Συντονιστής: Kevin Roose, συγγραφέας τεχνολογίας, The New York Times
Συμμετείχαν: Brando Benifei Ευρωβουλευτής,
Lila Ibrahim COO στη Google DeepMind,
Fei-Fei Li καθηγήτρια υπολογιστικών συστημάτων στο Πανεπιστήμιο Stanford και συνδιευθύντρια στο Stanford Institute για την Ανθρωποκεντρική AI,
Rohit Prasad ανώτερος αντιπρόεδρος και επικεφαλής επιστήμονας στο Amazon Artificial General Intelligence,
David Risher, γενικός διευθυντής της Lyft,
John Roese, πρόεδρος και παγκόσμιος επικεφαλής τεχνολογίας στη Dell Technologies,
Francesca Rossi, συνεργάτης της IBM και ηγέτιδα του κινήματος ηθικής για την ΑΙ.
Αν μαζευτούν επτά ειδικοί της τεχνητής νοημοσύνης (Artificial Intelligence – AI) σε ένα δωμάτιο, είναι βέβαιο ότι δεν θα συμφωνήσουν σχεδόν σε τίποτα -από τη νομοθεσία μέχρι τη διαφάνεια και τις βέλτιστες πρακτικές. Σε ένα τουλάχιστον σημείο, όμως, συμφωνούν όλοι: η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι κάτι το υπερφυσικό.
«Η ΑΙ δεν είναι κάτι που μας ήρθε από τον Άρη. Είναι κάτι που εμείς διαμορφώνουμε», είπε η Francesca Rossi. Το να αναγνωριστεί ότι η ΑΙ δεν είναι κάτι εξωγήινο ήταν εύκολο. Όμως, το πώς θα διαμορφωθεί όχι μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά παγκοσμίως, ήταν μακράν πιο δύσκολο. Ποιον ρόλο θα πρέπει να αναλάβουν οι κυβερνήσεις στον έλεγχό της; Πόση διαφάνεια οφείλουν να επιδεικνύουν οι εταιρείες τεχνολογίας στις έρευνές τους; Μήπως θα πρέπει να περιορίσουμε λίγο την εφαρμογή της, ακόμη κι αν υπάρχει ήδη το πεδίο και η δυνατότητα αξιοποίησης;
Ενώ η ΑΙ υπάρχει στον χώρο εδώ και δεκαετίες, μόλις το 2022 η εταιρεία OpenAΙ διέθεσε το ChatGPT, που έγινε αμέσως παγκόσμιο φαινόμενο. Ο Kevin Roose, συντάκτης θεμάτων τεχνολογίας των «New York Times» και συντονιστής της ομάδας, έγραψε: «Το ChatGPT είναι απλά το καλύτερο ΑΙ chatbot που διατέθηκε ποτέ στο ευρύ κοινό».
Αυτοί οι νέοι τύποι chatbot μπορούν να επικοινωνούν με έναν μυστηριωδώς… ανθρώπινο τρόπο σε αμέτρητες γλώσσες. Και η τεχνολογία αυτή είναι ακόμα στα σπάργανα. Το ChatGPT είναι το πιο διαδεδομένο, όμως υπάρχουν κι άλλα, συμπεριλαμβανομένου του Bard της Google και του νεότερου Q της Amazon.
«Όλοι γνωρίζουμε ότι η συγκεκριμένη φάση της ΑΙ είναι σε πολύ-πολύ πρώιμο στάδιο», είπε ο John Roese. Κανείς δεν μπορεί να επαναπαυθεί ή να θεωρήσει την ΑΙ απλά ένα εμπορεύσιμο προϊόν. Απλά δεν είναι», είπε. «Δεν είναι κάτι που καταναλώνουμε. Είναι κάτι που εξερευνούμε».
Ενώ η ΑΙ έχει κάνει ένα γιγάντιο άλμα προς τα εμπρός και εξελίσσεται τόσο γοργά, που είναι δύσκολο για κάποιον να παρακολουθεί την πορεία της, είναι πολύ σημαντικό να μην τη μυθοποιούμε, είπε η Fei-Fei Li.
«Παραείμαστε ενθουσιασμένοι με αυτό. Δεν είναι παρά ένα εργαλείο. Ο ανθρώπινος πολιτισμός ξεκίνησε με τη χρήση και την εφεύρεση εργαλείων, από τη φωτιά και την πέτρα, στον ατμό και τον ηλεκτρισμό. Μπορεί να γίνονται όλο και πιο σύνθετα, όμως παραμένουν εργαλεία στην υπηρεσία του ανθρώπου».
Και παρότι είναι αλήθεια ότι ορισμένες φάσεις της λειτουργίας της ΑΙ παραμένουν ανεξήγητες ακόμα και για τους δημιουργούς της, η Li σημείωσε ότι κάτι παρόμοιο συμβαίνει και στη φαρμακευτική. Ωστόσο, είπε, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν διστάζουν να κάνουν χρήση των φαρμάκων αυτών, εν μέρει επειδή γνωρίζουν ότι υπάρχει μια κρατική υπηρεσία που επιβλέπει τα φάρμακα.
Αυτό έγειρε το ερώτημα αν θα έπρεπε να υπάρχει κάτι ανάλογο και για την ΑΙ. Χρειάζεται ένας κανονισμός, συμφώνησαν οι συμμετέχοντες, αλλά είναι δύσκολο να αποφασιστεί πώς ακριβώς πρέπει να είναι. Η Αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Kamala Harris, που μίλησε στο συνέδριο του DealBook, αφιέρωσε ιδιαίτερο χρόνο στο συγκεκριμένο ζήτημα.
«Γνωρίζω ότι είναι εφικτό και απαραίτητο να επιτευχθεί μια ισορροπία ανάμεσα σε αυτό που πρέπει να γίνει στο πεδίο της επίβλεψης και των κανονισμών, καταβάλλοντας ωστόσο προσπάθεια να μην καταπνίξουμε την καινοτομία», είπε. Εντούτοις, η επίτευξη αυτής της ισορροπίας είναι εξαιρετικά δύσκολη.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καταρτίζει τον πρώτο σημαντικό νόμο για τη ρύθμιση της ΑΙ, κάτι που παρακολουθεί στενά ο υπόλοιπος κόσμος. Ο νόμος αυτός ζητά αξιολογήσεις για τις τεχνολογίες ΑΙ που χρησιμοποιούνται σε πεδία υψηλού κινδύνου, όπως η υγεία, η εκπαίδευση και η δικαιοσύνη. Αυτό θα απαιτούσε από τους δημιουργούς της ΑΙ συστήματα που να αποκαλύπτουν, μεταξύ άλλων, βάσει ποιων δεδομένων το σύστημα «εκπαιδεύετα»ι -ώστε να αποφεύγονται ζητήματα μεροληψίας ή άλλα- και με ποιον τρόπο χειρίζονται τα ευαίσθητα δεδομένα και το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα. Επίσης, θα περιόριζε δραστικά τη χρήση λογισμικού αναγνώρισης προσώπου.
Ο Brando Benifei είπε ότι ελπίζει ο νόμος αυτός να ψηφιστεί στις αρχές του νέου έτους, ενώ θα προβλεφθεί μια περίοδος χάριτος πριν από την εφαρμογή του.
Τον Οκτώβριο 2023, ο Λευκός Οίκος εξέδωσε ένα μακροσκελές εκτελεστικό διάταγμα σχετικό με την ΑΙ, χωρίς όμως μηχανισμό επιβολής του, κάτι που ο Benifei βρίσκει απαραίτητο. «Προφανώς είναι λεπτό ζήτημα», είπε. «Υπάρχει αρκετή ανησυχία από τον εμπορικό τομέα, δικαίως νομίζω, να μην το παρακάνουμε με τους περιορισμούς πριν κατανοήσουμε πλήρως όλες τις προκλήσεις». Όμως, είπε, «δεν μπορούμε απλά να το περιμένουμε να αυτορυθμιστεί». Η ανάπτυξη και η χρήση τεχνητής νοημοσύνης πρέπει να είναι εφαρμόσιμη και κατανοητή στους πολίτες μας».
Άλλα μέλη της ομάδας ήταν πολύ λιγότερο πρόθυμα να αποδεχθούν τέτοια ευρεία ρύθμιση. Ερωτήματα εγείρονται όπως ποιος θα είναι υπεύθυνος αν κάτι πάει στραβά: Ο αρχικός προγραμματιστής; Ένας μεσάζων πωλητής; Ο τελικός χρήστης;
«Δεν μπορείτε να θέσετε κανονισμούς στην ΑΙ μεμονωμένα», είπε ο Roese. «Η ΑΙ έχει εξαρτάται από το οικοσύστημα λογισμικού, από το οικοσύστημα δεδομένων. Αν προσπαθήσετε να περιορίσετε την ΑΙ χωρίς να συνυπολογίσετε τις θετικές ή αρνητικές επιδράσεις στις συγγενείς βιομηχανίες, θα κάνετε λάθος».
Γι’ αυτόν τον λόγο, είπε, θα ήταν πιο λογικό να υπάρχει ένα γραφείο ή ένα τμήμα ΑΙ εντός των σχετικών κυβερνητικών υπηρεσιών -ίσως με έναν συμπεριληπτικό συντονισμό ΑΙ- αντί να προσπαθείτε να φτιάξετε μια νέα κεντρική υπηρεσία ρύθμισης και ελέγχου της ΑΙ.
Το κλειδί είναι στη διαφάνεια, συμφώνησαν όλοι, όπως επίσης και στη συνεργασία μεταξύ κυβέρνησης, βιομηχανίας και ακαδημαϊκής έρευνας. «Αν δεν υπάρχει διαύγεια, η ακαδημαϊκή κοινότητα θα μείνει πίσω, το ίδιο και η πανεπιστημιακή έρευνα», είπε o Rohit Prasad.
Η Li, η μοναδική εκπρόσωπος της ακαδημαϊκής κοινότητας στην ομάδα, σημείωσε ότι πολύ συχνά εταιρείες δηλώνουν ότι επιθυμούν συνεργασία, αλλά στην πράξη δεν κάνουν τίποτα γι’ αυτό. Επιπρόσθετα, είπε, «Δεν είναι μόνο ζήτημα κανονιστικό. Στην πραγματικότητα έχει να κάνει με την ουσιαστική και βαθιά επένδυση στον δημόσιο τομέα», σημειώνοντας ότι έχει ήδη παρακαλέσει ευθέως το Κογκρέσο και τον Πρόεδρο Biden να υποστηρίξουν τα πανεπιστήμια σε αυτόν τον τομέα. Η ακαδημαϊκή κοινότητα, είπε, μπορεί να παίξει τον ρόλο της έμπιστης και ουδέτερης βάσης σε αυτό το πεδίο, όμως «αυτή τη στιγμή ο δημόσιος τομέας είναι εντελώς παραμελημένος».
Η τεχνητή νοημοσύνη έχει αποκληθεί υπαρξιακή απειλή για την ανθρωπότητα - κυρίως λόγω της χρήσης της στην παρακολούθηση, κάτι που υπονομεύει τη Δημοκρατία, ή λόγω των αυτοκινούμενων όπλων μαζικής καταστροφής. Όμως, τέτοιου είδους πολυδημοσιευμένες προειδοποιήσεις τραβούν την προσοχή από πιο ουσιαστικά και πιο άμεσα προβλήματα της ΑΙ, είπε ο Benifei.
«Έχουμε σήμερα προβλήματα αλγοριθμικών προκαταλήψεων και κακής χρήσης της AI στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων, όχι για την καταστροφή της ανθρωπότητας», είπε.
Όλα αυτά τα ζητήματα προβληματίζουν και τη Lila Ibrahim. Αλλά δεν είχαν προλάβει να θίξουν κάτι σημαντικό, ανέφερε: «Πώς εξοπλίζουμε πραγματικά τη νεολαία σήμερα με δεξιότητες ΑΙ με τρόπο που να σέβεται τη διαφορετικότητα και με συμπερίληψη;», ρώτησε. «Πώς να μην αφήσουμε τους ανθρώπους πιο πίσω;»
Συμπεράσματα
- Η εμφάνιση της πολυμορφικής τεχνητής νοημοσύνης, όπως το ChatGPT, σηματοδοτεί μια ριζική αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο η ΑΙ θα χρησιμοποιείται σε κάθε τομέα της κοινωνίας, όμως θα πρέπει να αντιμετωπίζεται σαν ένα εργαλείο που οι άνθρωποι μπορούν να χρησιμοποιούν και να ελέγχουν -όχι το αντίθετο.
- Είναι αναγκαίο ένα είδος ρυθμιστικού πλαισίου για την ΑΙ, όμως οι γνώμες διίστανται σε ό,τι αφορά το εύρος και την ένταση των κανόνων αυτών.
- Για τη συνειδητοποίηση της δυναμικής της ΑΙ, αλλά και για έλεγχο των δυνητικών κινδύνων της, οι εταιρείες τεχνολογίας δεν μπορούν να ενεργήσουν μόνες. Θα πρέπει να υπάρξει ειλικρινής συνεργασία με άλλους τομείς, όπως η ακαδημαϊκή κοινότητα και η κυβέρνηση.
* Η Alina Tugend είναι Δημοσιογράφος των «New York Times»
c.2023 The New York Times Company