Eνας άνδρας ονειρεύτηκε ότι του είπαν πού µπορεί να βρει µυθικά πλούτη σε ένα µακρινό µέρος. Όταν ξύπνησε, ξεκίνησε αµέσως για να τα βρει. Έπειτα από ένα µακρύ ταξίδι γεµάτο κινδύνους και δυσκολίες, έφτασε στο µέρος του ονείρου του. Ένας ντόπιος που είχε ακούσει για τον σκοπό του ονειροπόλου, γέλασε δυνατά και για πολλή ώρα, λέγοντας πως είχε ονειρευτεί τρεις φορές ένα σπίτι όπου κάτω από ένα σιντριβάνι ήταν θαµµένος ένας µεγάλος θησαυρός. Ο ονειροπόλος κατάλαβε πως το µέρος που περιέγραφε ο ντόπιος ήταν η αυλή του. Επέστρεψε στο σπίτι του και βρήκε τον θησαυρό.
Όπως ο άνδρας της ιστορίας αυτής, έτσι και η κινεζική βιοµηχανία κινηµατογράφου είχε ξεκινήσει για ένα µακρινό ταξίδι για να βρει τη θέση της στον κόσµο. Το 1994, «Ο Φυγάς» (The Fugitive) έγινε η πρώτη µεγάλη ταινία του Hollywood που προβλήθηκε στη χώρα έπειτα από δεκαετίες. Το κοινό ενθουσιάστηκε µε τον γρήγορο ρυθµό και τα ηχητικά εφέ της ταινίας, η οποία αποδείχθηκε µεγάλη επιτυχία. Έκτοτε, η κινεζική βιοµηχανία κινηµατογράφου διατηρεί µια περίπλοκη σχέση µε το Hollywood.
Αν και τα νούµερα του box-office στην Κίνα έχουν µειωθεί δραµατικά -τα έσοδα από εισιτήρια αυξήθηκαν κατά µόλις 3,7% το 2016, έχοντας αυξηθεί κατά µέσο όρο 35% την περίοδο από το 2011 µέχρι το 2015- η χώρα εξακολουθεί να διαθέτει µια τεράστια κινηµατογραφική αγορά, µε τους κινηµατογράφους να συνεχίζουν να επεκτείνονται σε περισσότερες αγροτικές περιοχές και το κοινό να αποδεικνύει πως έχει µια ακόρεστη όρεξη για ταινίες δράσης του Hollywood. Σε τέτοιο βαθµό, µάλιστα, που πρόσφατα το Hollywood ξεκίνησε να δηµιουργεί ταινίες έχοντας την Κίνα στον νου του, κάνοντας casting σε Κινέζους κινηµατογραφικούς αστέρες µε τεράστια δύναµη στο box-office και τροποποιώντας τις υποθέσεις και την αισθητική των ταινιών ειδικά για να κερδίσει τους Κινέζους θεατές.
Πολλοί στην κινηµατογραφική βιοµηχανία της Κίνας, από τους νεαρούς σεναριογράφους µέχρι τους µεγάλους κριτικούς, γνωρίζουν πολύ καλά την παραγωγική δοµή του Hollywood και έχουν ταχθεί υπέρ των µεθόδων και των τακτικών του. Και πολλές αµερικανικές προσφορές που παρουσιάζονται στην κινεζική αγορά, ασχέτως ποιότητας, συνεχίζουν να έχουν απήχηση στο κινεζικό κοινό, ιδιαίτερα στους νέους, των οποίων οι προτιµήσεις και οι συνήθειες έχουν διαµορφωθεί από τις ταινίες και τις τηλεοπτικές σειρές του Hollywood.
Ένας πατέρας και ο γιος του κοιτάζουν αφίσες ξένων ταινιών έξω από ένα σινεµά στο Πεκίνο. Το Hollywood από καιρό διαµορφώνει την αισθητική και τις προτιµήσεις του κινεζικού κοινού. (Mark Ralston/Agence France-Presse - Getty Images)
Όπως τα κοινά σε άλλες αναπτυσσόµενες χώρες, έτσι και αυτό της Κίνας τείνει να έχει µια άποψη για τον κόσµο η οποία φιλτράρεται µέσα από τις Ηνωµένες Πολιτείες και επικεντρώνεται σ’ αυτές, αν και οι ΗΠΑ δεν είναι όλος ο κόσµος και το Hollywood δεν είναι η µόνη κινηµατογραφική βιοµηχανία του κόσµου.
Όπως ένας ωκεανός που δεν αρνείται κανέναν ποταµό, έτσι και η κινηµατογραφική βιοµηχανία της Κίνας θα συνεχίσει να επηρεάζει και να επηρεάζεται από άλλες ξένες. Η Κίνα χρειάζεται τις ΗΠΑ και οι ΗΠΑ χρειάζονται την Κίνα. Όµως, αυτήν τη στιγµή υπάρχει µια µεγάλη απόκλιση, διότι πολύ λίγες κινεζικές ταινίες καταφέρνουν να µπουν στην αµερικανική αγορά και να προσελκύσουν ένα σηµαντικό κοινό. Το κινεζικό κοινό δίνει στο Hollywood τεράστια κέρδη, όµως τι κερδίζει ως αντάλλαγµα η κινεζική κινηµατογραφική βιοµηχανία;
Επιπλέον, οι εγχώριες παραγωγές στην Κίνα κάποιες φορές αντιµετωπίζουν µεγάλες προκλήσεις στη σκιά των blockbusters του Hollywood. Δικαίως ανησυχούµε για τη διαδοχή και την κληρονοµιά των κινηµατογραφικών παραδόσεων της Κίνας, καθώς και για τη δυνητική απώλεια των µοναδικών αξιών και της αισθητικής µας.
Παρά τις ανησυχίες αυτές, όπως µια βάρκα που πάει µε το ρεύµα, θα συνεχίσουµε να εργαζόµαστε για να διατηρήσουµε τη διαφορετικότητά µας, αναγνωρίζοντας ταυτόχρονα τα οφέλη αυτής της πολιτισµικής ανταλλαγής. Απλώς σκεφθείτε ότι το καλαµπόκι, οι ντοµάτες και οι γλυκοπατάτες ήρθαν από άλλες χώρες, όµως έχουν ευδοκιµήσει το ίδιο στην Κίνα και παρέχουν τροφή.
Έχω συνεργαστεί µε το Hollywood και η εµπειρία µου έχει εµπλουτίσει την εκτίµηση που έχω και για τους δύο κόσµους. Λόγω των τεχνολογικών και ρυθµιστικών διαφορών µεταξύ της αµερικανικής και της κινεζικής βιοµηχανίας κινηµατογράφου, δεν είναι πάντα εύκολο να εφαρµόσει κανείς αυτά που έµαθε από το ένα περιβάλλον στο άλλο. Κάποιες φορές η προσπάθεια να γίνουν βελτιώσεις καταλήγει να προκαλεί µεγαλύτερα προβλήµατα. Παρ’ όλ’ αυτά, η περισυλλογή και η διόρθωση είναι ζωτικής σηµασίας. Ο δισταγµός υπό τον φόβο του λάθους δεν θα επιτρέψει ποτέ την ανάπτυξη και την αλλαγή, που είναι απαραίτητες για την τέχνη.
Αν και ο θησαυρός είναι κρυµµένος σε κοινή θέα, συνειδητοποιούµε πως αυτό που είναι απαραίτητο, είναι το ταξίδι. Είναι σηµαντικό να διατηρούµε τα κανάλια -και το µυαλό µας- ανοικτά, για να επιτύχουµε την κατανόηση των πολιτισµών, των πολιτικών και των οικονοµιών µας. Και οι δύο πλευρές πρέπει να ταξιδέψουν πιο µακριά απ’ όσο φαντάστηκαν, για να γνωρίσουν καλύτερα η µία την άλλη και να εξερευνήσουν τις πιθανότητες για ένα φανταστικό µέλλον.
*Ο Zhang Yimou είναι σκηνοθέτης («Ζου Ντου: Σιωπηλοί εραστές», «Σήκωσε τα Κόκκινα Φανάρια», «Ήρωας», «Ιπτάµενα Στιλέτα» κ.ά.), υποψήφιος για Όσκαρ.
© 2018 Zhang Yimou. Distributed by The New York Times Syndicate.