Το ηχητικό απόσπασμα δημοσιοποιήθηκε στις 18 Ιουνίου 2018, ώρα 15:51. Αποκαλύφθηκε από πηγή που κινδύνευσε να απολυθεί κυκλοφορώντας το και δημοσιοποιήθηκε από τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό ερευνητικής δημοσιογραφίας ProPublica. Κατέγραφε 10 παιδιά με καταγωγή από χώρες της Κεντρικής Αμερικής να εκλιπαρούν τους πράκτορες και τους προξενικούς υπαλλήλους στο τελωνείο των ΗΠΑ και στη Μονάδα Διασυνοριακής Προστασίας.
Τα παιδιά είχαν χωριστεί από τους γονείς και τις οικογένειές τους, στο πλαίσιο της πολιτικής της κυβέρνησης Trump για μηδενική ανοχή σε όσους συλλαμβάνονταν να διασχίζουν παράνομα τα σύνορα ΗΠΑ - Μεξικού. Το ηχητικό απόσπασμα, διάρκειας 7 λεπτών και 47 δευτερολέπτων, καταγράφει παιδιά να κλαίνε. Να κλαίνε και να φωνάζουν «μαμά!» και «μπαμπά!», ξανά και ξανά. Ένα εξάχρονο κορίτσι από το Σαν Σαλβαδόρ ικετεύει κάποιον να καλέσει στο τηλέφωνο μια θεία της, της οποίας τον αριθμό είχε απομνημονεύσει. Ανάμεσα στα παιδικά κλάματα, ξεχωρίζει η φωνή ενός συνοριοφύλακα να αστειεύεται. «Έχουμε ολόκληρη ορχήστρα εδώ», λέει με ψυχρή θλίψη. «Αυτό που μας λείπει είναι ένας μαέστρος».
Όλοι μας, σε διαφορετικό βαθμό ο καθένας, αγνοούμε κάποια από τα παγκόσμια προβλήματα. Μερικές φορές, είμαστε απλώς ανενημέρωτοι για τα δεινά των γύρω μας. Άλλοτε πάλι δεν ενημερωνόμαστε εσκεμμένα, επιλέγοντας, για τον έναν ή τον άλλο λόγο, να αρνηθούμε ή να αγνοήσουμε κάποια δύσκολη ή οδυνηρή πραγματικότητα. Όλοι έχουμε τους λόγους και τα άλλοθί μας.
Σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, όμως, αυτή η άγνοια, όποια κι αν είναι η αιτία της, μπορεί να αποβεί καταστροφική. Μερικές φορές, είμαστε βίαια εκτεθειμένοι σε μια αλήθεια τόσο αδιαμφισβήτητη, ένα άκουσμα ή μια εικόνα τόσο συγκλονιστική, που είναι αδύνατο να βγει από το μυαλό και τη σκέψη μας. Είναι μια εμπειρία τόσο έντονη, που επιτυγχάνει κάτι ασύλληπτο -μια μεταμόρφωση που οι πολιτικοί, οι αναλυτές και οι διαφημιστές ξοδεύουν μια ολόκληρη ζωή κυνηγώντας την: την αλλαγή της οπτικής μας για τον κόσμο, μια επιφοίτηση ηθικής.
Αυτό ακριβώς συνέβη όταν ο ProPublica δημοσίευσε το ηχητικό απόσπασμα των 7 λεπτών και 47 δευτερολέπτων.
Γιατί; Επειδή στο κλάμα ενός μωρού αντιδρά κάθε άνθρωπος. Είναι κάτι έμφυτο. Ποιος ήχος είναι πιο αρχέγονος, πιο βασανιστικός, πιο ζωντανός, πιο ικανός να σκεπάσει κάθε θόρυβο για να μας συνδέσει με κάτι βαθύτερο; Ποιος ήχος είναι πιο αποτελεσματικός στη διάλυση του επικίνδυνου μύθου του φυλετισμού, υπενθυμίζοντάς μας τη θεμελιώδη αλήθεια της ανθρωπιάς;
Αυτή η καταγραφή -τα 7 λεπτά και 47 δευτερόλεπτα, σε συνδυασμό με τη δημοσιογραφική κάλυψη του ζητήματος των παιδιών των μεταναστών, την πρωτοφανή δημόσια αντιπαράθεση δύο πρώην πρώτων κυριών των ΗΠΑ και μια θύελλα από δικαστικές ποινές- ήταν πραγματικά ένας κρότος που ακούστηκε σε όλη την υφήλιο, μια σπίθα που μετέτρεψε τη συζήτηση για το μεταναστευτικό σε πυρκαγιά. Από τη σκοπιά της δικαιοσύνης, η πυρκαγιά αυτή ήταν ευπρόσδεκτη.
Οι έρευνες κοινής γνώμης της Gallup στις ΗΠΑ από τον Ιούλιο του 2018, οπότε κορυφώθηκε η κρίση του μεταναστευτικού με τις οικογένειες που χωρίζονταν, κατέληξαν στο συμπέρασμα πως η μετανάστευση θεωρείται από τον αμερικανικό λαό ως το πιο σημαντικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η χώρα. Ήταν η, μόλις, δεύτερη φορά στην ιστορία της εταιρείας δημοσκοπήσεων που το συγκεκριμένο πρόβλημα ερχόταν πρώτο στη λίστα. Επίσης, οι επόμενες δημοσκοπήσεις έδειχναν ότι η αντίθεση στον διαχωρισμό των οικογενειών είχε επιτύχει το φαινομενικά αδύνατο στην πολωμένη αμερικανική κοινωνία: είχε ξεπεράσει τις πολιτικές γραμμές και είχε γίνει πηγή διακομματικής οργής.
Δύο μέρες μετά τη δημοσιοποίηση του ηχητικού ντοκουμέντου, ο πρόεδρος Trump υπέκυψε στην πίεση και έδωσε τη δεσμευτική για την ομοσπονδιακή κυβέρνηση εκτελεστική εντολή, τουλάχιστον σε αρκετές περιπτώσεις, να μένουν οι οικογένειες ενωμένες.
Μέσα σε μια εβδομάδα, ένας ομοσπονδιακός δικαστής εξέδωσε δεσμευτική απόφαση για την κυβέρνηση να επανασυνδεθούν οι χωρισμένες οικογένειες -απόφαση που, παρ’ όλα αυτά, δεν έβαλε τελεία στα μαρτύρια των ανθρώπων αυτών. Δυστυχώς, αρκετές αναφορές δείχνουν ότι ορισμένες οικογένειες εξακολουθούν είναι χωρισμένες.
Τουλάχιστον ένα παιδί, ένα κορίτσι 20 μηνών από τη Γουατεμάλα που το έλεγαν Mariee, αρρώστησε και πέθανε ενώ βρισκόταν υπό την κηδεμονία των ομοσπονδιακών πρακτόρων. Ακόμη, όμως, και τα παιδιά που είχαν επανενωθεί με τις οικογένειές τους ενδέχεται να υποφέρουν μακροχρόνια από το ψυχικό τραύμα που υπέστησαν.
Παπούτσια και παιχνίδια που άφησαν πίσω τους παιδιά μεταναστών αφότου χωρίστηκαν από τους γονείς τους, σε κέντρο υποδοχής μεταναστών στο Tornillo του Texas.
Εν τω μεταξύ, η κυβέρνηση Trump δεν δείχνει κανένα σημάδι υποχώρησης στη σκληρή πολιτική της για τη μετανάστευση -παράνομη ή μη- και στην αποδόμηση της αμερικανικής παράδοσης να λειτουργεί σαν καταφύγιο για τις κουρασμένες, φτωχές και απογοητευμένες μάζες μεταναστών.
Αυτό που απαιτείται εφεξής, λοιπόν, δεν είναι μόνο η ανατροπή της πολιτικής για το μεταναστευτικό, η οποία έρχεται σε αντίθεση με τα υψηλά ιδανικά της χώρας μας, ούτε το τέλος της διχαστικής και γεμάτης μίσος ρητορικής για το μεταναστευτικό. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι κάτι περισσότερο: να ανοίξουμε τις καρδιές μας και να αναπτύξουμε μια διαφορετική ηθική στάση.
«Είμαι τρομαγμένος από την ηθική απάθεια, τον θάνατο της καρδιάς στη χώρα μου», επισήμανε κάποτε ο James Baldwin για μια άλλη συνειδησιακή κρίση της Αμερική του ’60.
Έτσι κι εμείς πρέπει να φοβόμαστε την απάθεια καθώς αντιμετωπίζουμε τη δική μας συνειδησιακή κρίση. Τα παιδιά και οι οικογένειες των μεταναστών που έρχονται νόμιμα στις Ηνωμένες Πολιτείες σήμερα είναι παρόμοιες, σχεδόν από κάθε άποψη, με όσους έφτασαν στη χώρα -και συνέβαλαν τόσο πολύ στην επιτυχία της- από τις πρώτες μέρες της ιστορίας της.
Γιατί δεν μπορούμε να δούμε ότι αυτοί οι νεοφερμένοι αντιπροσωπεύουν αυτές ακριβώς τις αξίες και ιδιότητες -την επιμονή, την αυτοπεποίθηση και την αποφασιστικότητα να δώσουν στα παιδιά τους μια ευκαιρία σε μια καλύτερη ζωή- που πάντα θεωρούσαμε δομικά στοιχεία της εθνικής ιδιοσυγκρασίας μας;
Το θεμελιώδες ερώτημα που πρέπει να απαντήσουμε καθώς παλεύουμε με τη μετανάστευση σε αυτή τη χώρα, δεν σχετίζεται -και ποτέ δεν σχετιζόταν- με μια συγκεκριμένη κατηγορία μεταναστών.
Το ερώτημα δεν είναι «Ποιοι είναι αυτοί;». Το ερώτημα είναι «Ποιοι είμαστε εμείς;».
*Η Laurene Powell Jobs είναι ιδρύτρια και επικεφαλής του Emerson Collective, οργανισμού κοινωνικής δράσης σε θέματα μετανάστευσης, παιδείας κ.ά.