Συνέντευξη στη Δέσποινα Καραγιαννοπούλου
Ως µία από τις µεγαλύτερες προκλήσεις για τη φαρµακοβιοµηχανία χαρακτηρίζει την έλλειψη κατάλληλου ανθρώπινου δυναµικού ο Βασίλης Παρετζόγλου, Group Director - Corporate Development στην DEMO ΑΒΕΕ. Ακόµα, κρίνει τη δυναµική του κλάδου τώρα στην Ελλάδα και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, εξηγεί την ανάγκη περισσότερων επενδύσεων και µιλά για τη θέση της εταιρείας στο περιβάλλον αυτό.
Δεδοµένου ότι η εταιρεία δίνει έµφαση στο R&D, πόσο ευνοϊκό είναι το περιβάλλον τώρα, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ε.Ε.;
Η Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) διαθέτει σήµερα ισχυρό και ανταγωνιστικό φαρµακευτικό τοµέα µε ηγετική θέση στην παραγωγή φαρµάκων σε παγκόσµιο επίπεδο, ο οποίος συµβάλλει σηµαντικά στην οικονοµία της Ε.Ε. και στον οποίο απασχολούνται άµεσα περίπου 800.000 άτοµα. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι η αγορά φαρµάκων της Ε.Ε. αποτελεί τη δεύτερη µεγαλύτερη αγορά φαρµάκων στον κόσµο µετά την αγορά των ΗΠΑ.
Αν και ο τοµέας του φαρµάκου έχει ιδιαίτερη δυναµική στο πεδίο της έρευνας και ανάπτυξης καινοτόµων φαρµάκων, τις τελευταίες δεκαετίες το τοπίο στο πεδίο της παραγωγής φαρµάκων έχει εξελιχθεί. Η φαρµακευτική παραγωγή στην Ε.Ε. έχει επικεντρωθεί σε πιο σύνθετα προϊόντα, για τα οποία απαιτείται υποδοµή υψηλής τεχνολογίας, ειδικευµένο εργατικό δυναµικό και εξελιγµένες διαδικασίες.
Από την άλλη πλευρά, η παραγωγή γενόσηµων φαρµάκων, τα οποία σήµερα αποτελούν σχεδόν το 70 % των φαρµάκων που χορηγούνται στην Ε.Ε., έχει µεταφερθεί εκτός Ευρώπης, ειδικότερα σε χώρες µε µεγάλη παραγωγική βάση, όπως η Κίνα και η Ινδία. Αυτή η µετεγκατάσταση της παραγωγής, τόσο τελικών φαρµακευτικών προϊόντων όσο και δραστικών φαρµακευτικών ουσιών (πρώτες ύλες παραγωγής φαρµάκων), σε περιορισµένο αριθµό περιοχών εκτός της Ε.Ε. έχει επιτείνει τις ανησυχίες σχετικά µε την επάρκεια των φαρµάκων εντός της Ε.Ε.
Σε αυτό το περιβάλλον, η Ε.Ε. έχει θέσει ως µία από τις βασικές προτεραιότητες της την έγκαιρη και ισότιµη πρόσβαση σε φάρµακα για όλους τους Ευρωπαίους ασθενείς. Η συνεχής διαθεσιµότητα των φαρµάκων είναι απαραίτητη καθώς οι ελλείψεις θέτουν σε κίνδυνο την υγεία και την ευηµερία των ασθενών. Για τον σκοπό αυτό έχει γίνει πλέον ευρέως αντιληπτό ότι απαιτείται µια νέα προσέγγιση για την καλύτερη αντιµετώπιση των ελλείψεων φαρµάκων στην Ε.Ε.
Προς αυτή την κατεύθυνση, µάλιστα, τέθηκαν πρόσφατα σε εφαρµογή οι διαδικασίες αναθεώρησης της φαρµακευτικής νοµοθεσίας. Ωστόσο, ενώ η προτεινόµενη αναθεώρηση της φαρµακευτικής νοµοθεσίας αφορά τις σχετικές ρυθµιστικές πτυχές, υπάρχει επίσης µια βιοµηχανική διάσταση που απαιτεί την κινητοποίηση όλων των ενδιαφεροµένων µερών.
Στο πλαίσιο αυτό έχει ήδη παρουσιαστεί ένα ευρύ πλέγµα βραχυπρόθεσµων και µακροπρόθεσµων δράσεων για την αντιµετώπιση των ελλείψεων φαρµάκων και την ενίσχυση της ασφάλειας του εφοδιασµού τους στην Ε.Ε., µέσω µιας ολοκληρωµένης και συντονισµένης προσέγγισης µε τα ενδιαφερόµενα µέρη σε ευρωπαϊκό και παγκόσµιο επίπεδο.
Μία από τις βασικές δράσεις είναι και η ενίσχυση της καινοτοµίας και της παραγωγικής ικανότητας στην Ε.Ε. Στο πλαίσιο αυτό πραγµατοποιείται διερεύνηση του τρόπου ενίσχυσης της ικανότητας παραγωγής και καινοτοµίας στην παρασκευή φαρµάκων και συστατικών κρίσιµης σηµασίας σε ευρωπαϊκό έδαφος µε συντονισµένο και ανταγωνιστικό τρόπο. Με τον τρόπο αυτό αναµένεται να ενισχυθεί η ασφάλεια του εφοδιασµού και η διαθεσιµότητα και να µειωθούν ορισµένες από τις εξαρτήσεις της αλυσίδας εφοδιασµού της Ε.Ε.
Σε αυτό το ευνοϊκό περιβάλλον, οι ελληνικές φαρµακευτικές εταιρείες έχουν αξιοποιήσει δύο πολύ σηµαντικά χρηµατοδοτικά εργαλεία που έχουν θεσπιστεί τα τελευταία χρόνια στη χώρα µας. Το πρώτο είναι το λεγόµενο επενδυτικό clawback, το οποίο πρακτικά είναι το πρόγραµµα που επιτρέπει στις φαρµακευτικές εταιρείες να συµψηφίζουν τις οφειλές που έχουν προς το Δηµόσιο ως υποχρεωτικές επιστροφές µε δαπάνες για ανέγερση νέων εγκαταστάσεων και για έργα E&A. Πρόκειται για ένα σηµαντικό εργαλείο, καθώς επιτρέπει την επένδυση σηµαντικών κεφαλαίων τόσο για την επέκταση των παραγωγικών µονάδων όσο για την ανάπτυξη περισσότερων νέων προϊόντων.
Το δεύτερο εργαλείο είναι το Πρόγραµµα Στρατηγικών Επενδύσεων του Υπουργείου Ανάπτυξης και του Enterprise Greece, µέσω του οποίου χρηµατοδοτούνται έργα στρατηγικού χαρακτήρα µεγάλης διάρκειας.
Ερευνήτρια σε εργαστήριο φαρµακοβιοµηχανίας. Η DEMO προχωρά στη δηµιουργία µιας Βιο-Ακαδηµίας νέων επιστηµόνων, για να εκπαιδεύσει νεότερους Έλληνες επιστήµονες, οι οποίοι και θα δηµιουργήσουν τους πρώτους θύλακες Ε&Α στις νέες τεχνολογίες, τονίζει ο Βασίλης Παρετζόγλου, Group Director - Corporate Development της εταιρείας.
Βρίσκει η εταιρεία τα «ταλέντα» που χρειάζεται; Πώς επηρεάζει αυτό τον επενδυτικό της σχεδιασµό;
Είναι γεγονός ότι, επιπλέον των κεφαλαίων που απαιτούνται για την υλοποίηση, επιπλέον του εξοπλισµού και των υπόλοιπων υποδοµών, ο ανθρώπινος παράγοντας που πλαισιώνει την επένδυση, έχει κοµβικό ρόλο. Αυτός ο παράγοντας έχει καθοριστική σηµασία για την επιτυχία τέτοιων εγχειρηµάτων, καθώς λείπει από τη χώρα µας η απαραίτητη τεχνογνωσία για τοµείς όπως η παραγωγή βιο-φαρµακευτικών προϊόντων και δραστικών πρώτων υλών και ουσιαστικά πρέπει να δηµιουργηθεί από την αρχή.
Η εύρεση εξειδικευµένου προσωπικού αποτελεί µία από τις µεγαλύτερες προκλήσεις που αντιµετωπίζει ο κλάδος σήµερα. Για τον σκοπό αυτό, ως DEMO προχωράµε στα απαραίτητα βήµατα για τη δηµιουργία µιας Βιο-Ακαδηµίας νέων επιστηµόνων, όπου µια οµάδα έµπειρων στελεχών, προερχόµενων από την Ελλάδα αλλά και από το εξωτερικό, εκπαιδεύει νεότερους Έλληνες επιστήµονες, οι οποίοι και θα δηµιουργήσουν τους πρώτους θύλακες Ε&Α στις νέες τεχνολογίες που θέλουµε να εισέλθουµε.
Συνολικά, πώς διαµορφώνεται το επενδυτικό περιβάλλον στον χώρο του φαρµάκου; Και τι θα µπορούσε να βοηθήσει ενδεχοµένως στην εξωστρέφεια του κλάδου;
Η ελληνική φαρµακοβιοµηχανία, αποτελούµενη από 45 παραγωγικές µονάδες και υλοποιώντας επενδύσεις ύψους 1,2 δισ. ευρώ έως το 2026, µπορεί να διαδραµατίσει πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτό το νέο περιβάλλον. H προστιθέµενη αξία που προσφέρει ο κλάδος στο εγχώριο σύστηµα υγειονοµικής περίθαλψης και στην ελληνική οικονοµία γενικότερα έχουν αναγνωριστεί από πολλούς έγκυρους αναλυτές τα τελευταία χρόνια.
H DEMO πρωταγωνιστεί σε αυτήν την προσπάθεια επενδύοντας σηµαντικά στην ανάπτυξη και παραγωγή φαρµάκων και δραστικών πρώτων υλών κρίσιµης σηµασίας, σε νέα, καινοτόµα συστήµατα χορήγησης ενέσιµων φαρµάκων, καθώς και στην ανάπτυξη και παραγωγή βιοφαρµακευτικών προϊόντων (µονοκλωνικών αντισωµάτων).
Η διατήρηση του υφιστάµενου ευνοϊκού περιβάλλοντος και τα επόµενα χρόνια είναι απαραίτητη για την επίτευξη των παραπάνω µε όλα τα πολλαπλά προφανή οφέλη που αυτό συνεπάγεται ως προς τη δηµιουργία νέων και καλά αµειβόµενων θέσεων εργασίας, την προσέλκυση επιπλέον επενδύσεων και την περαιτέρω ανάπτυξη της εξωστρέφειας του κλάδου.