Η βαριά βιομηχανία χρησιμοποιεί περίπου 149 εκατομμύρια terajoules ενέργειας ετησίως ή περίπου 700 φορές περισσότερη ισχύ από το ισχυρότερο πυρηνικό όπλο που πυροδοτήθηκε ποτέ.
Αυτό καθιστά δύσκολη τη μείωση των εκπομπών άνθρακα. Για την ακρίβεια, θα απαιτούνταν ασύλληπτες ποσότητες θερμότητας και ενέργειας για τη λειτουργία τους και θα έπρεπε να εφευρεθούν τρόποι να αποθηκευτούν οι τεράστιες ποσότητες ενέργειας που καταναλώνονται από αεροπλάνα, τάνκερ και φορτηγά. Θα κόστιζε τρισεκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως. Και οι κύριοι κλάδοι που πρέπει να μειώσουν τις εκπομπές άνθρακα -η αεροπορία, η ναυτιλία, ο χάλυβας, τα πλαστικά, το αλουμίνιο, το τσιμέντο, τα χημικά και οι μεταφορές- αντιπροσωπεύουν μεγάλα τμήματα της οικονομίας. Κι έτσι γίνονται ο τρίτος πυλώνας για τις δράσεις κατά της κλιματικής κρίσης.
Ωστόσο, ένας συνδυασμός πολιτικής δράσης, τεχνολογικών αλμάτων και συνεργασιών έχει προκαλέσει στο παρελθόν σημαντικές αλλαγές κι έχει κινητοποιήσει περισσότερη δράση. «Πρέπει πραγματικά να κινήσουμε ολόκληρη την οικονομία», είπε η Helen Clarkson, η διευθύνουσα σύμβουλος του Climate Group, μιας παγκόσμιας μη κερδοσκοπικής εταιρείας. «Δεν μπορούμε να το προσπεράσουμε επειδή είναι πιο δύσκολο».
Η RMI, ένας οργανισμός στο Κολοράντο, ο οποίος επικεντρώνεται στη βιωσιμότητα, παλαιότερα γνωστός ως Rocky Mountain Institute, εκτιμά ότι η παραγωγή χάλυβα, η ναυτιλία, οι αερομεταφορές και τα φορτηγά συμβάλλουν από μόνα τους στο 40% των παγκόσμιων εκπομπών αέριων ρύπων. Αναφέρει, μάλιστα, πως αν δεν επέμβουμε, οι τομείς αυτοί θα πρέπει να καταναλώνουν το διπλάσιο του εναπομείναντος παγκόσμιου προϋπολογισμού άνθρακα για να παραμείνει η θερμότητα κάτω από τον 1,5 βαθμό Κελσίου μέχρι το 2050.
Υπάρχουν ακόμη τεράστια εμπόδια, συμπεριλαμβανομένης της χρηματοδότησης, της πολιτικής υποστήριξης και των άλυτων τεχνολογικών προκλήσεων. Όμως, οι συμπράξεις και οι βιομηχανικές ομάδες, συμπεριλαμβανομένης της Energy Transition Commission, η οποία δημοσίευσε μια έκθεση του 2018 σχετικά με μια τέτοια μετάβαση, και η Mission Possible Partnership (με την υποστήριξη της RMI) έχουν δημιουργήσει λεπτομερείς οδικούς χάρτες για τον μετασχηματισμό του κλάδου. Το σχέδιο Steel Zero του Climate Group για τη δημιουργία ζήτησης χάλυβα χωρίς άνθρακα θα είχε αγνοηθεί πριν από μερικά χρόνια, είπε η κα. Clarkson, αλλά πλέον υποστηρίζεται από κορυφαίες παγκοσμίως κατασκευαστικές εταιρείες.
Πώς μπορείς να εμπιστευθείς τις πιο ρυπογόνες βιομηχανίες της ιστορίας; Η Cate Hight, διευθύντρια της RMI, παραδέχεται ότι το «greenwashing» (η επίπλαστη οικολογική συνείδηση) είναι υπαρκτό. Ωστόσο, η ακρίβεια των ψηφιακών εργαλείων που χρησιμοποιούν ομάδες τρίτων για την παρακολούθηση των εκπομπών έχει βελτιωθεί και θα βοηθήσει ώστε οι εταιρείες να αναλάβουν την ευθύνη τους για την οικολογική καταστροφή.
Για να καταλάβετε πόσο γρήγορα αλλάζει το τοπίο, δείτε τον χάλυβα, μια παγκόσμια βιομηχανία συνώνυμη με τις καπνοδόχους και υπεύθυνη για το 7% των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2). Ο «πράσινος» χάλυβας δεν είναι απλώς ένα όραμα, αλλά μια πραγματικότητα.
Ξεκινώντας το 2016, η σουηδική χαλυβουργία SSAB άρχισε να αναπτύσσει μία μέθοδο παραγωγής χάλυβα χωρίς ορυκτά, που ονομάζεται Hybrit και που δοκιμάζεται από τις αυτοκινητοβιομηχανίες Volvo και Mercedes-Benz.
Η εμπορική διάθεση
Αυτή η «πράσινη» πειραματική μέθοδος θα κλιμακωθεί σε μια λειτουργική εμπορική μονάδα έως το 2026 και θα παράγει 1,35 εκατομμύρια τόνους σπογγοσίδηρου ετησίως, δήλωσε ο επικεφαλής τεχνολογίας της SSAB, Martin Pei. Ανταγωνιστές όπως η ArcelorMittal, η Midrex και η U.S. Steel έχουν επίσης επενδύσει σε παρόμοιες μεθόδους.
Αν και αυτά τα βήματα είναι θετικά, είναι μόνο η αρχή. Η Mission Possible Partnership, μια «κλιματική συμμαχία» μεγάλων βιομηχανιών, κεφαλαιούχων και πολιτικών ομάδων όπως η RMI, υπολόγισε ότι η βιομηχανία χάλυβα χρειάζεται να επενδύει 30 δισ. δολάρια κάθε χρόνο μόνο για να καλύψει την αυξημένη ζήτηση. Επιπλέον, απαιτούνται άλλα 6 δισ. δολάρια για να είναι συμβατή με όλους τους στόχους για εκπομπές net-zero, δηλαδή το ποσό που παράγεται να μην είναι μεγαλύτερο από το ποσό που απομακρύνεται.
Το «πράσινο» υδρογόνο αποτελεί μια ιδιαίτερα μεγάλη πρόκληση. Η εξάλειψη εκπομπών άνθρακα απ’ όλη τη βαριά βιομηχανία με αυτή την επιλογή υψηλής ισχύος θα απαιτούσε τόσο πολλή ηλεκτρική ενέργεια που η τρέχουσα παγκόσμια παραγωγή ρεύματος θα έπρεπε να διπλασιαστεί, σύμφωνα με την RMI. Άλλοι κλάδοι της βαριάς βιομηχανίας έχουν επικεντρωθεί καταρχάς στη μείωση παραγωγής άνθρακα και όχι στην πλήρη εξάλειψή της.
Η αποδοτικότητα ενθουσιάζει τον Ben Schuler (φωτό), ιδρυτή και διευθύνοντα σύμβουλο της Infinitum Electric, μιας start up με έδρα στο Round Rock του Τέξας, που κατασκευάζει ηλεκτρικούς κινητήρες που έχουν το μισό μέγεθος και βάρος σε σχέση με τους τυπικούς κινητήρες. Οι αερόψυκτοι κινητήρες της εταιρείας του αντιπροσωπεύουν ένα μεγάλο άλμα στη βιωσιμότητα. Η Caterpillar και η Rockwell Automation είναι επενδυτές, ενώ το Green Proving Ground της ομοσπονδιακής κυβέρνησης των ΗΠΑ, το οποίο δοκιμάζει νέες τεχνολογίες κτιρίων σε ομοσπονδιακά κτίρια, αξιολογεί τα προϊόντα της Infinitum για πιθανή ανάπτυξη ευρείας κλίμακας.
«Υπάρχει ένας καλύτερος και πιο καθαρός τρόπος για να κάνουμε τα ίδια ακριβώς πράγματα που κάναμε τα τελευταία 100 χρόνια», είπε ο κ. Schuler, ο οποίος αναμένει να παραδώσει 15.000 κινητήρες το 2022. «Το μόνο που θα χρειαστεί είναι ακόμα χίλιες ή δέκα χιλιάδες εταιρείες σαν εμάς, με καλές ιδέες, να παίξουν τον ρόλο τους».
Η αβεβαιότητα μιας τέτοιας μετατόπισης έχει πείσει την κα Hight ότι η σωστή διαδρομή είναι μικρά και αποτελεσματικά βήματα, όχι άλματα, μια προσέγγιση που πρέπει να εφαρμοστεί αμέσως στα πάντα και θα περιλαμβάνει ηλεκτρικούς κινητήρες, τεράστια επέκταση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και επενδύσεις στην τεχνολογία υδρογόνου.
Παρά το δύσκολο έργο που έχουμε μπροστά μας, κάποιοι είναι αισιόδοξοι ότι η βαριά βιομηχανία μπορεί να μειώσει γρήγορα τις εκπομπές άνθρακα και να βγει κερδισμένη από αυτή. Σε έκθεση που δημοσιοποιήθηκε το καλοκαίρι του 2021, ο συνιδρυτής της RMI, Amory Lovins, υποστηρίζει ότι η ηλεκτροδότηση, η εξέλιξη και η αποτελεσματικότητα της καθαρής ενέργειας θα επιφέρουν μια αναταραχή που θα κοστίσει «τρισεκατομμύρια δολάρια σε δημιουργική καταστροφή». Το κόστος της αλλαγής είναι ριζικό, αλλά το ίδιο και η πιθανή απόδοση. «Θα μάθουμε ότι πολλά προβλήματα φαίνονται άλυτα μέχρι κάποιος να τα κόψει», έγραψε χαρακτηριστικά.
*Ο Patrick Sisson είναι Δημοσιογράφος ειδικευμένος σε θέματα τεχνολογίας και επιχειρήσεων.