Στο σημερινό ασταθές γεωπολιτικό τοπίο στην ευρύτερη περιοχή μας και με την ανάδυση νέων προκλήσεων ασφαλείας, καταδεικνύεται σαφές όσο ποτέ άλλοτε πως οι ισχυρές Ένοπλες Δυνάμεις αποτελούν απαραίτητη συνθήκη για την προστασία της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας.
Όπως έχω επανειλημμένα τονίσει, η χώρα μας δεν έχει την τύχη να βρίσκεται στην περιοχή του Λουξεμβούργου. Η εγγύτητά της με περιοχές στις οποίες διαδραματίζονται πολεμικές συγκρούσεις, αποτελεί μία διαρκή υπόμνηση της ανάγκης η Ελλάδα να διαθέτει ισχυρές Ένοπλες Δυνάμεις. Δεν είναι απλώς μία επιλογή μας. Είναι απαραίτητη προϋπόθεση εθνικής επιβίωσης.
Στην κατεύθυνση αυτή, στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας αξιοποιούμε τα πολύτιμα διδάγματα από τις εν εξελίξει ένοπλες συγκρούσεις, όπως και τις σύγχρονες τεχνολογικές εξελίξεις. Προωθούμε τον συνολικό εκσυγχρονισμό των Ενόπλων Δυνάμεων και την προσαρμογή τους στην ανάγκη αντιμετώπισης των νέων απειλών, συμβατικών και υβριδικών.
Η «Ατζέντα 2030» την οποία υλοποιούμε, η μεγαλύτερη μεταρρύθμιση στην ιστορία των Ενόπλων Δυνάμεων όπως έχει επισημάνει ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, αποσκοπεί στη συνολική αναβάθμιση των αμυντικών μας ικανοτήτων, μέσω της έμφασης στην ανάπτυξη της καινοτομίας και της αμυντικής τεχνολογίας. Κεντρικός άξονας της μεταρρύθμισης είναι το Ελληνικό Κέντρο Αμυντικής Καινοτομίας (ΕΛΚΑΚ), το οποίο ιδρύθηκε και λειτουργεί με τον Νόμο 5110/2024, τον οποίο είχα την τιμή να εισηγηθώ στη Βουλή των Ελλήνων και ο οποίος υπερψηφίστηκε τον Μάιο του 2024 με ευρύτατη πλειοψηφία.
Ο σχεδιασμός μας περιλαμβάνει την αξιοποίηση του επιστημονικού ανθρώπινου δυναμικού της χώρας μας, την αναβάθμιση των υποδομών, την ενίσχυση της έρευνας και ανάπτυξης, τη συνεργασία με ιδιωτικούς και διεθνείς φορείς, καθώς και την αξιοποίηση των ευρωπαϊκών χρηματοδοτούμενων προγραμμάτων.
Πέντε μήνες από την έναρξη της λειτουργίας του ΕΛΚΑΚ, υπάρχουν ήδη απτά αποτελέσματα τα οποία αποδεικνύουν την χρησιμότητα της ίδρυσής του.
Οφείλω επίσης να επισημάνω ότι ένα από τα πρώτα αποτελέσματα της στροφής στην καινοτομία και τη σύγχρονη αμυντική τεχνολογία είναι το πρωτοποριακό αντι-drone σύστημα «Κένταυρος» της Ελληνικής Αεροπορικής Βιομηχανίας, το οποίο δοκιμάστηκε ήδη με επιτυχία από το Πολεμικό Ναυτικό στην Ερυθρά Θάλασσα. Είναι το πρώτο σύστημα αντι-drone αυτών των δυνατοτήτων που παράγει η πατρίδα μας και του οποίου αξιοποιήθηκε και ελέγχθηκε η αξιοπιστία του σε πραγματικές συνθήκες μάχης.
Όσον αφορά τις αμυντικές δαπάνες, το μοναδικό ζήτημα δεν είναι το αν και σε ποιο βαθμό θα αυξηθεί ο αμυντικός προϋπολογισμός της χώρας, το οποίο εξαρτάται βεβαίως από τα εκάστοτε δημοσιονομικά περιθώριά της. Εξίσου σημαντικό είναι το πώς θα αξιοποιηθεί αυτός ο προϋπολογισμός, ο οποίος προέρχεται από το υστέρημα του Έλληνα φορολογούμενου, κατά τρόπο που να ικανοποιεί κατά προτεραιότητα τις σύγχρονες αμυντικές ανάγκες της χώρας και πώς θα υπάρξει εγχώρια προστιθέμενη αξία. Η χώρα μας έχει δαπανήσει συνολικά 254 δισ. ευρώ από τη μεταπολίτευση μέχρι το 2010, αλλά ελάχιστα από αυτά τα χρήματα περιλάμβαναν ελληνική προστιθέμενη αξία. Είναι ώρα αυτό να επιχειρηθεί να αλλάξει και οι αμυντικές δαπάνες να συμβάλλουν στην ανάπτυξη και την εθνική οικονομία.
Στον τομέα των εξοπλιστικών προγραμμάτων, ο σχεδιασμός και η υλοποίησή του πραγματοποιείται πλέον με την κατάρτιση του Μακροπρόθεσμου Προγραμματισμού Αμυντικών Εξοπλισμών μιας 12ετίας, με ενημέρωση και έγκριση της Βουλής των Ελλήνων. Με τον τρόπο αυτό θα γνωρίζουμε για τα επόμενα 12 χρόνια όλα τα βήματα που θα πρέπει να ακολουθήσουμε για την αμυντική θωράκιση της χώρας.
Παράλληλα, η χώρα επενδύει σε σύγχρονα οπλικά συστήματα. Η απόκτηση μαχητικών 5ης γενιάς F-35 είναι κομβικό βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση. Επιπλέον, η ναυπήγηση των φρεγατών Belharra, η συμμετοχή στο πρόγραμμα ναυπήγησης των φρεγατών Constellation και η συμμετοχή μας στο πρόγραμμα ανάπτυξης «Ευρωκορβέτας» ενισχύουν σημαντικά τις δυνατότητες του Πολεμικού Ναυτικού.
Την ίδια στιγμή προωθούμε θεσμικές αλλαγές στον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας των Ενόπλων Δυνάμεων, όπως επίσης στη θητεία και την εφεδρεία. Στόχος μας είναι μία πραγματικά νέα δομή, η οποία θα μπορεί να αξιοποιήσει κατά τον βέλτιστο τρόπο τα σύγχρονα οπλικά συστήματα.
Δεν νοείται ούτε μπορεί να γίνει ανεκτό να υπάρχουν μονάδες του Ελληνικού Στρατού σε μικρά ποσοστά επί της προβλεπόμενης δύναμης, ούτε μπορεί να υπάρχουν στρατόπεδα χωρίς να εξυπηρετούν πραγματικές ανάγκες και με βάση τον σχεδιασμό των πρώτων μεταπολεμικών χρόνων.
Στην κατεύθυνση αυτή μελετάμε ήδη τις αλλαγές στη δομή των Ενόπλων Δυνάμεων και, όταν υπάρξουν οι τελικές αποφάσεις, θα ενημερώσω τη Βουλή των Ελλήνων, όπως προβλέπεται από τη νομοθεσία.
Δεν πρέπει επίσης να ξεχνάμε ότι το ανθρώπινο δυναμικό είναι ο κύριος πολλαπλασιαστής ισχύος των Ενόπλων Δυνάμεων και η εκπαίδευσή του είναι καθοριστικής σημασίας. Επενδύουμε στην αναβάθμιση των υφιστάμενων στρατιωτικών σχολών, στη δημιουργία νέων υποδομών, στην ενίσχυση της εκπαίδευσης και στην ενθάρρυνση της έρευνας από τις στρατιωτικές σχολές, οι οποίες θα έχουν τη δυνατότητα να χορηγούν μεταπτυχιακούς τίτλους σπουδών και διδακτορικά.
Παράλληλα με την αναβάθμιση της εκπαίδευσης των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων, στοχεύουμε επίσης στην κάλυψη των στεγαστικών τους αναγκών με το ευρείας έκτασης οικιστικό πρόγραμμα το οποίο βρίσκεται σε εξέλιξη, όπως και στη βελτιστοποίηση της υγειονομικής περίθαλψης, με τις αλλαγές που δρομολογούνται για τα στρατιωτικά νοσοκομεία, κατόπιν σχετικής εισήγησής μου στο υπουργικό συμβούλιο.
Περαιτέρω, ενισχύουμε τον τομέα της αμυντικής διπλωματίας. Η συμμετοχή μας στην Ευρωπαϊκή Επιχείρηση «Ασπίδες», τη μεγαλύτερη επιχείρηση που έχει κάνει ποτέ η Ευρωπαϊκή Ένωση, αναδεικνύει τον σημαντικό περιφερειακό και ευρωπαϊκό ρόλο της χώρας μας. Η ανάληψη και της εν πλω διοίκησης από την Ελλάδα, εκτός από τη χερσαία διοίκηση με το Στρατηγείο στη Λάρισα, αναδεικνύει περαιτέρω τον ρόλο της χώρας μας ως παράγοντα ασφάλειας στην ευρύτερη περιοχή. Εξάλλου, για την Ελλάδα αποτελεί στρατηγική προτεραιότητα η ενίσχυση των μηχανισμών άμυνας και ασφάλειας της Ε.Ε. και η δημιουργία, επιτέλους, ενός αμυντικού βραχίονα.
Όλες αυτές οι συνδυαστικές δράσεις σε έναν στόχο κατατείνουν: Η Ελλάδα, με σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο και το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, να διαθέτει Ένοπλες Δυνάμεις που θα είναι σε θέση να υπερασπίζονται αποτελεσματικά τα εθνικά της συμφέροντα και τα δικαιώματά της. Αλλά και να έχει ρόλο στις εξελίξεις, ως πυλώνας σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
*Ο Νίκος Δένδιας είναι Υπουργός Εθνικής Άμυνας