Πολλά λέγονται και άλλα τόσα γράφονται το τελευταίο διάστημα, για το θέμα της μείωσης του αφορολόγητου που εμφανίζεται να πλήττει ασθενέστερες εισοδηματικά τάξεις, οι οποίες μέχρι τώρα απέφευγαν τη φορολογική επιβάρυνση.

Μια προσεκτική ματιά, όμως, στα επίσημα στοιχεία των φορολογικών δηλώσεων του 2016 (χρήση 2015) αρκεί για να δείξει ότι κάτι περίεργο συμβαίνει στη χώρα της φαιδράς πορτοκαλέας. Διότι, σύμφωνα με τα εισοδήματα που δηλώθηκαν, σχεδόν το 40% των ελληνικών νοικοκυριών, ποσοστό δηλαδή κατά πολύ υψηλότερο από αυτό της ανεργίας, εμφανίζεται να ζει σχεδόν με… αέρα! Διότι το δηλωθέν εισόδημα «έως 5.000 ευρώ» μεταφράζεται σε ένα ποσό της τάξεως των 400 ευρώ τον μήνα και κάτω…

Είναι κοινό μυστικό ότι ο τουρισμός είναι ο τομέας που παρουσιάζει την πιο σημαντική -και οικονομικά ουσιαστική για το ΑΕΠ- άνοδο στα χρόνια της κρίσης. Άνοδο που διαχέεται και σε πλήθος άλλων τομέων της οικονομίας, αυξάνοντας τη ζήτηση για αγροτικά και βιομηχανικά προϊόντα, καθώς και για διαφόρων ειδών υπηρεσίες. Για φέτος δε, αναμένεται νέο ρεκόρ αφίξεων, καθώς οι προκρατήσεις κινήθηκαν σε εντυπωσιακά επίπεδα. Σε σημείο που ορισμένες μονάδες έχουν ήδη σχεδόν «κλείσει» τη δυναμικότητά τους.

Μέσα στο πλαίσιο αυτών των «καλών νέων» έχει όμως νόημα να θέσουμε μερικά καίρια ερωτήματα:

Δεδομένου ότι η τρέχουσα διαπραγμάτευση (που όλοι ελπίζουν ότι σύντομα θα κλείσει επίσημα και οριστικά, για να μην εκτροχιαστεί πλήρως η πορεία της οικονομίας) περιλαμβάνει μια σειρά από θετικά αντίμετρα, τα οποία θα εφαρμοστούν ΜΟΝΟΝ εφόσον πιαστούν οι στόχοι για τα πλεονάσματα, γίνεται σαφές ότι υπάρχουν δύο και μόνο δρόμοι για τις εξελίξεις την επόμενη τριετία.

-Είτε η οικονομία θα πιάσει τους στόχους και θα εφαρμοστούν προσεχώς τα θετικά αντίμετρα, γεγονός που προϋποθέτει πολύ σημαντική αναπτυξιακή δυναμική, ώστε να μεγαλώσει η «πίτα», μια και δεν υπάρχουν περιθώρια μεγάλης μείωσης των δαπανών ή αύξησης των φόρων. Διόλου τυχαία η πίεση του πρωθυπουργού στους υπουργούς στο υπουργικό συμβούλιο της προηγούμενης εβδομάδας για τις επενδύσεις. 

Ένα από τα μεγαλύτερα μειονεκτήματα του ελληνικού κράτους είναι η εξαιρετικά αργή ανταπόκρισή του στις μεταβαλλόμενες συνθήκες, ένα φαινόμενο που πρακτικά εμποδίζει όχι μόνο την ανάπτυξη αλλά ευρύτερα την ανταπόκρισή του στις ανάγκες του πολίτη, σε πάσης φύσεως θέματα, από την Παιδεία και την Υγεία, ως τη Δικαιοσύνη, την Οικονομία και την Άμυνα.

Θα ήταν εσφαλμένο να αποδώσουμε την ύπαρξη αυτού του φαινομένου αποκλειστικά και μόνο στη γραφειοκρατία ή στην ανεπάρκεια κάποιων δημόσιων λειτουργών. Διότι σε μεγάλο βαθμό έχει επίσης να κάνει με την περίφημη «αντίσταση στην αλλαγή», όπως και με την έλλειψη παρακολούθησης και κατανόησης των διεθνών εξελίξεων.

Στο προηγούμενο σημείωμα, ασχοληθήκαμε με το ενδεχόμενο η κρίση να εξελιχθεί σε εθνική τραγωδία, ακριβώς λόγω της οικονομικής αδυναμίας της χώρας και των επακόλουθων εξαρτήσεων. Αυτό που ίσως δεν επισημάναμε αρκούντως είναι ότι έχουμε φτάσει στο σημείο να λείπουν ακόμη και τα στοιχειώδη, σε νευραλγικούς τομείς του κράτους.

Οι ελλείψεις στον χώρο της Υγείας και της Παιδείας έχουν γίνει αντιληπτές από καιρό. Ωστόσο, το τελευταίο διάστημα αποκαλύπτεται ότι υπάρχουν τεράστιες ελλείψεις και στον αποκαλούμενο «σκληρό πυρήνα» του κράτους, που κατά βάση σχετίζεται με την Άμυνα, τη Δημόσια Τάξη και την απονομή Δικαιοσύνης.