Η Ελληνική Ένωση Τραπεζών σε συνεργασία με την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα και τα υπουργεία επεξεργάζονται προτάσεις που θα βοηθήσουν πολλές μικρομεσαίες, βιώσιμες και αναπτυξιακές επιχειρήσεις να δανειστούν, αποκαλύπτει ο Πρόεδρος της ΕΕΤ Βασίλης Ράπανος. Ακόμα ο κ. Ράπανος κρίνει την τρέχουσα συγκυρία, σχολιάζει τις ευρύτερες αλλαγές στην οικονομία και στο κράτος και επισημαίνει ότι η εξυγίανση των τραπεζικών ισολογισμών από τα κόκκινα δάνεια βρίσκεται στον σωστό δρόμο.
Κύριε Πρόεδρε, με δεδομένο ότι η ελληνική οικονομία έχει εισέλθει σε μια δυναμική τροχιά ανάκαμψης, θεωρείτε ότι έχουν γίνει οι απαραίτητες δομικές μεταρρυθμίσεις που θα καταστήσουν διατηρήσιμη την ανάπτυξη; Για παράδειγμα η δικαιοσύνη αποτελεί τροχοπέδη για πολλές επενδύσεις.
Θα ξεκινήσω την απάντησή μου από την τελευταία σας παρατήρηση και συγκεκριμένα τις καθυστερήσεις που παρατηρούνται διαχρονικά στην απονομή της δικαιοσύνης. Είναι αλήθεια ότι έχουν γίνει αρκετές προσπάθειες τα τελευταία χρόνια, αλλά πρέπει να επιταχύνουμε τις αλλαγές για να γίνει το σύστημα απονομής της δικαιοσύνης πιο αποτελεσματικό και τελικά πιο δίκαιο. Πέρα, όμως, από τη δικαιοσύνη, η χώρα έχει ανάγκη αλλαγών και σε άλλους τομείς, που αφορούν την αποτελεσματικότητα των δημόσιων δαπανών, την απλοποίηση της φορολογίας και των ρυθμιστικών κανόνων, τη μείωση της γραφειοκρατίας γενικότερα κ.ά.
Είναι αλήθεια ότι στην περιοχή του ψηφιακού μετασχηματισμού της χώρας έχουν γίνει σημαντικά βήματα, που θα βοηθήσουν σημαντικά στη βελτίωση πολλών τομέων δράσης της δημόσιας και ιδιωτικής ζωής.
Η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται αντιμέτωπη έπειτα από πολλά χρόνια με τις πληθωριστικές πιέσεις εξαιτίας (κυρίως) της αύξησης του κόστους της ενέργειας. Ποια είναι η εκτίμησή σας για την πορεία του πληθωρισμού, αλλά και της ενεργειακής κρίσης και των επιπτώσεων για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά;
Για την απάντηση του ερωτήματος αυτού θα παραπέμψω στις πρόσφατες εξαιρετικές μελέτες των διευθύνσεων οικονομικών μελετών των ελληνικών τραπεζών. Όπως όλοι γνωρίζουμε, οι διεθνείς πληθωριστικές πιέσεις οφείλονται στην ισχυρότερη και ταχύτερη από το αναμενόμενο ανάκαμψη της παγκόσμιας ζήτησης σε συνδυασμό με την αργή ανταπόκριση της προσφοράς.
Οι πληθωριστικές πιέσεις στην ελληνική οικονομία ήταν σχετικά ήπιες μέχρι το εννεάμηνο του 2021, σαφώς μικρότερες σε σχέση με τον μέσο όρο της ευρωζώνης. Με βάση τα μέχρι σήμερα δεδομένα, ο πληθωρισμός αναμένεται να αυξηθεί το δ΄ τρίμηνο του 2021 και το α΄ τρίμηνο του 2022, αλλά εκτιμώ ότι, αν δεν έχουμε σημαντικές διεθνείς αναταράξεις, θα ακολουθήσει αποκλιμάκωση.
Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια έφυγαν από τους ισολογισμούς των τραπεζών, ωστόσο παραμένουν πρόβλημα για την εξυγίανση της επιχειρηματικότητας. Κατά τη γνώμη σας, με την ιδιότητά σας του προέδρου της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, τι πρέπει να γίνει περαιτέρω;
Το ερώτημά σας είναι σύνθετο. Θα πρέπει να το δούμε ιστορικά. Η κορύφωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων τον Σεπτέμβριο του 2016 άρχισε να υποχωρεί σταδιακά με μια σειρά από πρωτοβουλίες των τραπεζών που αξιοποίησαν στο έπακρο όλα τα διαθέσιμα εργαλεία. Το πρόγραμμα «Ηρα-κλής» επιτάχυνε τη διαδικασία απομόχλευσης.
Βέβαια, η πανδημία δημιούργησε δυσλειτουργίες και, για παράδειγμα, ο εξωδικαστικός μηχανισμός του νέου πτωχευτικού κώδικα δεν έχει ακόμα αποδώσει. Ας μη μας διαφεύγει, όμως, ότι όλες οι τράπεζες έχουν κάνει σημαντικά βήματα και εκτιμά-ται ότι το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων θα διαμορφωθεί σύντομα στον μέσο όρο των ευρωπαϊκών τραπεζών. Η εξέλιξη αυτή είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντική επειδή η «εξυγίανση» των ισολογισμών αποτελεί βασική προϋπόθεση για να μπορέσουν οι τράπεζες να στηρίξουν με νέες χρηματοδοτήσεις την ελληνική οικονομία.
Συμμερίζομαι την επισήμανσή σας ότι τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια θα παραμείνουν ως βάρος στις υπερχρεωμένες επιχειρήσεις, αλλά και στα νοι-κοκυριά. Ευελπιστούμε όλοι ωστόσο ότι οι προτεινόμενες ρυθμίσεις από τις τράπεζες και τις εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων από δάνεια και πι-στώσεις, σε συνδυασμό με τη διαφαινόμενη ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας, θα βοηθήσουν να ξεπεραστεί κι αυτό το πρόβλημα.
Πότε εκτιμάτε ότι η ελληνική οικονομία θα αποκτήσει επενδυτική βαθμίδα, δεδομένων και των επιπτώσεων τόσο της πανδημικής όσο και της ενεργειακής κρίσης;
Η ελληνική οικονομία δεν εμφανίζει πλέον τις δομικές παθογένειες του παρελθόντος. Η τύχη της βέβαια είναι συνδεδεμένη με τις γενικότερες διεθνείς οικονομικές και πολιτικές εξελίξεις. Οι παρούσες συνθήκες είναι ευνοϊκές. Οι ισχυροί ρυθμοί μεγέθυνσης και τα χαμηλά επιτόκια θα βοηθήσουν να εισέλθει σε πτωτική τροχιά ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ. Επίσης, σημαντικό στοιχείο για τη βελτίωση της εμπιστοσύνης του επενδυτικού κοινού είναι αφενός η σταδιακή επιστροφή σε περιβάλλον δημοσιονομικής πειθαρχίας, αφετέρου η εμπροσθοβαρής υλοποίηση έργων που σχετίζονται με το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Σε ό,τι αφορά το τραπεζικό σύστημα υπάρχει μια «γκρίνια» για την πρόθεση των τραπεζών να χρηματοδοτήσουν τις επιχειρήσεις, κυρίως τις μικρομεσαίες… Αυτό, σε συνδυασμό με την άποψη ότι μόνο 100.000 ΜμΕ είναι «bankable», μήπως δημιουργεί αδιέξοδο στην ανάπτυξη της οικονομίας (με δεδομένο ότι η Ελλάδα έχει μεγάλο ποσοστό μικρών επιχειρήσεων);
Είχα την ευκαιρία, μιλώντας πρόσφατα στη Διαρκή Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής των Ελλήνων, να αναφερθώ σε βασικές δομικές διαφορές της ελληνικής επιχειρηματικότητας έναντι της ευρωπαϊκής. Είμαστε μια μικρή οικονομία, με μεγάλο ποσοστό πολύ μικρών επιχειρήσεων και αυτοαπασχολούμενων, πολλές από τις οποίες εμφανίζουν μια εικόνα που δεν τους επιτρέπει την πρόσβαση σε τραπεζικό δανεισμό, με βάση το σύνολο των ευρωπαϊκών κανόνων, αλλά και των εποπτικών δεσμεύσεων των τραπεζών. Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα χρηματοδότησε και συνεχίζει να χρηματοδοτεί όλες τις βιώσιμες και αναπτυξιακές ιδιωτικές επενδύσεις. Αξίζει να αναφέρω ότι η Ελληνική Ένωση Τραπεζών σε συνεργασία με την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα και τα υπουργεία επεξεργάζονται προτάσεις που θα βοηθήσουν πολλές μικρομεσαίες επιχειρήσεις να αποκτήσουν πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό.
Τον τελευταίο καιρό μιλάμε για το brain gain. Έχει η χώρα και η επιχειρηματικότητα τη δυναμική και τα απαραίτητα εργαλεία (μισθούς) για να φέρει πίσω το χαμένο ανθρώπινο κεφάλαιο;
Βασική προϋπόθεση για τον επαναπατρισμό των στελεχών που έφυγαν στη διάρκεια της κρίσης, αλλά και την αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού που παραμένει στη χώρα είναι η δημιουργία πολλών και καλής ποιότητας θέσεων εργασίας. Γι’ αυτό και είναι επιτακτική ανάγκη να προχωρήσουν οι μεταρρυθμίσεις, να διασφαλιστεί η δημοσιονομική σταθερότητα και να αξιοποιηθούν οι ευρωπαϊκοί πόροι, ώστε να γίνει η Ελλάδα χώρα προσέλκυσης νέων παραγωγικών επενδύσεων.