Πώς εξελίσσεται η ενεργειακή μετάβαση της Ελλάδας;
H ενεργειακή μετάβαση στην Ελλάδα εξελίσσεται με υψηλή ταχύτητα. Η εγκατεστημένη ισχύς ΑΠΕ έχει ξεπεράσει τα 10 GW από τις αρχές του 2023. Ο ηλεκτρικός χώρος του Συστήματος, με βάση το επενδυτικό πρόγραμμα του ΑΔΜΗΕ, θα αυξηθεί από 17 GW σήμερα σε 28 GW το 2030. Παράλληλα, επιταχύνουμε κατά το δυνατό τη σύνδεση νέων μονάδων ΑΠΕ στο Σύστημα. Αν λάβουμε, λοιπόν, υπόψη τον συντελεστή απόδοσης των ΑΠΕ και το ότι η μέγιστη ζήτηση στο ελληνικό Ηλεκτρικό Σύστημα κυμαίνεται διαχρονικά στα 10 GW, μπορούμε να πούμε ότι θα έχουμε πιάσει τον στόχο μας στα τέλη της δεκαετίας.
Ακόμη και να έχουμε, όμως, τις ΑΠΕ που χρειαζόμαστε για να καλύπτουμε τις ανάγκες μας, αυτό δεν σημαίνει ότι η μετάβαση θα έχει ολοκληρωθεί. Διότι οι ΑΠΕ είναι στοχαστικές, καθώς εξαρτώνται από τον καιρό. Αυτό σημαίνει ότι όσο αυξάνεται η διείσδυση της πράσινης ενέργειας, μεγαλώνουν οι προκλήσεις για την ευσταθή και ασφαλή λειτουργία του Ηλεκτρικού Συστήματος.
Ποιες είναι οι σημαντικότερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει το Ηλεκτρικό Σύστημα;
Η παραγωγή των ΑΠΕ προϋποθέτει αέρα και ήλιο και τα υδροηλεκτρικά μας εξαρτώνται από την ποσότητα των βροχοπτώσεων. Πρώτη, λοιπόν, μεγάλη πρόκληση είναι να έχουμε επάρκεια ισχύος τη στιγμή που τη χρειαζόμαστε. Αυτό θα το πετύχουμε μόνο όταν θα έχουμε ικανή δυνατότητα αποθήκευσης ενέργειας, ώστε να μπορούμε να καλύψουμε τις ανάγκες μας για όσο δεν έχουμε διαθέσιμες ΑΠΕ. Προς το παρόν, απέχουμε κάποια χρόνια από την πλήρη ωρίμανση αυτών των τεχνολογιών. Μέχρι να ωριμάσουν οι τεχνολογίες αποθήκευσης, θα πρέπει να βασιζόμαστε στα ορυκτά καύσιμα και σε τεχνολογίες ενεργειακής αποδοτικότητας, με τις οποίες θα μειώνουμε την κατανάλωση ενέργειας.
Δεδομένου, λοιπόν, ότι για κάποια χρόνια ακόμα θα χρειαζόμαστε τα ορυκτά καύσιμα, η τρέχουσα ενεργειακή κρίση και η διεθνής γεωπολιτική συγκυρία δημιουργούν επιπλέον προκλήσεις. Σημαντική πρόκληση αποδεικνύεται λ.χ. η επάρκεια φυσικού αερίου. Μια επιπλέον πρόκληση είναι η ανθεκτικότητα των ηλεκτρικών υποδομών. Κι αυτό διότι οι υποδομές μας -συχνά αρκετά παλαιωμένες- δοκιμάζονται από τα ακραία καιρικά φαινόμενα -μια πρόκληση που αντιμετωπίζουν όλα τα ευρωπαϊκά κράτη. Για τον λόγο αυτό εκσυγχρονίζουμε συστηματικά το δίκτυο και συντηρούμε τον κρίσιμο εξοπλισμό με τεχνολογίες αιχμής.
Πέρα από τη βασική σας δραστηριότητα, την ενέργεια, ο ΑΔΜΗΕ ως όμιλος έχει επεκταθεί και στις τηλεπικοινωνίες.
Μέσω της θυγατρικής Grid Telecom, ο ΑΔΜΗΕ ισχυροποιεί διαρκώς την παρουσία του στη διεθνή τηλεπικοινωνιακή αγορά, καθώς διαθέτουμε ως Όμιλος ένα εκτεταμένο δίκτυο κορμού οπτικών ινών πάνω από 4.000 χλμ.
Τα τελευταία χρόνια, συνεργαζόμαστε συστηματικά με τις γειτονικές μας χώρες και διανοίγουμε, παράλληλα με τις διεθνείς ηλεκτρικές διασυνδέσεις, και νέες τηλεπικοινωνιακές λεωφόρους. Πρόσφατα υπογράψαμε συμφωνία με την Telecom Egypt για τη συμμετοχή μας σε καλώδιο που συνδέει την Αίγυπτο με την Ελλάδα. Σκοπός μας είναι με συμφωνίες σαν κι αυτή να συνδράμουμε στην ενίσχυση του ρόλου της Ελλάδας ως ψηφιακού κόμβου, που εξυπηρετεί την αυξανόμενη κίνηση δεδομένων μεταξύ Αφρικής, Ευρώπης και Μέσης Ανατολής.
Όμως, η ψηφιοποίηση των υποδομών μας δεν περιορίζεται στις τηλεπικοινωνίες. Τα ολοένα πιο πυκνά περιστατικά κυβερνοεπιθέσεων επιβάλλουν την ενίσχυση της ψηφιακής ασφάλειας του ηλεκτρικού συστήματος, που αποτελεί κρίσιμη εθνική υποδομή. Το Κέντρο Επιχειρησιακής Ασφάλειας του ΑΔΜΗΕ, το οποίο λειτουργεί εδώ και μερικούς μήνες, αξιοποιεί υπερσύγχρονες τεχνολογίες όπως η Μηχανική Εκμάθηση και η Τεχνητή Νοημοσύνη, και είναι σε θέση να προστατεύσει το Σύστημα από τις πλέον σύνθετες ψηφιακές επιθέσεις.
Επιπλέον, ψηφιοποιούμε το ίδιο το Ηλεκτρικό Σύστημα με σύγχρονα μέσα και πρωτόκολλα επικοινωνιών αλλά και ελέγχου των στοιχείων του. Με όλες αυτές τις παρεμβάσεις προσπαθούμε να συνδράμουμε κατά τον μέγιστο δυνατό βαθμό στον απολύτως απαραίτητο ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας, ο οποίος σε συνδυασμό με την ενεργειακή μετάβαση αποτελούν τις κρίσιμες δομικές μεταρρυθμίσεις στις υποδομές μας, ώστε η χώρα μας να βελτιώσει τη θέση της στην προσέλκυση επενδύσεων.
Πώς έχει μετασχηματιστεί ο Διαχειριστής στα έξι χρόνια που είστε επικεφαλής της Διοίκησης;
Όταν αναλάβαμε τη διοίκηση πριν από έξι χρόνια, ο ΑΔΜΗΕ ήταν πολύ διαφορετικός από σήμερα. Ο μετασχηματισμός του Διαχειριστή δεν ήταν ένα εύκολο εγχείρημα, ωστόσο συνέβη πρωτίστως χάρη στη σκληρή δουλειά και στην επιμονή όλων μας παρά τις σημαντικές αντιξοότητες που αντιμετωπίσαμε.
Κάναμε ό,τι περνούσε από το χέρι μας για να εκσυγχρονιστεί ο οργανισμός σε επίπεδο διοίκησης και διαδικασιών στο εσωτερικό του, αλλά κυρίως σε ό,τι αφορά την κουλτούρα της εταιρείας. Εταιρείες σαν τον ΑΔΜΗΕ, οι οποίες κατάγονται από τις καθετοποιημένες εταιρείες ηλεκτρισμού, συνήθως διαπνέονται από συντηρητικές λογικές και δεν είναι δεκτικές στις αλλαγές. Αυτό συμβαίνει σε όλη την Ευρώπη και εν μέρει έχει να κάνει και με την ισχυρή αίσθηση καθήκοντος που βαραίνει τους ανθρώπους που εργάζονται σε αυτές. Ένας κανόνας των παραδοσιακών μηχανικών είναι πως «ό,τι δουλεύει, μην το πειράζεις». Όμως, κυρίως λόγω της ψηφιακής επανάστασης, ο κόσμος πλέον αλλάζει με μεγάλη ταχύτητα και δεν μπορεί κανείς να νιώθει ασφαλής μένοντας στάσιμος. Προσπαθήσαμε, λοιπόν, να εμφυσήσουμε μια «κουλτούρα αλλαγής» στην εταιρεία, σεβόμενοι βέβαια την πείρα αλλά και τη βασική αποστολή μας, που είναι να «κρατάμε τα φώτα πάντα αναμμένα».
Προσπαθήσαμε να διοχετεύσουμε νέες τεχνολογίες διαχείρισης έργων, ορίσαμε σαφώς τη στρατηγική της εταιρείας, προσλάβαμε νέους -επί το πλείστον- και άρτια καταρτισμένους ανθρώπους από την αγορά, αναβαθμίσαμε πολλά στελέχη νεότερης ηλικίας απ’ ό,τι συνηθιζόταν και υλοποιήσαμε προγράμματα εθελούσιας εξόδου.
Καθημερινά, μέσα από τη δουλειά τους, οι εργαζόμενοι του ΑΔΜΗΕ -παλαιοί και νέοι- αποδεικνύουν ότι ένας οργανισμός υπό δημόσιο έλεγχο μπορεί να αλλάξει και να ανταποκριθεί στις προκλήσεις της εποχής.
Έχετε τοποθετηθεί επανειλημμένα για την ανάγκη ριζικών μεταρρυθμίσεων στον δημόσιο τομέα -μια συζήτηση που έχει επανέλθει στο προσκήνιο, δυστυχώς, μετά την τραγωδία των Τεμπών.
Η δημόσια διοίκηση παραμένει ο μεγάλος ασθενής και αυτό είναι, κατά την άποψή μου, το σημαντικότερο πολιτικό ζήτημα της Ελλάδας. Η τραγωδία των Τεμπών υπενθυμίζει, δυστυχώς, με τον πιο οδυνηρό τρόπο, την επιτακτική ανάγκη να δράσουμε ΤΩΡΑ. Τα χρόνια προβλήματα έχουν οδηγήσει σε καταστάσεις ανεπάρκειας, που είναι λογικό να προκαλούν στον πολίτη φόβο και ανασφάλεια και, εντέλει, έλλειψη εμπιστοσύνης στο κράτος.
Και η μοιρολατρική παραδοχή ότι «το Δημόσιο δεν αλλάζει» παρατείνει την ατολμία και την αδράνεια. Η δημόσια διοίκηση αντιμετωπίζει βαθιά κρίση αξιοπιστίας. Και οι κρίσεις επιβάλλουν τομές.
Διατηρώ τη βαθιά πεποίθηση ότι ο δημόσιος τομέας μπορεί να μεταρρυθμιστεί ριζικά, να βγει από την εσωστρέφεια και να λειτουργεί έχοντας στο επίκεντρο τον πολίτη. Υπάρχουν ικανότατοι άνθρωποι στο Δημόσιο για να το πετύχουν αυτό, τους έχω συναντήσει κατά τη θητεία μου σε θέσεις του δημόσιου τομέα στο παρελθόν. Αυτό που χρειάζονται, είναι πλαίσιο και όραμα -και θα κάνουν θαύματα.
Αιολικό πάρκο. Όσο αυξάνεται η διείσδυση της πράσινης ενέργειας τόσο μεγαλώνουν οι προκλήσεις για την ευσταθή και ασφαλή λειτουργία του Ηλεκτρικού Συστήματος.