Ο όρος «ενεργειακή επάρκεια» θα έπρεπε να ήταν παρωχημένος. Όμως, εν μέσω ραγδαίων τεχνολογικών εξελίξεων, ανάπτυξης και πολυάριθμων πλέον διόδων τροφοδότησης, γιατί σήμερα αντιμετωπίζουμε ακόμα ενεργειακή φτώχεια; Ταυτόχρονα, πώς οι σύγχρονες χώρες έρχονται αντιμέτωπες με το πραγματικό, αλλά και οικονομικό κόστος της κλιματικής αλλαγής, εξαιτίας της κατασπατάλησης και της μη ορθής χρήσης των φυσικών πόρων;
Η Ελλάδα σήμερα βρίσκεται και αυτή στο επίκεντρο αυτής της παγκόσμιας συζήτησης και, έχοντας ανακάμψει από πολυετή οικονομική κρίση, σχεδιάζει να απαγκιστρωθεί από τον λιγνίτη. Είμαστε έτοιμοι γι’ αυτό το μεγάλο βήμα;
Η απάντηση κατ’ αρχάς είναι θετική. Η χώρα μας, με τις κατάλληλες επενδύσεις, αλλά και με επαρκή επενδυτικά κίνητρα, μπορεί να βασιστεί στον αέναο πλούτο των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ).
Ωστόσο, δεν μπορεί να βασιστεί εξ ολοκλήρου και σίγουρα όχι ακόμα.
Μπορούμε, λοιπόν, να βασιστούμε στον ηλεκτρισμό; Λόγω της έλλειψης επαρκών διασυνδέσεων ηλεκτρικού δικτύου, οι τιμές χονδρικής αυξάνονται ακόμη περισσότερο. Παράλληλα, οι πολιτικές για καθαρή ενέργεια, τόσο σε εθνικό όσο και σε κοινοτικό επίπεδο, αυξάνουν ακόμα περισσότερο το κόστος.
Αυτή η διελκυστίνδα στρέφει το παγκόσμιο ενδιαφέρον σε εναλλακτικά καύσιμα. Όπως δείχνουν οι διεθνείς πρακτικές, το καύσιμο που μπορεί να καλύψει το κενό ανάμεσα στο σήμερα και την πλήρη εξάρτηση από ΑΠΕ, είναι το φυσικό αέριο. Ένα καύσιμο φθηνό, που εκπέμπει πολύ λιγότερους ρύπους, ασφαλές και εύκολα προσβάσιμο.
Σε αυτό το πεδίο, η Ελλάδα κατέχει προνομιακή θέση και άποψη γεωπολιτικής, καθώς οι δίαυλοι του φυσικού αερίου συναντώνται στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ. Μεσογείου, διαφοροποιώντας και βελτιώνοντας σημαντικά την προσφορά του φυσικού αερίου, είτε μέσω αγωγών είτε με τη μορφή LNG.
Πυλώνες μεταφοράς ρεύματος υψηλής τάσης. Το φυσικό αέριο μπορεί να καλύψει με ιδανικό τρόπο τις ανάγκες για την παραγωγή ηλεκτρισμού μέχρι την πλήρη μετάβαση στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.
Επίσης, η Ελλάδα συγκαταλέγεται μεταξύ των χωρών που αρχίζουν να κατασκευάζουν σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής συνδυασμένου κύκλου νέας γενιάς με καύσιμο το φυσικό αέριο (CCGT), προκειμένου αφενός να είναι συμβατοί με τους στόχους για την κλιματική αλλαγή, αφετέρου να συμβάλουν στην ενεργειακή αυτάρκεια της χώρας.
Είμαι ιδιαίτερα περήφανος που στην Ελλάδα ήταν η Mytilineos η εταιρεία που έκοψε το νήμα, με τη θεμελίωση του πρώτου CCGT που θα κατασκευαστεί στη χώρα. Η νέα αυτή μονάδα θα ανεγερθεί στο Ενεργειακό Κέντρο της εταιρείας, στον Άγιο Νικόλαο Βοιωτίας, δίπλα από το ιστορικό εργοστάσιο Αλουμίνιον της Ελλάδος.
Η μονάδα αυτή νομοτελειακά θα αποτελέσει το βασικό σημείο αναφοράς στην αγορά ενέργειας για τα επόμενα χρόνια. Όταν λειτουργήσει, θα αποδίδει 826 Mw στο δίκτυο, με 63% θερμική απόδοση, καθιστώντας την την πιο ισχυρή και αποδοτική μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα και έναν από τους μεγαλύτερους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής στην Ευρώπη.
Παράλληλα, θα δημιουργηθεί ένας θετικός ενεργειακός πόλος, με πράσινη προοπτική και ευκαιρίες ανάπτυξης για την ευρύτερη περιοχή της Κεντρικής Ελλάδας.
Έχοντας στο χαρτοφυλάκιό της και αυτό τον σταθμό, η ισχύς ηλεκτρικής ενέργειας που θα διαθέτει η Mytilineos θα ξεπερνά τις 2.000 Mw (πλέον του χαρτοφυλακίου ΑΠΕ), συμβάλλοντας σημαντικά με αυτό τον τρόπο στην ενεργειακή ασφάλεια της χώρας, αλλά και με προϋποθέσεις εξαγωγών σε γειτονικές χώρες εντός του νέου ευρωπαϊκού πλαισίου (target model).
Η Ελλάδα, όπως και ολόκληρος ο πλανήτης, εισέρχονται σε μια μακρά περίοδο ενεργειακής μετάβασης. Οι προκλήσεις είναι πολλές, αλλά πολλές είναι και οι ευκαιρίες. Η τεχνολογική πρόοδος σε συνδυασμό με το υγιές επιχειρείν μπορούν να συμβαδίσουν και να δημιουργήσουν ένα νέο πλαίσιο για τη χώρα, που θα προσδίδει αυτάρκεια.
Η καθαρή ενέργεια είναι το μέλλον. Οι χώρες παραγωγής πετρελαίου και οι χώρες εκείνες που θα καθυστερήσουν τη μετάβασή τους από τον άνθρακα, θα αναγκαστούν να διαφοροποιήσουν την οικονομία τους ίσως πιο γρήγορα απ’ ό,τι αναμενόταν. Θα αντιμετωπίσουν, επίσης, μια σειρά κοινωνικοοικονομικών προκλήσεων για το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού τους.
Οι μετριοπαθείς προβλέψεις αναφέρουν ότι έως το 2050, πάνω από το 80% της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας στη ΝΑ. Ευρώπη θα προέρχεται από ΑΠΕ.
Οι προκλήσεις και οι ευκαιρίες είναι ήδη μπροστά μας. Η επόμενη ενεργειακή επανάσταση είναι προ των πυλών και στην Ελλάδα έχουμε πλέον τα εφόδια για να την υποδεχτούμε.
*Ο Ευάγγελος Mυτιληναίος είναι Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος του φερώνυμου ομίλου.