Οι ελληνικές επιχειρήσεις, βγαίνοντας από μια υπερδεκαετή οικονομική κρίση και παρατεταμένη περίοδο ύφεσης και στασιμότητας, καλούνται να ισορροπήσουν και να κινηθούν προσεκτικά ανάμεσα σ’ έναν σημαντικό όγκο χρηματοδότησης και τις συνέπειες των αλλεπάλληλων κρίσεων.
Πράγματι, οι επιχειρήσεις έχουν μπροστά τους μια χρυσή ευκαιρία άντλησης κεφαλαίων από χρηματοδοτικά προγράμματα όπως το ΕΣΠΑ 2021-2027, το έκτακτο πλαίσιο NextGEnEU/RRF και βεβαίως το πολυσυζητημένο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0».
Την ίδια στιγμή, όμως, η λάμψη αυτής της αναπτυξιακής δυναμικής φαίνεται να θολώνει υπό την απειλή του υψηλού πληθωρισμού, που θα παραμείνει και το 2023, και συνεπακόλουθα από την αύξηση του κόστους του κεφαλαίου λόγω της ανοδικής πορείας των επιτοκίων.
Ταυτόχρονα, οι επιπτώσεις της πανδημίας, της ενεργειακής κρίσης, της παρατεταμένης σύγκρουσης στην Ανατολική Ευρώπη, έχουν δημιουργήσει συνθήκες ανάσχεσης του ρυθμού ανάπτυξης και ενισχύουν ακόμη περισσότερο την αβεβαιότητα και τη ρευστότητα.
Στις αίθουσες συνεδριάσεων των διοικητικών συμβουλίων των επιχειρήσεων έχει τεθεί μια δύσκολη εξίσωση, η σωστή επίλυση της οποίας θα οδηγήσει σε αποτελεσματικά σχέδια δράσης για το επόμενο διάστημα. Και προϋπόθεση για να λυθεί κάθε εξίσωση είναι η αποκρυπτογράφηση των αγνώστων. Η διαδικασία αυτή συμπεριλαμβάνει τα εξής:
• Αξιολόγηση δυνητικών ευκαιριών και απειλών.
• Αναγνώριση και αξιολόγηση των αλλαγών που επηρεάζουν τη λειτουργία της επιχείρησης, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα.
• Ανάλυση των drivers που καθορίζουν τη ζήτηση και την προσφορά στην αγορά στην οποία δραστηριοποιείται κάθε επιχείρηση. Αν υπάρχουν, για παράδειγμα, νέες αξίες στις οποίες εστιάζουν οι καταναλωτές, αν έχουν αλλάξει οι επιλογές και οι προτιμήσεις.
• Προσδιορισμό των παραγόντων που λειτουργούν οριζόντια, των λεγόμενων enablers, όπως είναι τα νέα ψηφιακά εργαλεία και οι νέες τεχνολογίες, η ανάδυση νέων τάσεων, όπως για παράδειγμα η μείωση των φυσικών καταστημάτων και η ταυτόχρονη αύξηση του ψηφιακού εμπορίου.
• Και, βεβαίως, καλή ανάγνωση των αλλαγών σε επίπεδο ρυθμιστικού πλαισίου και νομοθεσίας, όπως για παράδειγμα η νέα περιβαλλοντική νομοθεσία και η ολοένα αυξανόμενη εισχώρηση των κριτηρίων ESG στη διαδικασία λήψης αποφάσεων.
Για να μπουν τα παραπάνω σε εφαρμογή, οι επιχειρήσεις χρειάζεται να επιδείξουν αφενός ικανότητα προσαρμογής στα νέα δεδομένα και αφετέρου γρήγορα αντανακλαστικά, λαμβάνοντας εγκαίρως αποφάσεις αλλαγής κατεύθυνσης και διορθωτικών κινήσεων.
Αναφορικά με τα κριτήρια που θα καθορίσουν τη λήψη αποφάσεων των επιχειρήσεων και που απαντούν αποτελεσματικά στις σημερινές και μελλοντικές προκλήσεις, αυτά συνοψίζονται σε τέσσερις βασικές περιοχές εστίασης:
1. Στο πώς μια επιχείρηση διαχειρίζεται τους κινδύνους. Κινδύνους στην υγεία και ασφάλεια, κυβερνοαπειλές, αλλά και θέματα που έχουν να κάνουν με το περιβάλλον, την κοινωνία και τη διακυβέρνηση, που καθορίζουν πλέον την εικόνα και τη λειτουργία των επιχειρήσεων.
2. Στην υιοθέτηση πελατοκεντρικής φιλοσοφίας. Σε μια αγορά με πληθώρα επιλογών, για να κάνει τη διαφορά μια επιχείρηση οφείλει να έχει συνεχή και αμφίδρομη επικοινωνία με το καταναλωτικό κοινό, ώστε να βρίσκεται πάντοτε ένα βήμα μπροστά.
3. Στην ικανότητα ενίσχυσης της αποδοτικότητας και βελτιστοποίησης της λειτουργίας της. Εδώ, πέρα από την αλλαγή μοντέλου λειτουργίας, εξαιρετικά σημαντική είναι η επένδυση σε νέα ταλέντα και η προσέλκυση ανθρώπινου δυναμικού με σύγχρονες δεξιότητες, με έμφαση στις ψηφιακές τεχνολογίες και problem solving αλλά και soft skills. Αφετέρου, η αξιοποίηση του ψηφιακού μετασχηματισμού με την υιοθέτηση ψηφιακών εργαλείων και λύσεων που δύναται να κάνει πραγματικά τη διαφορά στην ανταγωνιστικότητα μιας επιχείρησης, αλλά και στη συνολική εμπειρία που προσφέρει στους πελάτες της.
4. Στην υιοθέτηση βιώσιμων πρακτικών σε όλο το φάσμα λειτουργίας. Η εφαρμογή των κριτηρίων ESG (Environmental, Social, Governance) είναι απαραίτητη πλέον όχι μόνο γιατί καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την αξία και το συνολικό αποτύπωμα μια επιχείρησης στην κοινωνία, το περιβάλλον και στα ενδιαφερόμενα μέρη, αλλά και γιατί αποτελεί προϋπόθεση για την άντληση χρηματοδότησης, άρα για την ανθεκτικότητα και τη μελλοντική της ανάπτυξη.
Ωστόσο, ίσως το πιο σημαντικό στοιχείο για να μπορέσει μια επιχείρηση να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα που δημιουργεί η παρούσα συγκυρία, είναι η ικανότητα των στελεχών της να αγκαλιάζουν την αλλαγή. Μαζί με την προσαρμοστικότητα, την ευελιξία, την ανθεκτικότητα και την αναγνώριση των ευκαιριών, οι επιχειρήσεις μας θα μπορέσουν όχι μόνο να επιβιώσουν αλλά και να θριαμβεύσουν.