Ο τουρισμός για την Ελλάδα αποτελεί μια στρατηγικής σημασίας δραστηριότητα και διαχρονικά είναι ένας από τους σημαντικότερους πυλώνες ανάπτυξης, δημιουργίας εισοδήματος και απασχόλησης. Την τελευταία δεκαετία, κατά την οποία η χώρα ταλανιζόταν από τη βαθιά κρίση του δημόσιου χρέους, ο τουρισμός ενίσχυσε ακόμη περαιτέρω το στρατηγικό προφίλ του τομέα, συνεισφέροντας σημαντικά στην άμβλυνση της κρίσης και στην πορεία ανάκαμψης.
Η έναρξη της πανδημίας τον Μάρτιο του 2020 άλλαξε το ιστορικό πλαίσιο της οικονομικής ανάπτυξης όχι μόνο στην Ελλάδα και στον τουρισμό, αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο. Σε εθνικό επίπεδο, δουλέψαμε σκληρά και συνεργατικά, όλοι οι άνθρωποι του τομέα, επιχειρήσεις και εργαζόμενοι, για να αντεπεξέλθουμε σε αυτή την πρωτόγνωρη συγκυρία. Το αποτέλεσμα μας δικαίωσε, καθώς η τρέχουσα χρονιά, το 2021, εξελίχθηκε σύμφωνα με το θετικό σενάριο. Πρόσφατα, μάλιστα, το τουριστικό brand «Ελλάδα» αναδείχθηκε στην πέμπτη θέση των κορυφαίων τουριστικών brands του κόσμου.
Ουσιαστική συμμετοχή στην προσπάθεια ανάκαμψης του ελληνικού τουρισμού είχε η Marketing Greece, η οποία βρέθηκε στην πρώτη γραμμή της μάχης. Η συμβολή της στην προσπάθεια αυτή αναγνωρίστηκε από την πολιτεία, κυρίως, όμως, αναγνωρίστηκε και είχε τη στήριξη και την αποδοχή της παγκόσμιας αγοράς.
Σήμερα, σχεδόν 1,5 χρόνο μετά, στην κρισιμότερη διεθνώς στιγμή της αναπάντεχης αυτής κατάστασης, καλούμαστε να στρέψουμε το βλέμμα μας προς το μέλλον. Το αναπτυξιακό μοντέλο για τον ελληνικό τουρισμό, το οποίο ακολουθούμε τα τελευταία 30 χρόνια, δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις παρούσες και μελλοντικές συνθήκες. Αυτή τη δύσκολη συγκυρία, τη βλέπουμε ως μια μεγάλη ευκαιρία αναθεώρησης των βασικών στρατηγικών επιλογών της χώρας και του ελληνικού τουρισμού, προς ένα αναπτυξιακό μοντέλο εξωστρεφές και καινοτόμο.
Σε αυτήν τη νέα εποχή, όπως προδιαγράφεται για τον ελληνικό και τον παγκόσμιο τουρισμό, πρέπει να λάβουμε υπόψη μας και τρεις βασικές τάσεις που εκτιμάται ότι θα μετασχηματίσουν σε βάθος τον τουρισμό διεθνώς. Και αυτές είναι η τεχνολογική ανάπτυξη και η ψηφιοποίηση, οι δημογραφικές αλλαγές και η έννοια της βιωσιμότητας. Ιδιαίτερη σημασία πρέπει να δώσουμε στη δημιουργία νέων προϊόντων και υπηρεσιών και να εστιάσουμε στη στοχευμένη προβολή τους. Στο πλαίσιο αυτό, προορισμοί και επιχειρήσεις θα κληθούν να επιλέξουν στόχευση προσφέροντας μια αντίστοιχα προσαρμοσμένη, ολοκληρωμένη και αυθεντική εμπειρία.
Οι προκλήσεις που έχουμε να αντιμετωπίσουμε, βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες, είναι πολλές. Για παράδειγμα, ένα φαινόμενο που παρατηρούσαμε να εξελίσσεται έως το 2019 και φέτος το αντιμετωπίσαμε σε διάστημα ενός μηνός σε αρκετούς προορισμούς, ήταν οι υποδομές να φθάνουν στα όριά τους. Έχουμε μιλήσει εδώ και χρόνια για την ανάγκη βελτίωσης των υποδομών. Και δεν αναφερόμαστε μόνο στις βαριές υποδομές, όπως δρόμους, αεροδρόμια, λιμάνια, αλλά στις υποδομές που έχουν σχέση με την παροχή υπηρεσιών, όπως τα δίκτυα ύδρευσης και η διαχείριση απορριμμάτων.
Πλήθος τουριστών περιμένει το ηλιοβασίλεμα στη Σαντορίνη. Ίσως η μεγαλύτερη βραχυπρόθεσμη πρόκληση για τη χώρα, ώστε να παραμείνει θελκτικός προορισμός, είναι η ενίσχυση βασικών υποδομών όπως τα δίκτυα ύδρευσης και η διαχείριση απορριμμάτων. Shutterstock / zdig
Τα επόμενα χρόνια φαίνεται η αποκατάσταση της προ πανδημίας κατάστασης να γίνεται πολύ πιο σύντομα απ’ ό,τι την περιμέναμε. Άρα, λοιπόν, θα πρέπει να προσανατολιστούμε προς τη βελτίωση αυτή. Ως ΣΕΤΕ, μέσω του Ινστιτούτου μας, έχουμε ήδη καταθέσει μελέτη με τις εμβληματικές υποδομές που θα μπορούσαν ανά προορισμό να δώσουν απαντήσεις σε αυτή την πρόκληση.
Εν κατακλείδι, ιδιαίτερη βαρύτητα θα πρέπει να δοθεί στη διασφάλιση της ολιστικής βιώσιμης ανάπτυξης. Είναι ο μόνος δρόμος για να μπορέσει η Ελλάδα να πρωταγωνιστήσει με αξιώσεις την επόμενη μέρα. Άλλωστε η τουριστική ανάπτυξη δεν είναι αυτοσκοπός και ούτε μπορεί να επιτευχθεί σε ένα στατικό πλαίσιο. Ο τουρισμός είναι μέσο για τη βιωσιμότητα της χώρας, συμβάλλοντας θετικά στην κοινωνία και στη συγκρότηση των προορισμών, τόσο για τους ντόπιους όσο και για τους επισκέπτες.
*Ο κ. Γιάννης Ρέτσος είναι Πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) και Διευθύνων Σύμβουλος του ξενοδοχειακού ομίλου Electra Ηotels and Resorts. Επίσης, έχει διατελέσει Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων και Πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Αθηνών, Αττικής και Αργοσαρωνικού.