Η πρόσφατη έκθεση του Μάριο Ντράγκι, δίνοντας έμφαση στην ανάγκη αναμόρφωσης των βιομηχανικών πολιτικών στην Ευρώπη, προσφέρει ένα σημαντικό πλαίσιο αναφοράς για την Ελλάδα. Η Ελλάδα, ως ενεργό μέλος της ευρωπαϊκής οικογένειας, με αυταπόδεικτο και πολυδιάστατο γεωπολιτικό ρόλο, βρίσκεται στο μεταίχμιο σημαντικών αποφάσεων και επιλογών, που θα καθορίσουν το μέλλον της για τις επόμενες δεκαετίες.
Η ιστορική εμπειρία μάς έχει διδάξει ότι είναι μάλλον ουτοπική η προσδοκία του παραμερισμού εσωτερικών αντιπαραθέσεων στην Ενωμένη Ευρώπη, εξαιτίας των οποίων δεν υιοθετήθηκαν ποτέ ουσιαστικές προωθητικές παρεμβάσεις.
Στον αντίποδα, όσον αφορά την Ελλάδα, ο κλάδος της ναυπηγικής και της ναυπηγοεπισκευαστικής βιομηχανίας διάγει μια συγκυρία αναγέννησης και καινούργιων ευκαιριών και προκλήσεων. Εδώ το δίλημμα είναι ξεκάθαρο: Θέλουμε ή όχι βαριά βιομηχανία; Από τη στιγμή που η απάντηση είναι καταφατική, θα πρέπει να συμφωνήσουμε στην κοινή παραδοχή ότι, σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον, ο διεθνής ανταγωνισμός ορίζει το πλαίσιο, τις ταχύτητες, τις απαιτήσεις και τις επιλογές. Δεν έχουμε τα περιθώρια του εσωστρεφούς εγκλωβισμού σε ατέρμονες εσωτερικές διαδικασίες και πειραματισμούς.
Η ναυπηγική βιομηχανία, με την ιστορική της σημασία για τη χώρα, μετά από μια μεγάλη περίοδο ύφεσης, παρουσιάζει πλέον τη δυνατότητα να αναδειχθεί σε έναν από τους πιο δυναμικούς κλάδους της οικονομίας μας.
Οι ιδιωτικές επενδύσεις, η υιοθέτηση βιώσιμων πρακτικών και η αύξηση των εξαγωγών έχουν θέσει τις βάσεις για μια νέα εποχή. Ωστόσο, για να αξιοποιηθούν πλήρως οι δυνατότητές της απαιτούνται αποφασιστικές κινήσεις.
Σε αυτό το πλαίσιο, ιδιαίτερα αισιόδοξο είναι το γεγονός ότι και η νέα ηγεσία του Υπουργείου Ανάπτυξης και ο Υπουργός κ. Θεοδωρικάκος, σε συνέχεια της παράδοσης και της ισχυρής συνεργασίας που έχουν τα Ναυπηγεία ΟΝΕΧ με το ΥΠΑΝ και την ελληνική κυβέρνηση επισκέφθηκε προσφάτως τις ναυπηγικές μας εγκαταστάσεις στην Ελευσίνα, τονίζοντας την πρόθεσή του για εμβάθυνση της συνεργασίας, την πίστη στον κλάδο, αλλά και τις προοπτικές που δημιουργεί στην οικονομική και γεωπολιτική ισχύ της χώρας.
Η πρότασή μας είναι συγκεκριμένη και ρεαλιστική. Ένα «Βιομηχανικό Συμβόλαιο», ως πυρήνας ανάπτυξης για την Ελλάδα, και αφετηρία ευημερίας για την ελληνική κοινωνία. Κυβέρνηση, κράτος και βιομηχανικός κόσμος σε εναρμονισμένο βηματισμό, με ορίζοντα 18 μηνών, με συντονισμένες ενέργειες και δράσεις, που θα οδηγήσουν σε ένα νέο παραγωγικό υπόδειγμα.
Με στρατηγική εξωστρέφειας και εξαγωγικό προσανατολισμό, μπορούμε να υπερβούμε την ανησυχητική «αποξένωση» που καταγράφεται τις τελευταίες δεκαετίες ανάμεσα στην οικονομία και τη βιομηχανική παραγωγή.
Η στήριξη της έρευνας και της ανάπτυξης νέων τεχνολογιών είναι προαπαιτούμενο. Επιπλέον, η επένδυση στην εκπαίδευση και την εξειδίκευση του ανθρώπινου δυναμικού είναι απαραίτητη για την κάλυψη των υψηλών απαιτήσεων του κλάδου. Για τον λόγο αυτό, πριν καν τα Ναυπηγεία Ελευσίνας και Σύρου περάσουν στην ιδιοκτησία της ΟΝΕΧ, σε συνεργασία με τη ΔΥΠΑ και τα αρμόδια υπουργεία, προχωρήσαμε στην ίδρυση Επαγγελματικών Σχολών εντός και των δύο ναυπηγείων.
Το ναυπηγείο της ONEX στην Ελευσίνα. Η ναυπηγική βιομηχανία, με την ιστορική της σημασία για τη χώρα, μετά από μια μεγάλη περίοδο ύφεσης, παρουσιάζει πλέον τη δυνατότητα να αναδειχθεί σε έναν από τους πιο δυναμικούς κλάδους της οικονομίας μας, τονίζει ο Πάνος Ξενοκώστας, Πρόεδρος της Ένωσης Ελληνικών Ναυπηγείων.
Ένα σύγχρονο και εναρμονισμένο με τα διεθνή πρότυπα θεσμικό πλαίσιο είναι επίσης κρίσιμης σημασίας. Ως Ένωση Ελληνικών Ναυπηγείων (ΕΕΝ) έχουμε καταθέσει ένα σύνολο προτάσεων στα αρμόδια υπουργεία, το οποίο βρίσκεται στο στάδιο της διαβούλευσης. Με έναν «κώδικα προϋποθέσεων», που μεταξύ άλλων θα περιλαμβάνει απασχόληση άνω των 300 εργαζομένων σε κάθε ναυπηγική εγκατάσταση, ISO, Safety Plan, συστήματα διαχείρισης αποβλήτων και απορριμμάτων, χρήση ρυμουλκών μέσων εναρμονισμένων με την ελληνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία, προγράμματα ΕΚΕ ύψους τουλάχιστον 1% του κύκλου εργασιών, διάχυση άνω του 25% του κύκλου εργασιών σε ΜμΕ της ελληνικής επικράτειας μέσω βιομηχανικών συνεργασιών, πλάνο ESG, ιδιωτικές επενδύσεις αναβαθμίσεων και εξοπλισμού άνω των 100 εκατ. ευρώ κατά την τελευταία πενταετία, και αξία χαρτοφυλακίου άνω των 150 εκατ. ευρώ, καθώς και ρυθμό ανάπτυξης εξαγωγών ετησίως άνω του 25%, κατά την τελευταία πενταετία, θα μπορέσουμε να εξασφαλίσουμε την απαραίτητη στήριξη και πολυπόθητη αναπτυξιακή πορεία του κλάδου.
Φυσικά, η κυβέρνηση και το κράτος απαιτείται να δράσουν αποφασιστικά. Ενδεικτικά, ορισμένες από τις παρεμβάσεις που οφείλουν να γίνουν πράξη το επόμενο διάστημα. Αποφυγή και αποτροπή του αθέμιτου ανταγωνισμού στα εξοπλιστικά προγράμματα του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας και παράλληλα λειτουργία ενιαίου πλαίσιο θεσμικής αντιμετώπισης των ναυπηγείων της χώρας είναι απαραίτητες και απαιτούν κυβερνητικές και θεσμικές πρωτοβουλίες.
Νέες ναυπηγήσεις, αναβαθμίσεις και συντηρήσεις συνολικού ύψους αρκετών δισ. ευρώ επιβάλλεται να υλοποιούνται εξ ολοκλήρου και καθετοποιημένα στις «γιάρδες» της χώρας μας, ενώ η θεσμική αναγνώριση του ναυπηγικού κλάδου ως μέρους της «ναυτιλιακής αλυσίδας» και η ομογενοποίηση του καθεστώτος των ναυπηγείων με τη ναυτιλία είναι συστατικό της επιβίωσής του.
Τέλος, δεν γίνεται να μην τονίσουμε ξανά τη θεσμοθέτηση και κατάρτιση «Μητρώου Ναυπηγείων», την αναγκαία ύπαρξη της οποίας τονίζουμε επανειλημμένα, καθώς είναι κάτι το αυτονόητο εάν θέλουμε να ισχυριζόμαστε ορθή και διαφανή λειτουργία του κλάδου.
Μάλιστα, η εμπειρία των αχρείαστων καθυστερήσεων λόγω γραφειοκρατικών παθογενειών στο παρελθόν, καθιστά απαραίτητη τη δημιουργία αυτοτελούς Γενικής ή Ειδικής Γραμματείας Ναυπηγείων και Επενδύσεων Ναυπηγικού Οικοσυστήματος, η οποία θα θωρακιστεί με ένα σύνολο συναφών αρμοδιοτήτων.
Με ορθό σχεδιασμό και μακροπρόθεσμη στρατηγική, η ναυπηγική βιομηχανία μπορεί να κυριαρχήσει στην αναπτυξιακή πορεία της χώρας, με πρωταγωνιστικό ρόλο στη διαμόρφωση των μελλοντικών εξελίξεων, κρατώντας ψηλά τη σημαία της ελληνικής ναυτιλίας, η οποία παραμένει πρωταθλήτρια σε παγκόσμιο επίπεδο.
*Ο Πάνος Ξενοκώστας είναι Πρόεδρος & CEO του Ομίλου ΟΝΕΧ Shipyards & Technologies, Πρόεδρος της Ένωσης Ελληνικών Ναυπηγείων