H δήλωση του προέδρου Trump τον Ιούνιο του 2017 ότι αποσύρει τις ΗΠΑ από τη Συµφωνία του Παρισιού για την κλιµατική αλλαγή, στον σχεδιασµό της οποίας βοήθησα, πλαισιώθηκε µε µια εθνικιστική επίκληση: «Εκλέχθηκα για να εκπροσωπώ τους κατοίκους του Πίτσµπουργκ, όχι του Παρισιού». Αλλά το 75% των κατοίκων του Πίτσµπουργκ ψήφισαν τη Hilary Clinton, η οποία ήταν υπέρ της Συµφωνίας. Από τότε, µάλιστα, οι δήµαρχοι του Παρισιού και του Πίτσµπουργκ έχουν προσυπογράψει από κοινού τη Συµφωνία του Παρισιού, µε κοινό σκοπό έναν πιο καθαρό και πιο ασφαλή κόσµο.
Καθώς οι κυβερνήσεις πολλών χωρών βλέπουν πώς συνδέεται η κλιµατική αλλαγή µε την ποιότητα ζωής των πολιτών, αναλαµβάνουν συγκεκριµένες δράσεις, όπως το να θέτουν αυστηρά κριτήρια για την ποιότητα του αέρα, να περιορίζουν µε κανονισµούς τη χρήση πετρελαιοκίνητων αυτοκινήτων ή των µηχανών εσωτερικής καύσης και να υλοποιούν προγράµµατα για την ενίσχυση των ανανεώσιµων πηγών ενέργειας.
Αυτό φάνηκε λίγες µόνο µέρες µετά την αναγγελία εκ µέρους του κ. Trump, όταν στις ΗΠΑ περισσότεροι κυβερνήτες και δήµαρχοι, περισσότερες επιχειρήσεις, περισσότερα πανεπιστήµια και άλλοι φορείς δήλωσαν «εµείς εξακολουθούµε να είµαστε µέσα» και υποσχέθηκαν να ανταποκριθούν στους στόχους της Συµφωνίας του Παρισιού.
Οι δεσµεύσεις περισσότερων από 2.500 τέτοιων ηγετών επισηµοποιήθηκαν στην προσπάθεια υπό τον τίτλο «Δέσµευση της Αµερικής». Ήδη εργάζονται στη βάση αυτών των υποσχέσεων. Είναι µια εξαιρετική, καινοτόµος κίνηση: οι πολίτες εφαρµόζουν µια παγκόσµια συµφωνία, µια κυβερνητική υποχρέωση, ως υπεύθυνα µέλη της παγκόσµιας κοινότητας.
Ο ιδιωτικός κλάδος µπορεί να δει ότι αυτό είναι το µέλλον και οι εταιρείες επενδύουν ανάλογα: οι αυτοκινητοβιοµηχανίες επιδίδονται µεταξύ τους σε τρελό ανταγωνισµό, στη βιασύνη τους να µεταβούν στην παραγωγή ηλεκτρικών οχηµάτων, ενώ οι ιδιώτες επενδυτές είναι απρόθυµοι να επενδύσουν σε νέα εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής από άνθρακα.
Η µάχη για την κλιµατική αλλαγή στην τελευταία συνάντηση του G20 κατέδειξε την ολοένα και µεγαλύτερη αποµόνωση του Trump. Οι ΗΠΑ προσπάθησαν χωρίς επιτυχία να δηµιουργήσουν µέτωπο υπέρ των ορυκτών καυσίµων. Στην προσπάθειά τους αυτή περιέλαβαν µια προ του G20 επίσκεψη στην Πολωνία και ένα κάλεσµα µέσω των κοινωνικών δικτύων και του ακροδεξιού τύπου προς τους πολέµιους της περιβαλλοντικής δράσης. Εκεί προσπάθησαν να εξισώσουν την κλιµατική δράση µε µια σύγκρουση ανάµεσα στις παγκόσµιες ελίτ και τους συνηθισµένους ανθρώπους. Παρά την προσπάθεια, όλες οι άλλες 19 χώρες επιβεβαίωσαν εκ νέου τη δέσµευσή τους στη Συµφωνία του Παρισιού αφήνοντας τις ΗΠΑ στα κρύα του λουτρού.
Ο ισχυρισµός του κ. Trump ότι η κίνησή του µπορεί να βοηθήσει την αµερικανική οικονοµία δεν ευσταθεί. Μόνο στον ταχέως µεταβαλλόµενο κλάδο της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, ο αριθµός των Αµερικανών που εργάζονται στις ηλιακές τεχνολογίες είναι διπλάσιος από εκείνον που εργάζονται στην εξόρυξη καυσίµων, ενώ η περικοπή των οµοσπονδιακών κονδυλίων για την έρευνα θα πλήξει την ανταγωνιστικότητα της χώρας.
Στις 25 Αυγούστου 2017, ο τυφώνας Harvey βρυχήθηκε κατά µήκος του Κόλπου του Μεξικού και χτύπησε το νοτιοανατολικό Τέξας, φέρνοντας ρεκόρ βροχόπτωσης τις επόµενες ηµέρες και αφήνοντας περισσότερους από ένα εκατοµµύριο ανθρώπους άστεγους και εκτοπισµένους. Στη φωτό, ένας άνδρας αποφεύγει ένα κύµα στο Χιούστον του Τέξας. (Brendan Smialowski/ Agence France-Presse- Getty Images)
Είµαστε άλλωστε σε εποχή κατά την οποία τα ακραία φαινόµενα γίνονται όλο και πιο συχνά, όλο και πιο κοστοβόρα. Κάθε χρόνο έχουµε µια καταιγίδα τύπου «µια φορά στα 500 χρόνια» και κάθε χρονιά καταγράφονται ρεκόρ υψηλών θερµοκρασιών. Ο τυφώνας Harvey, που έφτασε στο ηπειρωτικό νοτιοανατολικό Τέξας, θα αποδειχθεί η πλέον «ακριβή» φυσική καταστροφή στην ιστορία των ΗΠΑ: το κόστος για τις ζηµιές που προκάλεσε εκτιµάται στα 190 δισ. δολ. και θα ξεπεράσει ίσως το άθροισµα του κόστους των τυφώνων Κατρίνα του 2005 και Sandy το 2012.
Η κλιµατική αλλαγή είναι αυτό που λένε «πολλαπλασιαστική απειλή», αφενός επειδή προκαλεί αστάθεια, αφετέρου επειδή επιδεινώνει τις επιπτώσεις. Η ξηρασία και η ερηµοποίηση οδηγούν σε λιµό και συγκρούσεις για το νερό, πυροδοτούν περιφερειακές διαµάχες και πολιτική αναταραχή και αυξάνουν τη µετανάστευση. Η ένταση της ξηρασίας στη Συρία στο διάστηµα 2007-2010 προκλήθηκε από την κλιµατική αλλαγή. Σύµφωνα µε έρευνες, αυτή η ξηρασία αποτέλεσε σηµαντικό παράγοντα για τον εµφύλιο πόλεµο, ο οποίος είναι η µεγαλύτερη ανθρωπιστική καταστροφή σήµερα. Συνολικά, εκτιµάται πως περίπου 203 εκατοµµύρια άνθρωποι εκτοπίστηκαν από φυσικές καταστροφές στο διάστηµα 2008-2015.
Αν και ο κ. Trump επιλέγει να αγνοήσει την πραγµατικότητα σε οµοσπονδιακό επίπεδο, βλέπουµε πρωτοφανή δράση από τους ηγέτες σε υποεθνικό και τοπικό επίπεδο µαζί µε τους ηγέτες των επιχειρήσεων και την κοινωνία των πολιτών.
Η περαιτέρω συζήτηση σχετικά µε την απόσυρση των ΗΠΑ θα µπορούσε να αποτελέσει έναν θανάσιµο και κοστοβόρο περισπασµό από τη δουλειά που έχουµε µπροστά µας. Δεν µπορούµε να αφήσουµε κάτι τέτοιο να συµβεί. Υπάρχει ξεκάθαρη ανάγκη για καθοδήγηση ώστε να υποστηριχθεί ο συνασπισµός γύρω από τη Συµφωνία του Παρισιού, η οποία παραµένει σταθερή.
Ας εστιάσουµε στο να πάµε πολύ πιο γρήγορα και πιο µακριά, µε το να επιτύχουµε τους στόχους για τις εκποµπές καυσίµων έως το 2020 και για µηδενικές εκποµπές καυσίµων έως το τέλος του αιώνα. Πολλές περιοχές εξακολουθούν να αντιµετωπίζουν πιεστικά θέµατα σχετικά µε την απεξάρτηση της παραγωγής ενέργειας και της βιοµηχανίας από τον άνθρακα. Η Ευρώπη πρέπει να τα πάει καλύτερα και, υπό την καθοδήγηση της Γαλλίας και της Γερµανίας, να συνεχίσει να εµπλέκει την Κίνα και την Ινδία, ενθαρρύνοντάς τες να επιτύχουν πιο φιλόδοξους στόχους.
Η παγκόσµια κίνηση που δηµιουργήθηκε στη βάση των δηλώσεων στη Συµφωνία του Παρισιού αφορά τους λαούς, τις ανησυχίες των πολιτών, τις οικονοµικές προσδοκίες και την τεχνολογική ανάπτυξη. Δεν είναι ένα τεχνοκρατικό, νοµικό κείµενο, ούτε το θέµα του είναι η εγκατάλειψη της εθνικής κυριαρχίας. Εργαζόµαστε για ένα κοινό όραµα, για ένα κοινό µέλλον, µε στόχο να προστατεύσουµε τον πλανήτη για όλους.
*Η Laurence Tubiana είναι διευθύνουσα σύµβουλος του Ευρωπαϊκού Οργανισµού για το Κλίµα και καθηγήτρια στη Sciences Po στο Παρίσι. Πρέσβης της Γαλλίας στο Συνέδριο COP21 για την Κλιµατική Αλλαγή του 2015 (το 21ο συνέδριο των χωρών που είχαν υπογράψει ως το 1992 το Πλαίσιο του ΟΗΕ για την Κλιµατική Αλλαγή)
© 2018 Laurence Tubiana. Distributed by The New York Times Syndicate.