Την ανάγκη για διαρκή και άμεση προσαρμογή των επιχειρήσεων στις ταχύτατες αλλαγές επισημαίνει ο Γιώργος Παπαδημητρίου, Διευθύνων Σύμβουλος της EY Ελλάδος, με στόχο όχι μόνο την επιβίωσή τους αλλά και τη μελλοντική τους ανάπτυξη. Έτσι, στο πλαίσιο αυτό, περιγράφει το εύρος των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν σήμερα οι εταιρείες, επισημαίνει τον καταλυτικό ρόλο των διοικήσεών τους και ορίζει τους βασικούς άξονες δράσης για έναν οργανισμό που θα προσαρμόζεται και θα εξελίσσεται με επιτυχία.
Το παγκόσμιο περιβάλλον μεταβάλλεται με ρυθμούς που δεν έχουμε συναντήσει ποτέ στο παρελθόν: τεχνολογικές εξελίξεις, κλιματική κρίση, νέες απαιτήσεις της κοινωνίας και των καταναλωτών από τις επιχειρήσεις, αλλά και μεταβαλλόμενες προσδοκίες των εργαζόμενων.
Στο περιβάλλον αυτό, για να παραμείνει ζωντανός και χρήσιμος ένας οργανισμός, οφείλει να αποκρυπτογραφεί τις εξελίξεις και να αναπροσαρμόζεται διαρκώς. Συνεπώς, σήμερα, περισσότερο από ποτέ, ο μετασχηματισμός των επιχειρήσεων αποτελεί επιτακτική ανάγκη για την επιβίωσή τους.
Στην ΕΥ αντιμετωπίζουμε τoν μετασχηματισμό ως μία ολιστική διαδικασία, όπου οι οργανισμοί τοποθετούν τον άνθρωπο στο επίκεντρο της αλλαγής, ενσωματώνουν με ταχείς ρυθμούς νέες τεχνολογίες, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, και προωθούν την καινοτομία σε ευρεία κλίμακα.
Πρόκειται για ένα μακρύ και συνεχές ταξίδι, που δεν εξαντλείται στη μεμονωμένη βελτίωση του υπάρχοντος μοντέλου λειτουργίας, αλλά οφείλει να βασίζεται στην ευρύτερη και συνεχή επανεξέτασή του και να περιλαμβάνει μετασχηματιστικές αλλαγές σε επιχειρησιακές λειτουργίες, τεχνολογίες, οργανωτικές δομές και εταιρική κουλτούρα.
Ένας μεγάλος αριθμός ελληνικών επιχειρήσεων, αλλά και επιχειρήσεων με δραστηριότητα στην Ελλάδα, αντιλαμβάνεται την αναγκαιότητα αυτή και βρίσκεται ήδη σε διαδικασία μετασχηματισμού. Σύμφωνα με την πρόσφατη έρευνά μας «Transformation Survey Ελλάδα 2023», η οποία εξέτασε τον τρόπο με τον οποίο οι επιχειρήσεις ανταποκρίνονται στις προκλήσεις του μετασχηματισμού και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, το 86% των οργανισμών του δείγματος έχουν υλοποιήσει τουλάχιστον ένα έργο μετασχηματισμού τα τελευταία 5 χρόνια. Και εξακολουθούν να επενδύουν σε νέα μετασχηματιστικά έργα, με τις μισές από αυτές να διατηρούν στα ίδια επίπεδα τους σχετικούς προϋπολογισμούς και σχεδόν 4 στις 10 (39%) να τους αυξάνουν.
Ωστόσο, γνωρίζουμε από τη διεθνή εμπειρία ότι όλα τα προγράμματα μετασχηματισμού δεν στέφονται πάντα από επιτυχία. Ελλιπής σχεδιασμός, μειωμένος βαθμός προσαρμοστικότητας του οργανισμού, ξεπερασμένες τεχνολογίες, ανεπαρκής δέσμευση της ηγεσίας και των εργαζόμενων, έλλειψη πόρων, ασαφείς στόχοι και κακή επιλογή δεικτών απόδοσης, μπορούν να οδηγήσουν μια μετασχηματιστική προσπάθεια σε αποτυχία, αποθαρρύνοντας την επιχείρηση από την ανάληψη ενός νέου εγχειρήματος για πολλά χρόνια.
Ωστόσο, οι μεγαλύτερες προκλήσεις της αλλαγής συνδέονται με τον ανθρώπινο παράγοντα. Κουλτούρα και νέοι τρόποι εργασίας, ομαδική εργασία, αφοσίωση και συμμετοχή των ανθρώπων, καθώς και ικανότητες του ανθρώπινου δυναμικού, ήταν μεταξύ των συνηθέστερων προκλήσεων που αντιμετώπισαν οι επιχειρήσεις που συμμετείχαν στην έρευνά μας.
Είναι ένα από τα παράδοξα της ανθρώπινης φύσης: ενώ ο άνθρωπος κυριάρχησε στον πλανήτη χάρη στην ανθεκτικότητα και την προσαρμοστικότητά του, πολλές φορές βρισκόμαστε να αντιστεκόμαστε στο καινούργιο και να είμαστε επιφυλακτικοί, ακόμη κι όταν είμαστε αντιμέτωποι -στην περίπτωση των επιχειρήσεων- με μία πρόκληση που απειλεί τη βιωσιμότητά μας στο μέλλον.
Η απάντηση στο παράδοξο αυτό βρίσκεται στη διατύπωση ενός σαφούς, πειστικού και συναρπαστικού οράματος του μετασχηματισμού. Ένα καθαρό όραμα περιγράφει τις ανάγκες που οδηγούν στον μετασχηματισμό, τις αλλαγές που θα επιφέρει στη λειτουργία του οργανισμού και στην καθημερινότητα των ανθρώπων του, καθώς και τα οφέλη που θα δημιουργήσει για όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη. Ένα σωστά και σαφώς διατυπωμένο όραμα αποτελεί την πυξίδα του προγράμματος και μπορεί να συμβάλει στην αποδοχή των αλλαγών, αλλά και να εξασφαλίσει την ενεργή συμμετοχή του συνόλου του οργανισμού στην υλοποίησή τους.
Στο τέλος της ημέρας, η ευθύνη της επιτυχίας του μετασχηματισμού βαραίνει τους επικεφαλής των επιχειρήσεων. Οι ηγεσίες καλούνται σήμερα να υλοποιήσουν μακροπρόθεσμες αλλαγές, εξασφαλίζοντας παράλληλα τις βραχυπρόθεσμες επιδόσεις που αναμένουν οι μέτοχοι. Οφείλουν να διατυπώσουν έναν σαφή οδικό χάρτη, αναγνωρίζοντας συγχρόνως τις αβεβαιότητες της διαδρομής.
Πρέπει, όμως, πρωτίστως να εξασφαλίσουν την ευθυγράμμιση ολόκληρου του οργανισμού με ένα ξεκάθαρο όραμα, ενθαρρύνοντας μαζί και τη διατύπωση διαφορετικών απόψεων, αλλά και τον πειραματισμό, ο οποίος αποτελεί τον θεμέλιο λίθο της καινοτομίας. Και, τέλος, να αναγνωρίσουν ότι η επιτυχία του προγράμματος δεν βασίζεται μόνο σε λογικές αποφάσεις, αλλά και στη διαχείριση του συναισθηματικού ταξιδιού των ανθρώπων τους, οι οποίοι, στο τέλος της ημέρας, θα φέρουν εις πέρας αυτή την αλλαγή.
Οι διορατικοί ηγέτες έχουν την ικανότητα να αποκωδικοποιούν τις ισχυρές τάσεις της εποχής τους και να αποσυνδέονται συνειδητά από το σήμερα. Δημιουργούν ανθεκτικούς και προσαρμοστικούς οργανισμούς, με τη δυνατότητα να αντιμετωπίζουν τόσο εσωτερικές όσο και εξωτερικές προκλήσεις και να μετασχηματίζονται διαρκώς, μετατρέποντας τις προκλήσεις σε ευκαιρίες για ανάπτυξη και πρόοδο.
Οι επιχειρήσεις με επικεφαλής τέτοιους ηγέτες, αλλά και εργαζόμενους που θα είναι κοινωνοί του οράματος του μετασχηματισμού και όχι απλοί παρατηρητές, είναι αυτές που θα επιβιώσουν και θα ξεχωρίσουν αύριο, θα συνεχίσουν να δημιουργούν προστιθέμενη αξία τόσο για τους μετόχους όσο και για την κοινωνία και όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, και θα πρωταγωνιστήσουν στην επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας.
* Ο Γιώργος Παπαδημητρίου είναι Διευθύνων Σύμβουλος της EY Ελλάδος