Οι μεγάλες ληξιπρόθεσμες οφειλές και το clawback είναι μόνο δύο από τα μεγάλα προβλήματα στη σχέση του δημόσιου τομέα υγείας με τον ιδιωτικό.
Ο Δημήτρης Νίκας, πρόεδρος Δ.Σ. του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Ιατρικών & Βιοτεχνολογικών Προϊόντων (ΣΕΙΒ) και διευθύνων σύμβουλος Medtronic Hellas, εξηγεί πώς αυτά υποσκάπτουν τις μεγάλες αλλαγές που δρομολογούνται στον τομέα, κρίνει τη στάση και την πολιτική των εταιρειών, ενώ σχολιάζει και την προοπτική των Συμπράξεων Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα.
Παρότι ο χώρος της υγείας βιώνει μια δίνη δομικών αλλαγών, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα την αναμόρφωση των νοσοκομείων του ΕΣΥ, τα μεγάλα προβλήματα του παρελθόντος όχι μόνο παραμένουν, αλλά διογκώνονται, όπως το θέμα των ληξιπρόθεσμων οφειλών. Πώς θα μπορούσε το υπουργείο Υγείας να αντιμετωπίσει αυτό το πρόβλημα, που είναι βόμβα στα θεμέλια όλων των παρόχων;
Οι ληξιπρόθεσμες οφειλές είναι ένα διαχρονικό πρόβλημα του συστήματος υγείας στη χώρα μας, με αυξομειώσεις την τελευταία εικοσαετία, αλλά πάντα σταθερά υψηλές. Η έλλειψη διαθέσιμων πόρων για την κάλυψη των αναγκών των ασφαλισμένων, η μη ορθολογική κατανομή των πόρων, η κατάρτιση των προϋπολογισμών όχι βάσει των προβλέψεων των αναγκών, η έλλειψη ελέγχου των αναλώσεων σε επίπεδο κλινικών, καθώς και η έλλειψη διαγωνιστικών διαδικασιών, είναι μερικοί από τους παράγοντες που συντείνουν στη διατήρηση και τη διόγκωση των χρεών των νοσοκομείων.
Το 2024, το υπουργείο Υγείας αύξησε τον προϋπολογισμό των νοσοκομείων του ΕΣΥ ενσωματώνοντας και ένα μέρος των ατιμολόγητων παραγγελιών. Η αύξηση αυτή δεν έχει κάποιο αποτέλεσμα στη μείωση των χρεών των νοσοκομείων τους 5 πρώτους μήνες του 2024. Είναι λοιπόν αρκετή η αύξηση σε κεντρικό επίπεδο ή χρειάζονται περισσότερα μέτρα;
Πρώτα απ’ όλα, η νοοτροπία των καθυστερημένων πληρωμών έχει καλλιεργηθεί σε όλο το σύστημα υγείας. Αυτό πρέπει να αλλάξει άμεσα. Το παράδειγμα των τακτικών πληρωμών του ΕΟΠΥΥ είναι μία πολύ καλή πρακτική, η οποία δείχνει προς τα πού πρέπει να πάμε: πληρωμές σε 60 ημέρες και, εάν είναι εφικτό, σε 30 ημέρες. Το σύστημα υγείας θα βγει ωφελημένο από τη μείωση των ημερών αποπληρωμής των οφειλών.
Επιπλέον προτείνεται:
1. Κατάρτιση των προϋπολογισμών με κριτήριο τις μελλοντικές ανάγκες σε επίπεδο κλινικής ανά κατηγορία δαπανών και με εργαλεία παρακολούθησης εκτέλεσής τους.
2. Χρήση δεικτών αποδοτικότητας εκτέλεσης του προϋπολογισμού και των πληρωμών, καθώς και επιβράβευση για υπεραπόδοση.
3. Εφαρμογή πλαισίου διαγωνιστικών διαδικασιών στα νοσοκομεία, έτσι ώστε να αποφεύγονται οι εκ των υστέρων απαιτούμενες νομιμοποιήσεις και κυρίως οι ατιμολόγητες παραγγελίες.
Ένα άλλο μεγάλο αγκάθι είναι το clawback, το οποίο για τις επιχειρήσεις του κλάδου σας, μαζί με τις εκπτώσεις, μπορεί να φτάνει το 25%. Αν συνυπολογίσουμε και τις ληξιπρόθεσμες οφειλές, τελικά πόσο ευνοούνται οι επενδύσεις από μέρους σας αλλά και η εισαγωγή καινοτόμων υλικών στην Ελλάδα;
Οι περισσότερες εταιρείες του κλάδου μας έχουν συνάψει συμφωνίες με τον ΕΟΠΥΥ, άρα επιβαρύνονται με το clawback και παράλληλα αναπτύσσουν δραστηριότητα και στα νοσοκομεία με εξόφληση τιμολογίων που, στις 31/3/2024, ξεπερνούσε τις 320 ημέρες! Η κατάσταση αυτή, όπως καταλαβαίνετε, είναι ανασταλτικός παράγοντας στη δημιουργία επενδύσεων και στην εισαγωγή καινοτόμων θεραπειών.
Το παραδοσιακό μοντέλο αποζημίωσης με μοναδικό κριτήριο την τιμή του υλικού ή τις ιατροτεχνολογικές διαδικασίες, δεν ευνοεί την πρόσβαση των ασθενών στην καινοτομία. Η αποζημίωση με βάση την αξία, τόσο στον ασθενή όσο και στο σύστημα υγείας, καθώς και η υιοθέτηση καινοτόμων συστημάτων πληρωμών θα μπορούσαν να αποτελέσουν το κλειδί τόσο στην εισαγωγή καινοτόμων τεχνολογιών όσο και στις περιόδους αποπληρωμής, καθώς και την αποφυγή του clawback. Στην περίπτωση αυτή και τα δύο μέρη θα πρέπει να είναι διατεθειμένα να αναλάβουν οικονομικούς κινδύνους, οι οποίοι θα βοηθήσουν στην ευθυγράμμιση των κινήτρων και θα ενθαρρύνουν τους παρόχους να επικεντρωθούν στην παροχή υψηλής ποιότητας και οικονομικά αποδοτικής φροντίδας.
Αληθεύει ότι τα υλικά που έρχονται στην Ελλάδα είναι δύο γενιές πίσω συγκριτικά με αυτά που κυκλοφορούν στο εξωτερικό;
Πιστεύω ότι αρκετές εταιρείες του κλάδου μας κάνουν μεγάλη προσπάθεια να συνεχίσουν την εισαγωγή νέων υλικών στην ελληνική αγορά παρά τις δυσκολίες, το απρόβλεπτο περιβάλλον, τις χαμηλές τιμές και φυσικά το clawback. Το ερώτημα είναι για πόσο ακόμα χρονικό διάστημα θα συνεχίσουν να το κάνουν. Είναι, λοιπόν, επιτακτική ανάγκη να αλλάξει το πλαίσιο αποζημίωσης των καινοτόμων θεραπειών με βασική προτεραιότητα την εφαρμογή HTA (Health Technology Assessment) για τις ιατρικές τεχνολογίες και διαδικασίες.
Στις βασικές προτεραιότητες του υπουργείου Υγείας είναι η σύναψη Συμπράξεων Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ). Πόσο σας ενδιαφέρει αυτό το κομμάτι και ποιες παράμετροι θα καθόριζαν την επιτυχία του;
Πράγματι, το υπουργείο Υγείας έχει θέσει ως προτεραιότητα τη σύναψη ΣΔΙΤ. Οι εταιρείες του κλάδου μας ενδιαφέρονται ιδιαιτέρως να συμπράξουν με τον δημόσιο τομέα είτε για την προμήθεια και εγκατάσταση μηχανήματων και εξοπλισμού, είτε για την ανάπτυξη και διαχείριση θεραπειών μέσω συμβουλευτικών υπηρεσιών χωρίς να παρεμβαίνουν στο κλινικό πεδίο. Μάλιστα, πιστεύω ότι δίνεται η δυνατότητα στο υπουργείο Υγείας να μοχλεύσει κεφάλαια από τον ιδιωτικό τομέα και, συνδυασμένα με το RRF, να επιτύχει πολλαπλασιαστικά οφέλη.