Το 2022 σημαδεύτηκε από μεγάλες αλλαγές στο οικονομικό περιβάλλον, εκτοξεύοντας την αβεβαιότητα σε υψηλά επίπεδα: πρωτόγνωρη για τις τελευταίες δεκαετίες έξαρση του πληθωρισμού, με επίκεντρο την ενέργεια, απότομη άνοδος των επιτοκίων, δυσλειτουργίες στις αλυσίδες εφοδιασμού, αλλά και κινήσεις γεωπολιτικού κατακερματισμού της παγκοσμιοποίησης.
Εν τούτοις, οι ισχυροί του ελληνικού επιχειρηματικού κόσμου ατενίζουν τα επόμενα χρόνια με αισιοδοξία και ενεργητικότητα, πραγματοποιώντας κινήσεις οργανωμένου μετασχηματισμού. Μέρος αυτής της αισιοδοξίας οφείλεται αναμφίβολα στην επιτυχημένη ως τώρα οικονομική πολιτική της κυβέρνησης -ιδιαίτερα στο θέμα της προσέλκυσης επενδύσεων- και στη φιλικότητα που έχει επιδείξει προς την επιχειρηματικότητα.
Σημαντικό ρόλο παίζει επίσης το περίφημο «Ταμείο Ανάπτυξης» και τα λοιπά προγράμματα ενίσχυσης, που προσφέρουν πακτωλό ενισχύσεων για νέες επενδυτικές κινήσεις. Ίσως το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι οι μεγάλες επιχειρήσεις, όπως προκύπτει από τα όσα δηλώνουν οι επικεφαλής τους στη φετινή μας έκδοση, εμφανίζονται «ώριμες» για περαιτέρω επέκταση, σίγουρες για τις δυνατότητές τους και πρόθυμες να κάνουν τις απαιτούμενες -συχνά ριζικές- αλλαγές για να ενισχύσουν τη θέση τους απέναντι και στον διεθνή ανταγωνισμό.
Αν προσπαθούσαμε να αποδώσουμε το κλίμα με λίγες λέξεις η μία θα ήταν «μεταμόρφωση» και οι άλλες δύο «Smart & Green», όπως εύστοχα επισημαίνει στο άρθρο του για το BR ο Οδυσσέας Αθανασίου. Από τις τράπεζες ως τη ναυτιλία και από τα τρόφιμα ως τον τουρισμό, η τάση μετασχηματισμού επιβάλλεται από τις συνθήκες με επίκεντρο την ψηφιακή μετάβαση και την πράσινη «βιώσιμη» ανάπτυξη.
Αυτό δεν σημαίνει ότι το 2023 θα είναι εύκολο. Κάθε άλλο. Η ύφεση απειλεί την Ευρώπη και ενδέχεται να αγγίξει, έστω και λίγο, την Ελλάδα. Ούτε ότι δεν υπάρχουν προβλήματα και ελλείψεις που προβληματίζουν.
Παρά τις προσπάθειες που έχουν γίνει, η κρατική μηχανή παραμένει δυσκίνητη ακόμη και στο θέμα της ψηφιακής τεχνολογίας, στο οποίο έγιναν άλματα υπό την πίεση της πανδημίας. Το υψηλό κόστος της ενέργειας αποτελεί σοβαρό πρόβλημα, ενώ η αύξηση των επιτοκίων φαίνεται να διευρύνει το χάσμα στο κόστος χρήματος που χωρίζει τις ελληνικές επιχειρήσεις από τον διεθνή ανταγωνισμό τους. Η πολιτική αβεβαιότητα έχει ξεπροβάλει, ενώ μας χωρίζουν λίγες μήνες από τις εθνικές εκλογές.
Η κατάσταση, όμως, για την Ελλάδα εμφανίζεται πολύ καλύτερη σε σχέση με τη δεκαετία των μνημονίων και οι επικεφαλής των επιχειρήσεων έχουν πλέον αποκτήσει πολύτιμη πείρα, δυσανάλογα υψηλή σε σχέση με τους ξένους συναδέλφους τους, στην πλοήγηση κάτω από συνθήκες κρίσης και αβεβαιότητας. Κι αυτό, στο σημερινό περιβάλλον, είναι σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
*Ο κ. Γιώργος Παπανικολάου είναι Διευθυντής του Euro2day.gr