Το διεθνές περιβάλλον μεταβάλλεται και μάλιστα ραγδαία. Από τη μια πλευρά, οι συσχετισμοί αλλάζουν. Οι ΗΠΑ δίνουν όλο και μεγαλύτερο βάρος στον Ινδο-Ειρηνικό, μετατοπίζοντας το ενδιαφέρον τους εκτός Ευρώπης. Η Ευρωπαϊκή Ένωση αναζητά τρόπους ενίσχυσης των αμυντικών δυνατοτήτων της. Νέοι παγκόσμιοι παίκτες, όπως η Κίνα και η Ινδία, κάνουν την εμφάνισή τους στη Μεσόγειο. Οι παραδοσιακές διαχωριστικές γραμμές στη Μέση Ανατολή εξαφανίζονται, ιδιαίτερα μετά τις συμφωνίες μεταξύ του Ισραήλ και αραβικών χωρών.
Από την άλλη πλευρά, τόσο η χώρα μας όσο και το σύνολο των χωρών της περιοχής μας αντιμετωπίζουμε καθημερινά προκλήσεις από μια αναθεωρητική Τουρκία. Μια χώρα που μας απειλεί με πόλεμο, που αγνοεί θεμελιώδεις κανόνες του διεθνούς δικαίου, που αποσταθεροποιεί τις γειτονικές χώρες μέσω άμεσων και έμμεσων παρεμβάσεων και που σε καθημερινή σχεδόν βάση χρησιμοποιεί επιθετική ρητορική.
Η πολιτική της Ελλάδας προσαρμόζεται στα νέα δεδομένα με σταθερό γνώμονα τον σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο. Η χώρα μας αποκτά λόγο και ρόλο στις περιφερειακές εξελίξεις, αντιμετωπίζοντας τους κινδύνους και εκμεταλλευόμενη τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται.
Την τελευταία διετία, η κυβέρνηση Κυριάκου Μητσοτάκη έχει επιτύχει απτά αποτελέσματα. Υπογράψαμε συμφωνίες οροθέτησης Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης με την Ιταλία και την Αίγυπτο, καθώς και πολιτική Συμφωνία για την επίλυση του ίδιου ζητήματος στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης με την Αλβανία.
Επιβεβαιώνουμε την πρωτοκαθεδρία του Διεθνούς Δικαίου στις σχέσεις μας με τις γειτονικές χώρες και καταδεικνύουμε ότι αποτελεί τη μοναδική βάση για την επίλυση εκκρεμών διαφορών.
Παράλληλα, θωρακίζουμε τη χώρα μέσω διμερών αμυντικών συμφωνιών, τόσο με παραδοσιακούς συμμάχους, όπως η Γαλλία και οι ΗΠΑ, όσο και με νέους εταίρους, όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Υπογράψαμε Μνημόνιο Συνεργασίας με τη Μεγάλη Βρετανία, το οποίο περιέχει και αμυντική διάσταση.
Οι Συμφωνίες αυτές δημιουργούν ένα αδιάτρητο δίκτυ κατανόησης για το πλαίσιο των σύγχρονων διεθνών σχέσεων. Επίσης, ενδυναμώνουν την ευρωπαϊκή άμυνα και τον διατλαντικό δεσμό.
Πέρα από τις συμβατικές δεσμεύσεις μας, οικοδομούμε ευρύ πλέγμα εταιρικών σχέσεων, με στόχο να αντιμετωπίσουμε μαζί τις νέες προκλήσεις και απειλές, είτε αυτές εκδηλώνονται στον άμεσο περίγυρό μας είτε είναι παγκόσμιες, όπως η κλιματική αλλαγή και η πανδημία.
Πρόθεσή μας είναι να εμπεδώσουμε την ασφάλεια και τη σταθερότητα στην ευρύτερη γειτονιά μας, καθώς χωρίς αυτές δεν μπορεί να υπάρχει ασφάλεια στη χώρα μας.
Κινούμαστε στη βάση πέντε εξίσου σημαντικών ομόκεντρων κύκλων.
Κατ’ αρχάς, οικοδομούμε τις σχέσεις μας με τους Ευρωπαίους εταίρους μας. Σχέσεις που θεωρούνταν αυτονόητες και που είχαν παραμεληθεί για χρόνια, αν όχι δεκαετίες. Στις χώρες αυτές συγκαταλέγονται χώρες στις οποίες ζούσαν ιστορικές ελληνικές παροικίες, όπως η Ουκρανία, η Μολδαβία, η Γεωργία ή η Αρμενία, με την οποία μας συνδέουν στενοί δεσμοί.
Εμπεδώνουμε τις παραδοσιακά φιλικές μας σχέσεις με χώρες της Μέσης Ανατολής, αρχής γενομένης από την Αίγυπτο και το Ισραήλ. Παράλληλα, χτίζουμε γέφυρες με τον αραβικό κόσμο, από το Ομάν μέχρι το Μαρόκο μέσω Σαουδικής Αραβίας, Ιορδανίας, Τυνησίας και άλλων κρατών. Ιδιαίτερη σημασία αποδίδουμε στη σταθεροποίηση εύθραυστων κρατών όπως η Λιβύη.
Στηρίζουμε, τόσο πολιτικά όσο και έμπρακτα, την ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων. Αφενός, γιατί η Ελλάδα, ούσα η πρώτη χώρα της περιοχής που εντάχθηκε στην ευρωπαϊκή οικογένεια, πρέπει να δώσει το παράδειγμα, αφετέρου, γιατί οφείλουμε να περιορίσουμε τη διείσδυση άλλων δυνάμεων, οι οποίες επιθυμούν να αναβιώσουν αυτοκρατορίες του παρελθόντος.
Ανώτατοι αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης με ηγέτες των κρατών των Δυτικών Βαλκανίων, στην έδρα της Ε.Ε. (16/2/2020). Η Ελλάδα στηρίζει τόσο πολιτικά όσο και έμπρακτα την ευρωπαϊκή προοπτική των χωρών αυτών, με στόχο τη σταθερότητα και την ανάπτυξη της γειτονιάς της. Shutterstock / Alexandros Michailidis
Επενδύουμε στην ειδική, πλέον, σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες, σχέση, η οποία, μετά και την πρόσφατη Συμφωνία, έχει περάσει σε μια νέα, μοναδική εποχή αρμονίας και στρατηγικού διαλόγου.
Τέλος, διατηρούμε και ενισχύουμε τις σχέσεις μας με τα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, με τα οποία μας συνδέουν ιστορικοί, οικονομικοί και πολιτιστικοί δεσμοί, όπως η Ρωσία και η Κίνα. Οικοδομούμε σχέσεις με χώρες που ασπάζονται τις ίδιες αξίες με εμάς, όπως η μεγαλύτερη δημοκρατία του κόσμου Ινδία, η Αυστραλία, καθώς και χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής, όπως η Ρουάντα, χώρα-υπόδειγμα κοινωνικής και οικονομικής ανοικοδόμησης, και η Γκάνα, η πρώτη χώρα που προέκυψε από την αποαποικιοποίηση.
Με τις προσπάθειές μας επιβεβαιώσαμε ότι η Ελλάδα δεν αποτελεί τον προβληματικό και χρεοκοπημένο εταίρο, αλλά γέφυρα μεταξύ Ευρώπης, Ασίας και Αφρικής, καθώς και όαση ασφάλειας και ευημερίας σε μια ταραγμένη περιοχή.
Με αυτοπεποίθηση και εμπιστοσύνη στην Ελλάδα της δημιουργίας και της ανάπτυξης, στην Ελλάδα των διευρυμένων συμμαχιών και συνεργασιών, θα συνεχίσουμε προκειμένου να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις του 21ου αιώνα.
*Ο κ. Νίκος Δένδιας είναι Υπουργός Εξωτερικών της Ελληνικής Δημοκρατίας