Θα ήταν περισσότερο και από ρηξικέλευθο να προδιαγράψει κανείς με βεβαιότητα την εξέλιξη της πανδημίας, τόσο ποιοτικά όσο και χρονικά. Ενώ οι αρχικές προβλέψεις ανέφεραν ότι τον χειμώνα του 2021 θα είχαμε να αντιμετωπίσουμε το δεύτερο κύμα, τώρα σε ορισμένες περιπτώσεις μιλάμε μέχρι και για το τρίτο, το τέταρτο κ.ο.κ. Επίσης, αν δούμε τα στοιχεία του εμβολιασμού σε διεθνές επίπεδο και με τους παρόντες ρυθμούς και τα νέα στοιχεία που προσθέτουν οι συνεχώς αναδυόμενες μεταλλάξεις (Μάρτιος 2021), ο προβληματισμός γίνεται ακόμα μεγαλύτερος.
Είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό, πάντως, ότι για πρώτη φορά η παγκόσμια διακυβέρνηση έδειξε συνοχή και λογική αντιμετωπίζοντας μια έκτακτη κατάσταση, πλην όμως στο κομμάτι της οικονομικής αντιμετώπισης η Ευρώπη, η Αμερική και η Κίνα έχουν διαφορετικές θεωρήσεις, με την Ευρώπη να είναι ο πιο αδύναμος κρίκος για λόγους αυτονόητους. Ως εκ τούτου, οι λέξεις-κλειδιά πιστεύω είναι υπομονή, επιμονή, αγώνας περιορισμού εξάπλωσης των επιπτώσεων -κάθε μορφής- και προσαρμοστικότητα.
Η παγκόσμια ναυτιλία, στην οποία ηγετικό ρόλο έχει η ναυτιλία των Ελλήνων, συνέβαλε καθοριστικά στην εύρυθμη λειτουργία διακίνησης πρώτων υλών, αγαθών, ενέργειας, ούτως ώστε το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα, μέχρι τώρα, να έχει μπορέσει να δείξει σημαντικό βαθμό προσαρμογής στα νέα δεδομένα.
Η μεγαλύτερη πρόκληση που είχε και έχει να αντιμετωπίσει, και μάλιστα σε άμεση προτεραιότητα, η παγκόσμια ναυτιλία είναι το πρόβλημα της αντικατάστασης των πληρωμάτων, όπως και το θέμα του εμβολιασμού. Η ναυτιλία των Ελλήνων, κυρίως μέσω του θεσμικού της οργάνου, αλλά και με σημαντικές επιμέρους πρωτοβουλίες καθολικής στήριξης από τον εφοπλισμό, έδινε, δίνει και θα εξακολουθήσει -είμαι απόλυτα πεπεισμένος- να δίνει έναν άνισο αγώνα, μιας και δυστυχώς το πρόβλημα δεν έχει αντιμετωπιστεί στον απαραίτητο βαθμό από τους διεθνείς stakeholders.
Ταυτόχρονα, η ναυτιλία εξαιτίας της πανδημίας προχώρησε και προχωρεί πολύ δυναμικά στην εποχή της ψηφιοποίησης. Οι νέες τεχνολογίες συνέβαλαν καθοριστικά στη βελτίωση της εν πλω παραμονής των πληρωμάτων, στις εξ αποστάσεως επιθεωρήσεις, στα τόσο απαραίτητα logistics σε όλα τα επίπεδα, όπως και, στον βαθμό που αυτό είναι δυνατόν, στη νέα ψηφιακή εποχή διαχείρισης.
Παραμένει πρόκληση για τους νομοθέτες διεθνώς να εξασφαλίσουν την απρόσκοπτη λειτουργία της ναυτιλιακής βιομηχανίας σε συνθήκες πανδημίας. Μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, στρατηγικής σημασίας θέμα παραμένει η ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής και της ελληνικής ναυτιλίας. Η Ε.Ε. πρέπει να εντείνει τις προσπάθειές της για τη διατήρηση fair όρων ανταγωνισμού διεθνώς για τη ναυτιλιακή βιομηχανία της.
Η Ελλάδα, λόγω και της ηγετικής θέσης της ελληνικής ποντοπόρου ναυτιλίας, βρίσκεται ανάμεσα στα πέντε κορυφαία στον κόσμο ναυτιλιακά κέντρα, επίτευγμα που προσφέρει στον τόπο μας εξαίρετα οικονομικά, διπλωματικά και στρατηγικά πλεονεκτήματα. Σε συνδυασμό με την πρόθεση της ναυτιλίας των Ελλήνων να δυναμώσουν ακόμα περισσότερο τους δεσμούς με την ελληνική οικονομία και την ελληνική κοινωνία, δημιουργείται ένα εθνικό και κοινωνικό κεφάλαιο, το οποίο θα επιτρέψει την αναβίωση της ναυτοσύνης των Ελλήνων, αλλά και την προστασία του περιβάλλοντος, με επενδύσεις στην έρευνα και ανάπτυξη νέων εναλλακτικών καυσίμων, εξασφαλίζοντας τη μετάβαση σε μια μελλοντική ναυτιλία μηδενικών εκπομπών άνθρακα.
Ταυτόχρονα, η ελληνική ναυτιλία παραμένει παρούσα, όπως πάντα, με την κοινωνική της προσφορά. Η Συν-Ένωσις, τα ιδρύματα, αλλά και λαμπρά ατομικά παραδείγματα προερχόμενα από τη ναυτιλία των Ελλήνων, έδωσαν και θα εξακολουθήσουν να δίνουν ό,τι καλύτερο και περισσότερο μπορούν.
Πλοίο μεταφοράς container στην ανοιχτή θάλασσα. Η ελληνική ναυτιλία εξαιτίας της πανδημίας προχωρά δυναμικά στην εποχή της ψηφιοποίησης και παράλληλα επενδύει στη μετάβαση σε μια ναυτιλία μηδενικών εκπομπών άνθρακα. sergeisimonov / Shutterstock
Σημαντική, όμως, είναι η παρουσία της ναυτιλίας και στους άλλους τομείς της ελληνικής οικονομίας, όπως του τουρισμού, της ενέργειας, της βιομηχανίας, της πληροφορικής, των logistics και άλλων υπηρεσιών. Και είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό ότι, μετά το καταστροφικό ξεκίνημα της προηγούμενης δεκαετίας, η Ελλάδα άρχισε να στέκεται στα πόδια της πολύ καλύτερα και από τα πλέον αισιόδοξα σενάρια.
Πιστεύω ότι η Ελλάδα, εκμεταλλευόμενη του πόρους από το σχέδιο ανάκαμψης που έχει υποβληθεί στην Ε.Ε. και εκπονώντας στοχευμένες δράσεις στην πράσινη οικονομία και στην ψηφιακή μετάβαση -και εκμεταλλευόμενη το επαρκώς καταρτισμένο/εκπαιδευμένο ανθρώπινο δυναμικό της- θα αντιμετωπίσει καλύτερα από άλλες χώρες τις οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις της πανδημίας.
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό, επίσης, πως σε τόσο πρωτόγνωρες συνθήκες οι ναυτικές ακαδημίες, συνέχισαν τη λειτουργία τους χάρη στην τηλεκπαίδευση. Βεβαίως, είμαστε σε πρώιμο στάδιο και πάρα πολλά έχουν να γίνουν ακόμα. Το πάντρεμα ενός ισχυρού συστήματος εκπαίδευσης και κατάρτισης, που σέβεται την παράδοση και την αγάπη για τη θάλασσα, αλλά ταυτόχρονα ενσωματώνει -στον βαθμό που χρειάζεται και όπου αυτό είναι αναγκαίο- και την αγορά εργασίας, θα οδηγήσει στην περαιτέρω στήριξη του πιο αναγκαίου συστατικού οποιασδήποτε καλής συνταγής: του ανθρώπινου παράγοντα. Με τα ισχυρά της σημεία, για ακόμη μία φορά, η ναυτιλία των Ελλήνων πιστεύω θα μπορέσει να συνεχίσει να κάνει αυτό που πάντα καταφέρνει καλά μέσα στις περιόδους αβεβαιότητας: να μετατρέψει, με σκληρή δουλειά αλλά και καινοτομικές λύσεις, το πρόβλημα σε ευκαιρία.
Ολοκληρώνοντας, θα επαναλάβω ακόμα μία φορά το βαθύ μου πιστεύω: Οι Έλληνες αποδείξαμε πως, όταν θέλουμε κι έχουμε όραμα και στόχους, μπορούμε να καταφέρουμε τα πάντα. Η ναυτιλία των Ελλήνων δείχνει τον δρόμο.
*Ο Λεωνίδας Δημητριάδης-Ευγενίδης είναι Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος του Ομίλου Ευγενίδη. Πρόεδρος της Διοικούσας Επιτροπής του Ιδρύματος Ευγενίδου. Ναυτιλιακός Πρεσβευτής του ΙΜΟ (Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός).