Η χώρα έχει κάνει σημαντικά βήματα προόδου τα τελευταία χρόνια. Παρά την ιδιαίτερα δυσμενή διεθνή συγκυρία, οι επιχειρήσεις μπορούν να κοιτάζουν το 2023 με αισιοδοξία, έχοντας ως βάση την αύξηση των επενδύσεων, τη συνεχή άνοδο των εξαγωγών, την ανθεκτικότητα της παραγωγής, τις επιδόσεις στην καινοτομία. Ωστόσο, οι προκλήσεις παραμένουν σημαντικές.
Το διεθνές περιβάλλον γενικευμένης αναστάτωσης δημιουργεί μια αβεβαιότητα που επιδρά καθοριστικά σε θέματα εφοδιαστικής αλυσίδας, ενεργειακού κόστους, πληθωριστικών πιέσεων, κλιματικών προκλήσεων, τεχνολογικών αναγκών. Οι εξελίξεις αυτές αναπόφευκτα θέτουν δυσκολίες στην κοινωνία και τους πολίτες στη χώρα μας, όπως συμβαίνει και σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Το 2023 καλούμαστε να βρούμε λύσεις για το σήμερα αλλά και στρατηγικές για τη μακροχρόνια ανταγωνιστικότητα της οικονομίας. Πρόκειται για ένα πρόβλημα χωρίς εύκολες απαντήσεις. Χρειάζεται να σταθμίσουμε τις προκλήσεις μεταξύ αντιμετώπισης της σημερινής κρίσης και της προετοιμασίας για το μέλλον. Η απάντηση διαμορφώνει σε σημαντικό βαθμό όχι μόνο την ανθεκτικότητα και βιωσιμότητα της οικονομίας, αλλά και τη συμπεριληπτικότητα των ευκαιριών και της προοπτικής της κοινωνίας.
Η επιχειρηματικότητα είναι μέρος της λύσης, όπως σε κάθε κρίση. Παρά την παρατεταμένη αβεβαιότητα, καλείται να χειριστεί ταυτόχρονα την τρέχουσα ενεργειακή κρίση αλλά και την ανάγκη να δημιουργεί αξία για την οικονομία και την κοινωνία σε ένα διαφορετικό διεθνές περιβάλλον. Οι επιχειρήσεις καλούνται να κάνουν άλματα προς την 4η Βιομηχανική Επανάσταση, την πράσινη μετάβαση, την ενεργειακή εξοικονόμηση, τα νέα μοντέλα οργάνωσης της εργασίας μετά την πανδημία.
Όμως, η ενεργειακή κρίση λειτουργεί ως ο καταλύτης μιας υπαρξιακής κρίσης στην ευρωπαϊκή παραγωγή.
Μιας κρίσης που διευρύνεται σε μεγάλο βαθμό από τον απαραίτητο χρόνο επανατοποθέτησης της ευρωπαϊκής βιομηχανίας στα νέα περιφερειακά δίκτυα παραγωγής, μετά την οπισθοδρόμηση της παγκοσμιοποίησης. Μιας κρίσης που τροφοδοτείται, επίσης, από τη δυσκολία εφαρμογής μιας στρατηγικής για την αυτονομία της ευρωπαϊκής βιομηχανίας σε πρώτες ύλες, σε τεχνολογικό εξοπλισμό, σε συστήματα ασφάλειας, σε ενέργεια.
Στον ΣΕΒ έχουμε εντοπίσει πέντε σημαντικές προτεραιότητες - εθνικές προκλήσεις- για το 2023, που αποτελούν τον πυρήνα της δουλειάς του οργανισμού για την προώθηση της σύγχρονης επιχειρηματικότητας:
• Αφετηρία είναι η ουσιαστική ενδυνάμωση του ανθρώπινου κεφαλαίου. Οι επιχειρήσεις χρειάζονται ανθρώπους τεχνολογικά καταρτισμένους, με σύγχρονες γνώσεις και δεξιότητες προκειμένου να είναι παραγωγικές και ανταγωνιστικές. Ταυτόχρονα, οι εργαζόμενοι χρειάζονται επιχειρήσεις που δημιουργούν καλές, σταθερές και καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας, ώστε να αντιμετωπίσουν μια νέα δύσκολη οικονομική συγκυρία. Προϋπόθεση της λύσης είναι ένα σύστημα εκπαίδευσης και κατάρτισης που είναι κοντά στις ανάγκες των επιχειρήσεων αλλά και που εφοδιάζει τους εργαζόμενους με ικανότητες σε όλη τη διάρκεια της σταδιοδρομίας τους. Σε αυτούς τους ανθρώπους στηρίζεται ο απαραίτητος ψηφιακός μετασχηματισμός, που αφορά όλους τους κλάδους της οικονομίας, από την παραγωγή και τα δίκτυα εφοδιασμού μέχρι τις υπηρεσίες και το κράτος. Οι χώρες που υιοθετούν και εφαρμόζουν ψηφιακές τεχνολογίες, είναι οι πρωταγωνιστές του σήμερα και του αύριο.
• Δεύτερον και παράλληλα με τις ψηφιακές δεξιότητες, είναι εμφανής η ανάγκη μιας σύγχρονης και ευέλικτης προσέγγισης στο ρυθμιστικό πλαίσιο αλλά και τα συστήματα οργάνωσης της εργασίας. Η ευελιξία αυτή είναι απαραίτητη στην εποχή των συνεχώς μεταβαλλόμενων αναγκών των επιχειρήσεων, αλλά και του τρόπου εργασίας που φέρνει η ψηφιακή οικονομία και η νέα γενιά. Το ανθρώπινο κεφάλαιο, μέσα από τη διασύνδεση εκπαίδευσης - παραγωγής, είναι η βάση για επιχειρήσεις που καινοτομούν αλλά και για ένα δυναμικό επιχειρηματικό οικοσύστημα, που επενδύει στη γνώση ως μοχλό ανάπτυξης.
• Τρίτον, ο ΣΕΒ στηρίζει τους στόχους πράσινης μετάβασης, υπερτονίζοντας ωστόσο την κρισιμότητα του να μην πληγεί ανεπανόρθωτα η ανταγωνιστικότητα της παραγωγής. Εκτός από οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες, αυτό θα επιφέρει σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Το κόστος, η πολυπλοκότητα και το περιβαλλοντικό αποτέλεσμα της πράσινης μετάβασης εξαρτώνται τόσο από τον βαθμό που η κοινωνία ενημερώνεται και συντάσσεται με τις απαιτούμενες αλλαγές όσο και από τον ενεργό ρόλο της πολιτείας.
• Τέταρτον, η μετεγκατάσταση της ευρωπαϊκής παραγωγής σε τρίτες χώρες, αναδεικνύει μια σημαντική ευκαιρία για την Ελλάδα. Η πανδημία ανέδειξε την ανθεκτικότητα και τη συμβολή της βιομηχανίας στην εθνική οικονομία και την απασχόληση, παρότι άλλαξαν ριζικά οι παγκόσμιες αλυσίδες αξίας. Με επίκεντρο τη βιομηχανία, στην Ελλάδα συνεχίζει αναπτύσσεται ένα ευρύ οικοσύστημα γύρω από το οποίο ευημερεί η καινοτομία, συνδέονται οι ερευνητές με την παραγωγή και δημιουργούνται επενδύσεις τεχνολογίας. Αυτό το οικοσύστημα γνώσης πρέπει να το στηρίζουμε συνεχώς.
• Τέλος, η επιτάχυνση της στρατηγικής για την αυτονομία της Ευρώπης αποτελεί ευκαιρία σε εθνικό επίπεδο. Κλειδί σε αυτή την κατεύθυνση είναι οι επενδύσεις σε υποδομές, καθώς και η περαιτέρω άρση εμποδίων στο επιχειρηματικό περιβάλλον, από την αδειοδότηση εγκαταστάσεων μέχρι την απονομή δικαιοσύνης. Στον ΣΕΒ πιστεύουμε στην ταχεία υλοποίηση της μεταρρυθμιστικής και αναπτυξιακής ατζέντας.
Η βελτίωση του επιχειρηματικού και επενδυτικού περιβάλλοντος δεν πρέπει να έχει ως γνώμονα τις (ομολογουμένως κακές) επιδόσεις του παρελθόντος, αλλά τις (συνεχώς βελτιούμενες) επιδόσεις της υπόλοιπης Ε.Ε.
Η ταχύτερη σύγκλιση με τις οικονομικές και αναπτυξιακές επιδόσεις της υπόλοιπης Ε.Ε. είναι ο μόνος δρόμος για προοπτική και ευημερία για όλους, για τις επιχειρήσεις, την κοινωνία και τους πολίτες.