Η προσέλκυση επενδύσεων σε data centers τρέχει με ιλιγγιώδεις ρυθμούς τόσο παγκοσμίως όσο και στη χώρα μας. Η τάση αυτή θα συνεχιστεί και τα επόμενα χρόνια;
Είναι γνωστό ότι τα data centers είναι η απαιτούμενη υποδομή που στηρίζει όλη την ψηφιακή οικονομία και το εμπόριο. Η ραγδαία αύξηση των δεδομένων (Big Data) και η ολοένα μεγαλύτερη επεξεργασία και ανταλλαγή τους, δημιουργεί τη λεγόμενη ψηφιακή βαρύτητα (data gravity) και οδηγεί αντίστοιχα σε αυξημένες ανάγκες data centers, τηλεπικοινωνιών και διασύνδεσης. Όλοι οι μεγάλοι cloud & content providers, όπως οι Microsoft, AWS, Google, Facebook κ.λπ., επενδύουν, διεθνώς όχι μόνο σε υποδομές με μεγαλύτερη εγγύτητα στους χρήστες, αλλά συμμετέχουν και στην επέκταση και δημιουργία νέων συστημάτων οπτικών ινών για να συμβάλλουν και στη διασύνδεση των σημείων παρουσίας τους, με σκοπό την καλύτερη εμπειρία των χρηστών.
Η Ελλάδα έχει ήδη αρχίσει να αναπτύσσεται ως σημαντικό hub δεδομένων, με τις επενδύσεις που έχουν ήδη ανακοινωθεί και υλοποιούνται στη χώρα. Αυτή η εξέλιξη πρακτικά δημιουργεί έναν ενάρετο κύκλο νέων δεδομένων, επιπλέον επενδύσεων και υπηρεσιών και περαιτέρω αύξηση ποιοτικών θέσεων εργασίας. Ταυτόχρονα, οδηγεί σε σημαντική αύξηση των επενδύσεων σε σύγχρονες τεχνολογίες πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών, εξασφαλίζοντας χαμηλή απόκριση (latency) και υψηλή διαθεσιμότητα (π.χ. οι νέες επενδύσεις που ανακοινώνονται από Cloud providers και τηλεπικοινωνιακούς παρόχους). Η εκτίμησή μου είναι ότι η διαδικασία αυτή θα συνεχιστεί με αυξανόμενο ρυθμό το επόμενο διάστημα, καθώς οι επενδύσεις σε data centers λειτουργούν σαν μαγνήτης περαιτέρω επενδύσεων.
Η Ελλάδα μπορεί να εξελιχθεί σε περιφερειακό πόλο του data economy;
Η χώρα μας προφανώς και διαθέτει όλα τα χαρακτηριστικά προκειμένου να αναδειχθεί σε hub του data economy. Η αύξηση των επενδύσεων σε τελευταίες τεχνολογίες πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών, εξασφαλίζοντας χαμηλή απόκριση και υψηλή διαθεσιμότητα, όπως για παράδειγμα οι νέες επενδύσεις που ανακοινώνονται από Cloud providers και τηλεπικοινωνιακούς παρόχους, θα επιταχύνουν την επίτευξη του κοινού στόχου, που είναι η εξέλιξη της Ελλάδας σε περιφερειακό πόλο του data economy.
Αυτές οι εξελίξεις, σε συνδυασμό με την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της χώρας μετά την οικονομική κρίση και το υψηλό επίπεδο τεχνογνωσίας στους νέους, δημιουργεί συνθήκες εκθετικής αύξησης της παραγόμενης αξίας στην Ελλάδα τα επόμενα χρόνια, καθώς το περιβάλλον που δημιουργείται είναι πρόσφορο και για άλλες επενδύσεις, είτε από μεγάλους οργανισμούς είτε από Venture Capital funds.
Ποιες είναι οι επόμενες επενδύσεις που σχεδιάζει η Lamda Hellix στην Ελλάδα; Μετά το Heraklion-1 και το Athens-4 θα έχουμε και νέες επενδύσεις;
Όπως είναι γνωστό, αυτή τη χρονική περίοδο σχεδιάζουμε και υλοποιούμε επενδύσεις που ξεπερνούν τα 20MW φορτίου IT τόσο στην Αθήνα όσο και στην Κρήτη. Την ίδια στιγμή το Athens-3 ολοκληρώνεται, ενώ τα επόμενα μεγάλα milestones αφορούν στην ολοκλήρωση του Athens-4 το 2024 και του Heraklion-1 στην Κρήτη το 2025.
Μέσω εξειδικευμένης μελέτης, έχουμε υπολογίσει ότι οι επενδύσεις μας θα έχουν συνολική Προστιθέμενη Οικονομική Αξία (EVA) άνω των 2 δισ. ευρώ μέσα στη δεκαετία, ενώ πρόκειται να διπλασιάσουμε το ανθρώπινο δυναμικό μας μέσα στην επόμενη τριετία.
Γιατί επιλέξατε το Ηράκλειο για τη νέα επένδυση και τι θα αλλάξει για τη χώρα η ολοκλήρωση του νέου data center;
Μέχρι σήμερα, τα περισσότερα συστήματα καλωδίων οπτικών ινών από την πλευρά της Ευρώπης κατέληγαν στη Μασσαλία, προκαλώντας μια έκρηξη επενδύσεων σε ψηφιακές υποδομές και υπηρεσίες στην περιοχή. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα στην Ελλάδα να καταλήγουν μόνο ελάχιστα διηπειρωτικά και μεσογειακά συστήματα υποβρύχιων καλωδίων οπτικών ινών, παρότι τα περισσότερα περνούσαν μόλις λίγα χιλιόμετρα νότια της Κρήτης.
Ωστόσο, το τελευταίο διάστημα παρατηρείται ραγδαία μεταστροφή, με περίπου 15 νέα υποβρύχια καλωδιακά συστήματα, διηπειρωτικά, περιφερειακά ή εθνικά, να έχουν εκδηλώσει πρόθεση ή ενδιαφέρον διακλάδωσης στο νησί της Κρήτης. Το ενδιαφέρον αυτό έρχεται ως απάντηση σε μια σειρά νέων αναγκών που προκύπτουν:
• Από μεγάλες επενδύσεις στον χώρο του νέφους (cloud) και του edge computing στην Ελλάδα, όπως αυτές που έχουν ανακοινωθεί από τις Microsoft, AWS, Google και άλλους.
• Από τις αυξημένες ανάγκες διασύνδεσης της Ευρώπης με τη Μέση Ανατολή, την Ασία και τη Βόρεια Αφρική, τόσο υπό τη μορφή εναλλακτικών στη Μασσαλία διαδρομών από την Κεντρική και Δυτική Ευρώπη όσο και για νέες, ταχύτερες διαδρομές για τις ανάγκες της Ανατολικής Ευρώπης και των Βαλκανίων.
• Από την ανάγκη εξυπηρέτησης γειτονικών αγορών που βρίσκονται σε ζώνες πολιτικής, οικονομικής ή στρατιωτικής αστάθειας σε σχέση με το «σταθερό» έδαφος της Ελλάδας, χώρας-μέλους της Ε.Ε., της Ευρωζώνης και του ΝΑΤΟ.
Μέσω της επένδυσης αυτής μπορούμε να πούμε ότι η Κρήτη καθίσταται το ανάλογο της Αλεξανδρούπολης μέσω της επένδυσης στον σταθμό FSRU.
Έπαιξε ρόλο το επενδυτικό θεσμικό πλαίσιο της Ελλάδας στην επένδυσή σας; Τι βελτιώσεις μπορούν να γίνουν;
Είναι γεγονός ότι η Ελλάδα, έχοντας καταφέρει νέο ρεκόρ άμεσων ξένων επενδύσεων το 2022 (σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ), είναι σήμερα χώρα φιλική προς τις ξένες επενδύσεις. Έχοντας δημιουργήσει πλέον τις προϋποθέσεις, με δημοσιονομική σταθερότητα, με ένα σταθερό φορολογικό σύστημα, με απλοποίηση των διαδικασιών, μπορούμε να πούμε ότι η χώρα αποτελεί πλέον πόλο έλξης μιας κρίσιμης μάζας ξένων επενδυτικών κεφαλαίων.
Σημαντικό ρόλο προς αυτή την κατεύθυνση έχει παίξει σαφώς η πρόοδος στον τομέα του ψηφιακού μετασχηματισμού, ο οποίος έχει λειτουργήσει καταλυτικά για την προσέλκυση επενδύσεων ιδίως από μεγάλους διεθνείς παίκτες της τεχνολογίας και της καινοτομίας, όπως είναι η Digital Realty, η Microsoft, η Goοgle, η AWS, η Pfizer κ.ά. Πρόκειται σαφώς για επενδύσεις που μεταφέρουν παγκοσμίως ένα μήνυμα εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία, το οποίο λειτουργεί σαν μαγνήτης ώστε να έρθουν κι άλλες επενδύσεις.
Για να μπορέσουμε, όμως, να μιλήσουμε για μια νέα ψηφιακή εποχή για τη χώρα μας και για να αξιοποιήσουμε αυτό το θετικό επενδυτικό momentum, θα πρέπει η πολιτεία να επικεντρωθεί κυρίως στην επίλυση δύο σημαντικών θεμάτων: αφενός το ζήτημα του θεσμικού πλαισίου και αφετέρου της ταχύτητας απονομής δικαιοσύνης. Η επίλυση αυτών των ζητημάτων θα αποτελέσει εφαλτήριο για τον πλήρη και σε βάθος μετασχηματισμό του αναπτυξιακού μοντέλου της χώρας.
Ποια είναι η εμπειρία από τη στέγαση υπό την ομπρέλα του κολοσσού της Digital Realty;
Αυτά τα σχεδόν δύο χρόνια η συνεργασία είναι πραγματικά άριστη σε όλα τα επίπεδα. Το 2020 ήταν για τη Lamda Hellix μια χρονιά-ορόσημο, καθώς η Digital Realty -ένας διεθνής κολοσσός του κλάδου, με 310 data centers και παγκόσμια παρουσία σε 27 χώρες και 50 μητροπόλεις- αναγνώρισε την αξία και τη δυναμική της και την ενέταξε στο δυναμικό του ομίλου. Αυτή η εξέλιξη ήταν το επιστέγασμα δύο δεκαετιών σκληρής και αδιάλειπτης δουλειάς για να υλοποιήσουμε το όραμά μας: να τοποθετήσουμε την Ελλάδα στον παγκόσμιο ψηφιακό χάρτη και να την αναδείξουμε σε hub δεδομένων και συνδεσιμότητας. Ο εναγκαλισμός αυτού του οράματος από την Digital Realty γεννά μια κοινή στρατηγική αξιοποίησης των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της χώρας μας προκειμένου να αναδειχθεί σε leader στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και της Μεσογείου.
Μέσω της πολύτιμης τεχνογνωσίας και των καινοτόμων πρακτικών της Digital Realty έχουμε επιταχύνει τα σημαντικά στρατηγικά αναπτυξιακά επενδυτικά μας πλάνα με τις νέες μας υποδομές σε παγκοσμίου κλάσεως data centers, με τρία data centers σε λειτουργία και δύο (προς το παρόν) υπό ανάπτυξη, ενισχύοντας την παραγωγικότητα της ελληνικής οικονομίας και συμβάλλοντας στη συνολική αναβάθμισή της. Προσωπικά, είμαι ιδιαίτερα ευτυχής για την ψήφο εμπιστοσύνης της Digital Realty, γιατί μαζί καταφέρνουμε να παράγουμε υπεραξία και να αφήνουμε ισχυρό θετικό αποτύπωμα για όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη.
Με δεδομένο ότι το τελευταίο διάστημα και μετά τον πόλεμο στην Ουρανία έχουμε έξαρση των κυβερνοεπιθέσεων, πώς διασφαλίζονται οι υποδομές στα κέντρα δεδομένων;
Ο όμιλός μας, τόσο σε ό,τι αφορά τη φυσική ασφάλεια των υποδομών όσο και την ηλεκτρονική τους ασφάλεια, ακολουθεί τα υψηλότερα πρότυπα και διαδικασίες διεθνώς.
Με την κρίση του Covid-19 αλλά και τελευταία, με τον πόλεμο στην Ουκρανία, είτε σε σχέση με τα ρίσκα που σχετίζονται με την ενεργειακή ασφάλεια των υποδομών μας είτε σε ό,τι έχει να κάνει με άλλα επιπλέον ρίσκα, η εταιρεία έχει λάβει έγκαιρα όλα τα απαραίτητα μέτρα προφύλαξης σε παγκόσμια επίπεδο.
Πώς κρίνετε τις κινήσεις του ανταγωνισμού;
Οι επενδύσεις σε data centers που δεν στηρίζονται σε ένα μόνο πάροχο υπηρεσιών, αλλά σε περισσότερους, τα λεγόμενα neutral multi-tenant data centers, δημιουργούν πόλους συγκέντρωσης δεδομένων. Για να το κάνουμε λίγο πιο κατανοητό, οι επενδύσεις αυτές λειτουργούν με έναν τρόπο παρόμοιο με αυτό των μεγάλων διεθνών αεροδρομίων, λ.χ. το Heathrow, που συγκεντρώνουν γύρω τους και εξυπηρετούν όλες τις αεροπορικές εταιρείες και τους τελικούς πελάτες, καθιστώντας τη χώρα στην οποία βρίσκονται, διεθνή κόμβο αερομεταφορών.
Με επενδύσεις άνω των 2 δισ. δολαρίων ετησίως, έχουμε τη δυνατότητα διεθνώς, αλλά και τοπικά όπως έχουμε ήδη αποδείξει, να αξιοποιήσουμε τη γνώση και την τεχνογνωσία μας και να κατασκευάσουμε γρηγορότερα και με ασφάλεια νέες υποδομές μεγάλης κλίμακας, συνεισφέροντας στη μεγάθυνση της ψηφιακής βαρύτητα της χώρας, καθώς συνεργαζόμαστε τοπικά αλλά και παγκόσμια με τις μεγαλύτερες εταιρείες-κολοσσούς όπως η Microsoft, η AWS, η Google, η Oracle, η IBM, η Verizon, η JP Morgan κ.λπ.
Συνεπώς, οι προοπτικές είναι μεγάλες, ειδικά στην Ελλάδα, όπου οι υπηρεσίες cloud μέχρι και πριν από την εμφάνιση της πανδημίας, παρέμεναν σε μεγάλο βαθμό αναξιοποίητες.