Η επίδειξη μόδας ήταν στην κορύφωσή της: όμορφες νεαρές γυναίκες περπατούσαν στην πασαρέλα με φανταχτερά φορέματα, με φόντο το δειλινό πίσω από το κάστρο Spillberk στην Τσεχία. Ήταν ένα θερμό καλοκαιρινό βράδυ ύστερα από μια καυτή ημέρα. Κάθισα πίνοντας τη σαμπάνια μου και δεν με πείραζε καθόλου που βρισκόμουν ανάμεσα στους θεατές και όχι στα μοντέλα. Δεν ήμουν εδώ για να κάνω το μοντέλο. Δεν είχα καμία υποχρέωση να φαίνομαι τέλεια.
Παρατήρησα τα άβολα ψηλοτάκουνα παπούτσια, το λίκνισμα των γοφών στο άψογο περπάτημα που πάντα μου θύμιζε τα άλογα dressage, την αμυδρή γυαλάδα από ιδρώτα στα κατά τα άλλα αψεγάδιαστα πρόσωπα. Μια βαθμίδα τελειότητας που σπάνια συναντάς στη φύση. Ήταν λες και ένα φίλτρο του Instragram -μεγάλα κυρτά μάτια, μικροσκοπικές μύτες, φουσκωμένα χείλη και αλαβάστρινο δέρμα- είχε σκεπάσει όλο τον χώρο και είχε δημιουργήσει 20 απαράλλαχτα αντίγραφα.
Υπήρχε μια ομοιομορφία, την οποία το βλέμμα μου απέφευγε ξεγλιστρώντας αλλού. Δεν μοιάζω με αυτές - όχι πια.
Στα 58 μου, κάθε φορά που πιάνω το κινητό ή το iPad, το πρώτο που αντικρίζω είναι το είδωλό μου όπως φαίνεται από χαμηλά - η πιο «κακή» γωνία λήψης για μια γυναίκα κάποιας ηλικίας, έτσι όπως το δέρμα μου κρεμάει μέχρι τα πόδια μου. Και μετά, σαν μια αμείλικτη σύγκριση, σκρολάρω το περιεχόμενο στα social media και βομβαρδίζομαι από εικόνες αψεγάδιαστων γυναικών: λαμπερό δέρμα, έντονα ζυγωματικά, παιδικές μικροσκοπικές μύτες και ματάρες. Πού και πού, εμφανίζεται και καμιά γριούλα μέσα στον σωρό για το ξεκάρφωμα. Όμως, δεν υπάρχει πουθενά το τεκμήριο της πραγματικής ηλικίας. Σαν να ζεις μια ζωή νέα μετά χάνεσαι και επανεμφανίζεσαι σαν γριά μάγισσα.
Στο διαδίκτυο, τα φίλτρα μπορούν άμεσα και φθηνά να διορθώσουν την ηλικία σου. Στην πραγματική ζωή, το κάνουν οι πλαστικοί με κόστος χρόνου και χρήματος. Η γήρανση δεν υπάρχει πραγματικά στο διαδίκτυο. Ούτε η γνησιότητα. Ποιος θα ήθελε να δημοσιεύσει μια φωτογραφία του όπου δείχνει κάθε άλλο παρά τέλειος;
Λοιπόν, εγώ. Και δεν είναι επειδή είμαι γεμάτη αυτοπεποίθηση. Στην πραγματικότητα, συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Παλεύω με το είδωλό μου -στον καθρέφτη ή στο iPad ή σε όποια γυάλινη επιφάνεια- καθημερινά. Βλέπω τις ρυτίδες και τα πεσμένα βλέφαρα και σκέφτομαι: «Ποια είναι αυτή η γυναίκα;». Έχω και τον χρόνο και τα χρήματα να τα διορθώσω όλα αυτά με το νυστέρι ενός γιατρού. Γιατί δεν το έχω κάνει;
Μοντέλα σε επίδειξη του Versace (φθινόπωρο / χειμώνας 2023) στο West Hollywood.
Ξεκίνησα το μόντελινγκ στα 15 μου. Έπρεπε να είμαι το πρότυπο της γυναίκας στην οποία όλες θέλουν να μοιάζουν. Παρότι ήμουν κοριτσάκι και όχι γυναίκα ακόμα, βαθιά ανασφαλής, μόνο με κάποια χαρακτηριστικά που δεν θα τα έλεγες και μοναδικά, έβγαλα πολλά χρήματα και έχτισα μια μεγάλη καριέρα βασισμένη σε αυτήν ακριβώς την ποιότητα. Οι γυναίκες ωθούνταν να συγκρίνουν τον εαυτό τους μαζί μου και μετά να πηγαίνουν να αγοράζουν όποιο προϊόν προωθούσα, για να μοιάζουν περισσότερο με μένα. Όμως, όσο αυτές συγκρίνονταν με μένα, εγώ με τη σειρά μου συγκρινόμουν με τα άλλα μοντέλα, τα άλλα πρότυπα θηλυκότητας.
Στη δουλειά μου ήταν πολύ συνηθισμένο να μου τονίζουν με πολλές λεπτομέρειες τις ατέλειές μου. Έμαθα ότι τα γόνατά μου ήταν παχουλά, ότι οι γοφοί μου ήταν πολύ αδύνατοι, ότι η μύτη μου έγερνε λίγο προς τα δεξιά αν την κοιτούσες από πάνω και ότι το αριστερό μου βλέφαρο έπεφτε λίγο περισσότερο απ’ ό,τι το δεξί. Κι αυτά μόνο για αρχή.
Απ’ ό,τι φαίνεται, στη σύγκριση με την τελειότητα, κανένας δεν βγαίνει κερδισμένος. Φαίνεται, όμως, επίσης ότι η τελειότητα είναι -ε, ναι!- βαρετή.
Η αλήθεια είναι ότι, καθώς σκρολάρω στο Instagram, περισσότερο μου τραβούν την προσοχή τα λεγόμενα στοιχεία ατέλειας: ενδιαφέρουσες μύτες, ζουμερές κοιλίτσες και μηροί. Και, δυστυχώς, ρυτίδες, σαν αυτές να είναι δερματοπάθεια και όχι ο χάρτης της ζωής.
Μπαίνω στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να βρω σύνδεση. Όπως όλοι. Ψάχνουμε τα είδωλα του εαυτού μας για να συγκριθούμε και να βρούμε τη θέση μας στην κοινωνία. Αναπόφευκτα αυτό μας κάνει να θαυμάζουμε ή να ζηλεύουμε, και αυτά τα συναισθήματα μπορεί να μας απομακρύνουν από τους άλλους.
Όταν με θεωρούσαν τέλεια, με ζήλευαν, με θαύμαζαν, όμως με θεωρούσαν και απρόσιτη. Ήμουν στην κορυφή του βουνού, εκεί όπου όλοι θα ήθελαν να βρίσκονται, πιστεύοντας ότι η θέα ήταν η ανταμοιβή της ανάβασης. Και ναι, η θέα ήταν φανταστική. Όμως, ήταν μοναχικά εκεί πάνω και ο αέρας θέριζε. Μπορούσα να σε χαιρετώ από εκεί κι εσύ να με χαιρετάς από κάτω. Ή να με κοροϊδεύεις. Με τέτοια απόσταση, δύσκολα μπορούσα να ξεχωρίσω.
Η 106 ετών ιθαγενής καλλιτέχνιδα τατουάζ Apo Whang-Od έγινε η μεγαλύτερη σε ηλικία γυναίκα που βρέθηκε στο εξώφυλλο της «Vogue» των Φιλιππίνων.
Ίσως γι’ αυτό δεν θέλω να θεωρούμαι τέλεια. Η τελειότητα σε απομονώνει. Αυτό που με ενώνει με τους άλλους είναι η τρωτότητα. Διαπίστωσα ότι οι αποτυχίες μάς ενώνουν πολύ καλύτερα απ’ ό,τι τα επιτεύγματα. Έτσι, παραθέτω τις δικές μου.
Εκείνη τη μέρα στο Κάστρο Spilberk, οι κοπέλες που περπατούσαν μπροστά μου στην πασαρέλα ήταν όμορφες. Όμως, καμιά τους δεν είχε κάτι ιδιαίτερο, κάποιο ψεγάδι. Δεν μπορούσα να τις ξεχωρίσω. Ήταν φανταχτερά αντικείμενα σε προσφορά σε μια γραμμή παραγωγής. Θυμάμαι, κάποτε είχα δει ένα εικονικό πρόσωπο γυναίκας, που είχε συντεθεί από τα πιο ωραία χαρακτηριστικά των πιο όμορφων γυναικών, φτιάχνοντας το απόλυτα τέλειο πρόσωπο. Ήταν ένα αποτέλεσμα εντελώς αδιάφορο.
Εγώ, λοιπόν, δεν παρευρέθηκα σε εκείνη την εκδήλωση για να είμαι μέρος της φανταχτερής γραμμής παραγωγής. Εγώ ήμουν εκεί επειδή έγραψα ένα βιβλίο με προσωπικά μου κείμενα. Και μου ζητήθηκε να γράψω αυτό το βιβλίο, ακριβώς επειδή τόλμησα να κάνω το αδιανόητο: να παρουσιαστώ λιγότερο τέλεια στα κοινωνικά δίκτυα.
Χαμογελούσα γνωρίζοντας ότι με αυτόν τον τρόπο θα τονίζονταν οι ρυτίδες στα χαλαρωμένα μου μάγουλα. Μου ήταν απόλυτα σαφές ότι ήμουν η γηραιότερη γυναίκα που έδειχνε την ηλικία της, ανάμεσα σε ένα τσούρμο τελειότητας. Μπορεί να μην ήμουν πια το λαμπερό αντικείμενο στο κέντρο της προσοχής πάνω σε αυτήν την πασαρέλα, όμως ήμουν σε ένα πολύ διαφορετικό μονοπάτι, φωτισμένο από εμπειρίες και αλήθειες που σταχυολόγησα μόνο αφότου η λάμψη έσβησε και οι προβολείς στράφηκαν αλλού.
Μπορεί να μην αντιπροσωπεύω πια το ιδανικό πρότυπο νέας γυναίκας, όμως δεν το επιδιώκω κιόλας. Επιτέλους, δείχνω εξωτερικά αυτό που πάντα ήμουν μέσα μου, ένα άτομο με ατέλειες και πολυπλοκότητα. Η ηλικία μου με έκανε ατελή και, ταυτόχρονα, προσιτή και αληθινή. Γιατί να θέλω να βάλω φίλτρο σ’ αυτό;
* Η κα Paulina Porizkova ειναι συγγραφέας, πρώην μοντέλο.
© 2023 The New York Times Company and Paulina Porizkova