Μια σειρά τεχνολογικών εξελίξεων μετασχηματίζει διεθνώς τον τρόπο με τον οποίο παρέχεται η υγειονομική περίθαλψη. Αλλάζει ο ρόλος και το οργανωσιακό μοντέλο των νοσοκομείων, μέσω της εκτεταμένης χρήσης της ψηφιακής τεχνολογίας και της διαλειτουργικότητας των δεδομένων.
Στα νοσοκομεία, στο πολύ σύντομο μέλλον, θα συντελεστεί αυτό που ο Thomas Kuhn ονόμαζε «αλλαγή παραδείγματος», με τον στρατηγικό σχεδιασμό τους να στοχεύει συνδυαστικά στον ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα και στην ενσωμάτωση της τεχνολογικής καινοτομίας: ασφάλεια στη διαχείριση δεδομένων υγείας (Blockchain/Αλυσίδα Συστοιχιών), εκτύπωση εξατομικευμένων εμφυτευμάτων και τεχνητών μελών (3D Printing/Τρισδιάστατη Εκτύπωση), εικονικές αναπαραστάσεις του ανθρώπινου σώματος για την πρόβλεψη και κατανόηση του θεραπευτικού αποτελέσματος (Digital Twins/Ψηφιακά Δίδυμα, με χρήση των Artificial Intelligence/Τεχνητής Νοημοσύνης, Industrial Internet of Things/Βιομηχανικού Διαδικτύου των Πραγμάτων και Machine Learning/Μηχανικής Μάθησης), παροχή τεκμηριωμένης πληροφορίας σε ιατρούς και ασθενείς (Virtual Assistants/Ψηφιακοί Βοηθοί), εικονικοί νοσοκομειακοί θάλαμοι (Telemedicine/Τηλεϊατρική), εστίαση στο γονιδιωματικό προφίλ (Personalized Medicines/ Εξατομικευμένα Φάρμακα), επιδιόρθωση των ανθρώπινων ιστών και των οργάνων (Regenerative Medicines/Αναγεννητικά Φάρμακα), συνεχής παρακολούθηση της ατομικής κατάστασης υγείας (Wearable Devices/Φορετές ή/και Εμφυτεύσιμες Συσκευές).
Οι μη υψηλής εξειδίκευσης υπηρεσίες φροντίδας υγείας που παρέχονταν σε νοσοκομειακό περιβάλλον, μεταφέρονται στην κοινότητα (σχολεία, εργασία, κοινοτικές εγκαταστάσεις, κατ’ οίκον).
Κι ενώ η τεχνολογία οδηγεί τις εξελίξεις, οι ελλείψεις σε εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό αποτελούν, ίσως, τη μεγαλύτερη πρόκληση για τα συστήματα υγείας. Εκτός των παραδοσιακών ελλείψεων σε νοσηλευτικό προσωπικό, καταγράφεται υψηλή ζήτηση (και στη χώρα μας) στις ιατρικές ειδικότητες: αναισθησιολογίας, ακτινοδιαγνωστικής, εντατικολογίας, παθολογίας, νεφρολογίας, παιδιατρικής.
Ταυτόχρονα, οι νέοι επιστήμονες που σήμερα εισέρχονται στην αγορά εργασίας, ανήκουν στη γενιά Ζ (digital natives), έχουν διαφορετική αντίληψη για την απασχόληση (απεχθάνονται το 8ωρο και τα περισσότερα χρήματα δεν είναι προτεραιότητα) και διαφορετικές δεξιότητες που είναι αναγκαίες για το νοσοκομείο του μέλλοντος (διαχείριση/ανάλυση/οπτικοποίηση δεδομένων, ερμηνεία της ανθρώπινης δραστηριότητας ως αλληλεπίδραση με άλλους ανθρώπους και περιβάλλον).
Για τη διατήρηση και προσέλκυση εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού στα νοσοκομεία εφαρμόζονται ήδη, σε όλο τον αναπτυγμένο κόσμο, κυβερνητικές ρυθμίσεις και πολιτικές παροχής κινήτρων.
Τα ελληνικά κρατικά νοσοκομεία, για να ακολουθήσουν αυτή την πορεία στο μέλλον με όρους βιωσιμότητας, ποιότητας και ασφάλειας, θα πρέπει να αλλάξουν νομική μορφή (από ΝΠΔΔ σε ΝΠΙΔ), προκειμένου να αποκτήσουν αυτονομία, ευελιξία και να δημιουργήσουν ίδια έσοδα. Η επιχειρησιακή τους λειτουργία οφείλει να στοχεύει στη διαχείριση του ολοένα αυξανόμενου κόστους στην υγεία για τη διασφάλιση της προσβασιμότητας στην περίθαλψη και των επενδύσεων στην καινοτομία, στη βελτίωση του εργασιακού περιβάλλοντος, στην παροχή ευέλικτων μορφών εργασίας, οικονομικών κινήτρων και δίκαιης αμοιβής, στη μείωση της ιεραρχικής κλίμακας στην οργάνωση και στη δημιουργία ομάδων εργασίας, στον έλεγχο του περιβαλλοντικού τους αποτυπώματος.
*Η κα Γεωργία Οικονομοπούλου είναι Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Management Υπηρεσιών Υγείας (ΕΕΜΥΥ), Board Member at the European Association of Hospital Managers (EAHM)