Η κλιματική κρίση ήρθε για να μείνει και να μας απασχολεί σε μόνιμη βάση. Η απειλή αυτή μας αφορά όλους, κοινωνία, πολιτεία, επιστημονική κοινότητα. Οι επιπτώσεις της είναι άμεσες, σφοδρότερες και συχνότερες. Το σοβαρότερο αποτέλεσμά της είναι οι φυσικές καταστροφές και οι επιπτώσεις τους στην κοινωνία, στο περιβάλλον και στην οικονομία.
Η αντιμετώπισή τους απαιτεί αλλαγή του μοντέλου ανάπτυξης σε παγκόσμιο επίπεδο και της αλλαγής της συμπεριφοράς μας ως κοινωνίας. Η ευθύνη μας στις επόμενες γενιές και στο περιβάλλον είναι μεγάλη και απαιτεί και ατομική και συλλογική δράση και συμπεριφορά.
Η ορθολογική αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών απαιτεί σχέδιο, οργάνωση και πόρους στο τρίπτυχο «πρόληψη - διαχείριση - αποκατάσταση».
Στη χώρα μας πρέπει να διαφοροποιηθεί το μοντέλο αντιμετώπισης και να δοθεί μεγάλη βαρύτητα στον τομέα της πρόληψης, της ενημέρωσης και εκπαίδευσης της κοινωνίας και της εμπλοκής των τοπικών κοινωνικών και οικονομικών εταίρων.
Τα φαινόμενα που αντιμετωπίζουμε μεγεθυμένα τα τελευταία χρόνια είναι κυρίως οι δασικές πυρκαγιές και οι πλημμύρες, ως συνέπεια της κλιματικής κρίσης με πολλαπλές επιπτώσεις στις τοπικές κοινωνίες στην οικονομία και στο περιβάλλον.
Για τις δασικές πυρκαγιές απαιτείται οργανωμένη, σοβαρότερη και εντατικότερη δράση στον τομέα της πρόληψης. Αυτό απαιτεί:
- Σύνταξη Εθνικού Σχεδίου, περιφερειακών και τοπικών σχεδίων πρόληψης δασικών πυρκαγιών.
- Εμπλοκή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης από κοινού με τη Δασική Υπηρεσία και των εθελοντικών ομάδων Πολιτικής Προστασίας στην πρόληψη.
- Εισαγωγή νέων τεχνολογιών (ειδικές πλατφόρμες, sensors, drones, κάμερες και συστήματα προειδοποίησης και ειδοποίησης κ.ά.).
- Ορθολογική διαχείριση των δασών μας με απόληψη και αξιοποίησης της πλεονάζουσας βιομάζας.
- Κίνητρα για άσκηση λελογισμένης εκτατικής κτηνοτροφίας, μελισσοκομίας, ρητινοκαλλιέργειας.
- Απαγόρευση της εκτός σχεδίου δόμησης εντός η πλησίον των δασών και δασικών εκτάσεων.
- Λήψη άμεσης απόδοσης μέτρων στις ζώνες υψηλού κινδύνου, δηλαδή στις ζώνες μίξης δάσους - οικισμών.
Για τις πλημμύρες πρέπει να ληφθούν περισσότερα και πιο αποδοτικότερα μέτρα σε πολλές κατευθύνσεις κυρίως στον τομέα της πρόληψης.
- Οριοθέτηση και αποκατάσταση όλων των κοιτών ρεμάτων που καταλήγουν, διαπερνούν η είναι πλησίον οικισμών.
- Παρέμβαση στις ορεινές λεκάνες που καταλήγουν στα αστικά κέντρα, με ήπια και φιλικά προς το περιβάλλον έργα ορεινής υδρονομίας, που αφενός μειώνουν την ταχύτητα των πλημμυρικών ροών, αφετέρου καθυστερούν το ρου τους στις πεδινές λεκάνες και κατά συνέπεια μειώνουν το μέγεθος των επιπτώσεων.
- Εγκατάσταση και λειτουργία έξυπνων συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης επερχόμενων πλημμυρών
Στον τομέα της διαχείρισης των φυσικών καταστροφών απαιτείται:
- Καλύτερος και πιο αποδοτικότερος συντονισμός των εμπλεκομένων, δηλαδή Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, Αυτοδιοίκησης Α’ και Β’ Βαθμού, εθελοντικών οργανώσεων και πολιτών.
- Ξεκαθάρισμα και αποσαφήνιση περαιτέρω των αρμοδιοτήτων των εμπλεκόμενων φορέων και υπηρεσιών.
- Ενημέρωση και εκπαίδευση των πολιτών στα θέματα ατομικής στάσης απέναντι στα φαινόμενα αυτά.
- Ψηφιακά συστήματα έγκαιρης και έγκυρης ενημέρωσης των πολιτών
Στον τομέα της αποκατάστασης από τις πυρκαγιές απαιτείται:
- Έργα συγκράτησης του εδάφους στα ορεινά στις καμένες περιοχές.
- Έργα αντιπλημμυρικής θωράκισης για τα κατάντη των καμένων εκτάσεων.
- Σύνταξη και εφαρμογή ειδικού προγράμματος παρακολούθησης της εξέλιξης της αποκατάστασης της βλάστησης και στοχευμένες τεχνητές παρεμβάσεις.
Το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος επανειλημμένα έχει επισημάνει στην εκάστοτε πολιτεία, όπως οφείλει, τα παραπάνω.
* Ο κ. Ευθύμιος Σπυρίδης είναι Γεωλόγος, Αντιπρόεδρος β΄ Δ.Σ. Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΓΕΩΤ.Ε.Ε.)