«Annus horribilis» έλεγαν οι Λατίνοι για να περιγράψουν ένα «φρικτό έτος» και ο χαρακτηρισμός ισχύει απόλυτα για το 2020. Μια χρονιά μεγάλων απωλειών και σε ανθρώπινες ζωές και σε οικονομικά αποτελέσματα, σε ολόκληρο τον πλανήτη, εξαιτίας της πανδημίας και των συνεπειών της. Το ερώτημα, λοιπόν, για όλο τον κόσμο αφορά στο κατά πόσο το 2021 μπορεί να αποδειχθεί «Annus mirabilis», μια πραγματικά καλή χρονιά επαναφοράς της κανονικότητας στην καθημερινότητα και επανεκκίνησης της παγκόσμιας οικονομίας.
Τα καλά νέα από το μέτωπο των εμβολίων δημιουργούν μια συγκρατημένη αισιοδοξία, αν και υπάρχουν ακόμη μεγάλες αβεβαιότητες για τους ρυθμούς του εμβολιασμού και την έκταση της κάλυψης στον πληθυσμό. Σε κάθε περίπτωση και για όσο μπορεί κανείς να κάνει προβλέψεις στις δεδομένες συνθήκες, μπορούμε να προσδοκούμε πως από την άνοιξη του 2021 και μετά θα δημιουργούνται σταδιακά οι προϋποθέσεις για να ξαναπάρουμε πίσω τις ζωές μας και να μπει η χώρα στις ράγες της ανάκαμψης.
Σε αυτή την κατεύθυνση, ο ρόλος του ελληνικού τουρισμού είναι καταλυτικός και αναντικατάστατος. Μακάρι να ενισχυθεί η συμμετοχή και άλλων κλάδων της οικονομίας στο ΑΕΠ, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως πρέπει να μικρύνει ο τουρισμός. Το πλέον αδιαμφισβήτητο επιχείρημα γι’ αυτό το έχει αναδείξει η ίδια η ζωή. Στη διάρκεια της δεκαετούς δημοσιονομικής κρίσης, όταν όλα κατέρρεαν, ήταν ο τουρισμός αυτός που έβαλε πλάτη, στήριξε την οικονομία, δημιούργησε θέσεις εργασίας, έδωσε εισοδήματα και δημόσια έσοδα και συνέβαλε στην κοινωνική συνοχή. Μόνο για εργασίες ανακαίνισης οι ξενοδόχοι επενδύουν 1 δισ. ευρώ τον χρόνο, με άμεσα οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες όπου δραστηριοποιούνται και για πολλούς κλάδους της πραγματικής οικονομίας.
Ο τουρισμός, όπως έχει δείξει, μπορεί να φέρει γρήγορα αποτελέσματα και να συμβάλει άμεσα στη μεταπανδημική ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας. Μόλις μπουν επιβάτες στα αεροπλάνα, οι μηχανές του ελληνικού τουρισμού θα δουλέψουν γρήγορα και στο maximum. Ο τουρισμός και τα ξενοδοχεία δεν είναι μέρος του προβλήματος, είναι μέρος της λύσης που έχει ανάγκη η οικονομία και η κοινωνία.
Ωστόσο, για να μπορέσει ο τουρισμός να παίξει τον πρωταγωνιστικό ρόλο που μπορεί, υπάρχει ένα μείζον προαπαιτούμενο: να παραμείνει ζωντανός ο ξενοδοχειακός ιστός που σήμερα δοκιμάζεται και θα συνεχίζει να δοκιμάζεται σε όλο τον «βαρύ χειμώνα» που έχουμε μπροστά μας. Για πρώτη φορά στα 70 χρόνια συνεχούς ανάπτυξης του ελληνικού τουρισμού έχει ανάγκη στήριξης και βοήθειας ο ξενοδοχειακός κλάδος. Η ελάχιστη αναγνώριση της μεγάλης θετικής προσφοράς του μέχρι σήμερα, αλλά και των μεγάλων αναπτυξιακών δυνατοτήτων του για το μέλλον, επιβάλλουν την επίδειξη ξεκάθαρης βούλησης στήριξης από το κράτος. Για να εξασφαλιστεί η επιβίωση σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο και η βιωσιμότητα σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
Η πανδημία λειτουργεί ως επιταχυντής τάσεων που υπήρχαν και που έγκαιρα είχαμε διαγνώσει στο Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΞΕΕ). Η απειλή της κλιματικής αλλαγής, η προτεραιότητα της υγείας και η αναζήτηση τουριστικών εμπειριών με επίκεντρο την αυθεντικότητα του φυσικού περιβάλλοντος, δημιουργούν νέες ταξιδιωτικές τάσεις και προτιμήσεις. Η ποιότητα της εμπειρίας θα παίζει όλο και σημαντικότερο ρόλο στις επιλογές τουριστικών προορισμών.
Η απάντηση πρέπει να είναι διπλή. Θεματικός εμπλουτισμός του τουριστικού προϊόντος μας και οργανωμένο σχέδιο μακράς πνοής για τη βιωσιμότητα των προορισμών. Με σύγχρονες αναβαθμισμένες υποδομές διαχείρισης της καθημερινότητας για κατοίκους και επισκέπτες και υποδειγματική προστασία, με ορθολογική διαχείριση του τεράστιου φυσικού πλούτου της χώρας μας.
Στην ίδια κατεύθυνση ο ψηφιακός μετασχηματισμός της παγκόσμιας αγοράς υποχρεώνει τα ξενοδοχεία να προσαρμοστούν σε νέα δεδομένα και νέες ανάγκες. Γι’ αυτό άλλωστε και το ΞΕΕ από το 2018 δημιούργησε το Πρόγραμμα CapsuleT, Travel & Hospitality Accelerator, ανοίγοντας το τεράστιο κεφάλαιο της τεχνολογικής ανάπτυξης του κλάδου φέρνοντας σε επαφή την startup κοινότητα με τα ξενοδοχεία της χώρας.
Συνεπώς, έχει στρατηγική σημασία η αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και συνολικά των διαθέσιμων ευρωπαϊκών πόρων ώστε να δημιουργήσουμε σήμερα τα νέα χαρακτηριστικά του ελληνικού τουριστικού προϊόντος, που θα μας πάνε σε ένα βιώσιμο μέλλον. Ο πήχης είναι ψηλά. Ωστόσο, κάθε μεγάλη κρίση είναι και μια μεγάλη ευκαιρία για να φανούν και οι μεγάλοι ηγέτες. Κι αυτό που οφείλουμε να κρατήσουμε ως δεδομένο και να εργαστούμε στρατηγικά πάνω σε αυτό, είναι πως ενώνοντας δυνάμεις η πολιτεία και ο ιδιωτικός τομέας, καταφέρνουμε να αναδείξουμε την Ελλάδα σε ρόλο ηγέτιδας δύναμης στον παγκόσμιο τουρισμό.
Το κατορθώσαμε εφαρμόζοντας από το 2010 το πρωτοποριακό πρόγραμμα «Ελληνικό Πρωινό», που πιστοποιείται σήμερα σε πάνω από 1.000 ελληνικά ξενοδοχεία, αναδεικνύοντας τον τοπικό γαστρονομικό πλούτο της χώρας.
Το συνεχίζουμε δημιουργώντας το «HOTELS FOR», του εξειδικευμένου φορέα για την ανάπτυξη δράσεων κοινωνικής ευθύνης που συνιστά παγκόσμιο πρότυπο για την προσφορά του ξενοδοχείου στην κοινωνία.
Ο τουρισμός αλλάζει και τον ηγετικό ρόλο δεν φτάνει μόνο να τον κατακτήσεις, αλλά και να τον διατηρήσεις. Με αξιοπιστία στο εξωτερικό και εμπιστοσύνη στο εσωτερικό. Με όραμα, σχέδιο και τολμηρές αποφάσεις.
*O κ. Αλέξανδρος Βασιλικός είναι Πρόεδρος του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΞΕΕ) και Πρόεδρος & CEO του Ομίλου Airotel.