Πρόσφατα συμπληρώθηκαν 11 χρόνια από την ημέρα που ανέλαβε το πηδάλιο της Εκκλησίας της Ελλάδος ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος.
Στο «Turning Points 2019» δόθηκε η ευκαιρία να έχει μια μακρά συζήτηση μαζί του για το χθες, το σήμερα και το αύριο της Εκκλησίας. Του ζητήσαμε να επιχειρήσει μια πρόχειρη αποτίμηση. Αν υλοποίησε όσα είχε στο μυαλό του, από την ημέρα που ανέλαβε τα καθήκοντά του μέχρι σήμερα. «Είναι αυτή η απορία, εάν άλλα οραματιζόμαστε νεότεροι και εάν άλλα, εντέλει, μπορούμε ή έχουμε τη δυνατότητα να κάνουμε, όταν βρεθούμε σε θέσεις ευθύνης», είπε. «Πάντοτε σκέπτομαι πόσα συνέβησαν στη δεκαετία στον τόπο και πόσα καταφέραμε όλοι στο σκάφος της Εκκλησίας να κατακτήσουμε. Κλήρος, λαϊκοί συνεργάτες και εθελοντές. Θεωρώ πιο δόκιμη λέξη το να “κατακτήσουμε” και δεν χρησιμοποιώ τη λέξη “επιτύχουμε” εφόσον πρόκειται για μία χρονική πλήρωση. Το αν επιτύχαμε, περατώσαμε χρονικά ή απλώς προχωρήσαμε ή μείναμε στάσιμοι μέσα από την εργώδη πράγματι προσπάθεια της Εκκλησίας, θα το κρίνει ο ιστορικός του μέλλοντος», τόνισε χαρακτηριστικά.
«Στην Εκκλησία -εύχομαι και στην πολιτική και την κοινωνία να συνέβαινε αυτό- δεν ανταγωνιζόμαστε για το ποιος έκανε τα περισσότερα», διευκρίνισε κατά τη διάρκεια της συζήτησης. «Λαμβάνουμε μία σκυτάλη και την παραδίδουμε στους επόμενους. Με την προσδοκία να έχουμε ολοκληρώσει περισσότερα, να καλύψουμε περισσότερα πνευματικά στάδια και να δημιουργήσουμε βέλτιστα έργα, για την πνευματική και κοινωνική ωφέλεια των ανθρώπων. Να δημιουργήσουμε προϋποθέσεις και υποδομές που ανακουφίζουν τον πόνο και δίνουν διέξοδο στις αγωνίες ανθρώπων».
Τα χρόνια που ανέλαβε ο Αρχιεπίσκοπος το τιμόνι της Εκκλησίας σχεδόν συμπίπτουν με την περίοδο της κρίσης στην Ελλάδα. «Δεν θέλω να σταθώ πολύ στα όσα έγιναν την τελευταία δεκαετία. Η συμβολή της Εκκλησίας τα χρόνια της κρίσης είναι αδιαμφισβήτητη. Έκανε περισσότερα και από τις δυνάμεις της σε πλείστες περιπτώσεις. Συμπλήρωσε και, σε πολλές περιπτώσεις, κάλυψε με επιτυχία τα σοβαρά κενά του κοινωνικού κράτους, που προήλθαν από τις εγγενείς αδυναμίες του, είτε λόγω της οικονομικής δυσπραγίας είτε λόγω άλλων αιτιών που δεν είναι της παρούσης να αναφέρω. Η Εκκλησία ήταν παρούσα στην αναπλήρωση του κενού του κοινωνικού κράτους, δίχως να είναι η πρωταρχική της αποστολή», τόνισε. Και συμπλήρωσε: «Ανέκαθεν σε κρίσιμες στιγμές του τόπου η Εκκλησία είναι και θα παραμένει ενεργή, δίνοντας το στίγμα της και τη φροντίδα της στον άνθρωπο που έχει ανάγκη, ανεξαρτήτως χρώματος, φυλής και θρησκεύματος».
Ο Μακαριώτατος αναφέρθηκε και στην πρόσφατη απονομή της ανώτατης τιμητικής διάκρισης από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας. «Αποτελεί ύψιστη τιμή. Με αυτή τη συμβολική, μα τόσο ουσιαστική κίνηση, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κατέδειξε πως αυτό το κράτος και το έθνος έχει μέσα στο DNA του την Εκκλησία. Και φυσικά στο πρόσωπό μου τιμήθηκε όλη η Εκκλησία. Ο απλός παπάς στην εσχατιά του κόσμου. Ο κληρικός που υπηρετεί στο ακριτικό νησί και μαζί με τον δάσκαλο και τον καθένα ξεχωριστά, κρατάνε Θερμοπύλες. Τον παπά που γυρνά τα ορεινά χωριά να προλάβει να κάνει την αναστάσιμη Θεία Λειτουργία σε όσους περισσότερους θέλουν να βιώσουν την Ανάσταση. Σ’ εκείνον τον κληρικό που υπομονετικά αγωνίζεται, αγωνιά και μοχθεί για να χτίσει, να προσφέρει, να μοιράσει, να ανακουφίσει».
Καμπαναριό παλιάς εκκλησίας στην Οία της Σαντορίνης. Ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος πιστεύει ότι αποστολή της Εκκλησίας δεν είναι μόνο η ενασχόληση με το παρελθόν, ούτε μόνο με το παρόν, αλλά κυρίως με το μέλλον.
Ο Αρχιεπίσκοπος προτίμησε η συζήτηση να μην περιοριστεί στα όσα έκανε η Εκκλησία, αλλά κυρίως σε αυτά που πρέπει να κάνει στο παρόν και το μέλλον. «Ας αφήσουμε πίσω όσα θετικά έκανε η Εκκλησία. Καλούμαστε πια, μετά τη μεγάλη φουρτούνα, να δούμε σε ποια πελάγη και ασφαλή νερά για το μέλλον αυτού του τόπου θα κολυμπήσουμε». «Στην πρόσφατη εισήγησή μου ενώπιον του σώματος της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος υπογράμμισα πως η αποστολή μας δεν είναι μόνο η ενασχόληση με τα παλαιά, το παρελθόν, ούτε μόνο με τα σημερινά, το παρόν, αλλά κυρίως με εκείνα που έρχονται, το μέλλον. Αυτά, όσα απέμειναν, που μας άφησαν οι πατέρες μας. Πέτρες, χώμα, υλικά αγαθά να τα κάνουμε πνεύμα. Πνεύμα που θα διοργανώσει μία ελεύθερη διοικητικά Εκκλησία, που θα ανακουφίσει όσους υποφέρουν και θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις στους νέους να επαναπροσδιορίσουν τη θέση τους στην ελληνική κοινωνία», σημείωσε.
Ρωτήσαμε, στο τέλος της συζήτησης, ποιος είναι ο στόχος που θα πρέπει να έχει τώρα η Εκκλησία, ποια είναι η πρόκληση για το αύριο. «Να συμβάλλουμε και εμείς πνευματικά και να βοηθήσουμε με κάθε τρόπο ώστε να νιώσουν οι νέοι αυτή τη σπίθα που θα τους παρακινήσει να νιώσουν μέσα τους την Ελλάδα», τόνισε. «Σε όσους έμειναν εδώ, να εργαστούν σκληρά για να την ξαναχτίσουν σε στέρεες βάσεις και σε όσους έφυγαν, να τους δώσουμε τα πνευματικά και υλικά κίνητρα και να τους γεννήσουμε την επιθυμία να επιστρέψουν στην πατρίδα», είπε. «Μόνο τότε», κατέληξε, «θα έχουμε υλοποιήσει το διαχρονικό μας όραμα. Να διορθώσουμε όλοι τα λάθη μας και πάνω στην ειλικρίνεια να οικοδομήσουμε το αύριο της Εκκλησίας, της πολιτείας, της κοινωνίας. Της Ελλάδας».
*Ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος είναι Απόφοιτος της Φιλοσοφικής Σχολής (Τμήμα Αρχαιολογίας) και της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Graz της Αυστρίας και στο Regensburg και το Μόναχο της Γερμανίας. Έχει συγγράψει πολλά άρθρα, μελέτες και βιβλία θεολογικού, κοινωνικού και ιστορικού περιεχομένου.