οικονοµική επίδραση, το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαµψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0», εξαιτίας του σχεδιασµού και της ευρύτητας των τοµέων που υποστηρίζει επενδυτικά, τόσο στον δηµόσιο όσο και στον ιδιωτικό χώρο, απαίτησε µεταρρυθµίσεις και έθεσε τις προϋποθέσεις για τη δηµιουργία ενός νέου παραγωγικού προτύπου, πιο εξωστρεφούς και ανταγωνιστικού.
Οι πυλώνες της ψηφιοποίησης, της πράσινης µετάβασης, της καινοτοµίας αλλά και εκείνων που αφορούν τις διαρθρωτικές αλλαγές που απαιτούνται στον τοµέα της διεύρυνσης του εξαγςωγικού αποτυπώµατος αλλά και αύξησης του µεγέθους των ελληνικών επιχειρήσεων µέσω εξαγορών και συγχωνεύσεων, αποτελούν πλέον τον βασικό κορµό της εθνικής µας στρατηγικής.
Στον ιδιωτικό τοµέα, η καθοδήγηση στην ωρίµανση έργων υψηλής προστιθέµενης αξίας αλλά και η χρηµατοδότηση ακόµη και πολύ µικρών επιχειρήσεων µέσω προγραµµάτων εγγυοδοσίας, δηµιουργούν τις βάσεις αύξησης των θέσεων εργασίας και εν γένει του παραγόµενου πλούτου.
Ασφαλώς, η διαχείριση ενός τόσο µεγάλου και πολύπλοκου προγράµµατος αναδεικνύει και σηµαντικές προκλήσεις, η πιο ξεκάθαρη εκ των οποίων είναι το σφιχτό χρονοδιάγραµµα.
Πέρα από αυτή τη γνωστή συνθήκη, θα πρέπει να συνεκτιµηθεί ο απαιτούµενος χρόνος ωρίµανσης των συµβάσεων, λόγω των νοµικών, οικονοµικών και διοικητικών διαδικασιών που θέτει η εθνική και ευρωπαϊκή νοµοθεσία για τις δηµόσιες προµήθειες.
Επιπλέον, η πορεία του εξαρτάται άµεσα και από τις εγγενείς αδυναµίες της εγχώριας διοίκησης, η οποία εµφανίζει έλλειψη ανθρώπινων πόρων και πρότερης εµπειρίας, αν αναλογιστεί κάποιος και τον τεράστιο όγκο έργων και απαραίτητων διαδικασιών. Ακόµη και στον ιδιωτικό τοµέα, παρουσιάζονται ελλείψεις ανθρώπινων πόρων για να εκτελεστεί το µεγάλο πλήθος των έργων.
Η έναρξη αλλά και η πορεία του προγράµµατος συνάντησε σηµαντικές προκλήσεις έως ότου ξεκαθαρίσουν οι παράµετροί του.
Κατά την εξέλιξή του υπήρξαν σηµαντικές υπερβάσεις εκ µέρους του συστήµατος, οι οποίες οδήγησαν στην κάλυψη των ορόσηµων τόσο µέσω της λειτουργίας πιο ευέλικτων δοµών, όπως για παράδειγµα η Μονάδα Συµβάσεων Στρατηγικής Σηµασίας του ΤΑΙΠΕΔ, όσο και από την ανταπόκριση των ελληνικών χρηµατοπιστωτικών ιδρυµάτων αλλά και των ίδιων των επενδυτών.
Κρίσιµος αρωγός, εκτιµώ, σε όλη την προσπάθεια στάθηκε και ο κλάδος των συµβουλευτικών υπηρεσιών, καθώς µε την εξειδίκευση και την εµπειρία του υποβοήθησε πλείστες όσες δηµόσιες και ιδιωτικές συµβάσεις, εισάγοντας παράλληλα «καλές πρακτικές» σε ό,τι αφορά την προώθηση και εκτέλεση έργων και επενδυτικών σχεδίων.
Το στοίχηµα, ωστόσο, δεν έχει ακόµη κερδηθεί και πρέπει να αποτελέσει τον µείζονα εθνικό στόχο για τη διετία που ακολουθεί. Σ’ αυτό το πλαίσιο είναι κρίσιµο να αξιοποιηθεί κάθε διαθέσιµος οικονοµικός και ανθρώπινος πόρος προκειµένου να υποστηριχθεί η υψηλότερη δυνατή απορρόφηση των πόρων του ΤΑΑ.
Η συνεργασία όλων των εµπλεκοµένων θα πρέπει να θεωρείται προαπαιτούµενο, συστήνοντας µια ενιαία κουλτούρα προώθησης του στόχου.
Με βάση την εθνική και διεθνή εµπειρία που διαθέτει η KPMG όσον αφορά τις βέλτιστες και αποδοτικότερες λύσεις, αποτελεί συνεπή αρωγό αυτής της προσπάθειας, τόσο για τον δηµόσιο τοµέα όσο και για τις επιχειρήσεις.
* Η κα Μαρίνα Καπετανάκη είναι Senior Partner KPMG