Δύσκολα έρχεται στο νου άλλη περίοδος τις τελευταίες δεκαετίες που να προσέφερε τόσο μεγάλες εκπλήξεις όσο η τρέχουσα. Είτε μιλάμε για την κρίση στην Ουκρανία, είτε για την επικείμενη ανεξαρτητοποίηση της Σκωτίας (που εκτιμάται ότι θα τροφοδοτήσει τα αυτονομιστικά κινήματα σε άλλες χώρες της Ευρώπης), είτε για την αραβική Άνοιξη και την εμφάνιση του διακρατικού μορφώματος ISIS στην περιοχή της Συρίας και του Ιράκ.

Υπό μία έννοια, αυτές οι εκπλήξεις δεν είναι παρά απρόβλεπτες πτυχές του φαινομένου της Παγκοσμιοποίησης.
Παραδόξως, την ίδια ώρα που ενισχύεται σε πρωτοφανή βαθμό η ικανότητα επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης σε παγκόσμιο επίπεδο, ο εθνικισμός δείχνει να αναζωπυρώνεται ενώ περιφερειακές δυνάμεις, που ανέτειλαν στα πλαίσια του νέου «πολυπολικού» κόσμου, προσπαθούν να ενισχύσουν την επιρροή τους, διαγκωνιζόμενες σε διάφορα σημεία του πλανήτη.

Στο αμέσως προηγούμενο σχόλιο το θέμα ήταν η επιβάρυνση της ανταγωνιστικότητας εξ αιτίας των πολιτικών και του κράτους, ήτοι της συνολικής νοοτροπίας του κρατισμού που χαρακτηρίζει λιγότερο ή περισσότερο, όλες ανεξαιρέτως τις κυβερνήσεις επί δεκαετίες.

Τα φαινόμενα αυτά, είχαν όμως και πολύ δυσμενή επίδραση στον τρόπο που αναπτύχθηκε η ελληνική επιχειρηματικότητα, στη νοοτροπία των επιχειρηματιών και στις πρακτικές που ακολουθούν.

Διότι, για να λέμε όλη την αλήθεια, δεν έχει μόνο το κράτος τα μαύρα του τα χάλια. Σε μεγάλο βαθμό, το ίδιο συμβαίνει και με ένα τμήμα του ιδιωτικού τομέα. Πρόκειται για εκείνους τους επιχειρηματίες που αποδεχόμενοι να παίξουν με τους όρους της ελληνικής πραγματικότητας, κατέληξαν να ενστερνιστούν συνολικά το… «μοντέλο», ακόμη και σε επίπεδο νοοτροπίας.

Ευχάριστη η βελτίωση της ελληνικής ανταγωνιστικότητας, όπως καταγράφηκε στη χθεσινή έκθεση του World Economic Forum, κατά 10 θέσεις, να μου επιτρέψετε, όμως, να σημειώσω ότι αποτελεί ένα ελάχιστο μικρό βήμα, κι ότι οι μέχρι τώρα προσπάθειες της κυβέρνησης θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν έως και… μηδαμινές.

Το γεγονός ότι μια χώρα της Ευρωζώνης βρίσκεται τόσο χαμηλά, στην 81η θέση, λέει από μόνο του πάρα πολλά, για τις δυσκολίες που αντιμετωπίσαμε τα τελευταία χρόνια- και συνεχίζουμε να αντιμετωπίζουμε.

Ελάχιστα έχει συζητηθεί στην Ελλάδα ένα φαινόμενο που καυτηριάζεται έντονα στο εξωτερικό. Η απουσία της ελληνικής ελίτ από την προσπάθεια συνολικής ανάταξης της χώρας, κι ακόμη περισσότερο, ο αρνητικός ρόλος που συχνά παίζει στις εξελίξεις.

Το πρόβλημα δεν εντοπίζεται μόνο στην πολιτική ηγεσία. Τουναντίον, αφορά τόσο την επιχειρηματική τάξη, όσο και την αποκαλούμενη «πνευματική» ή «πολιτιστική» ηγεσία της χώρας, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται και εκπρόσωποι των διαφόρων «Θεσμών».

Δυστυχώς οι ίδιες διαδικασίες σταδιακής αλλοτρίωσης και αποσάθρωσης που έφεραν την πολιτική ηγεσία στο επίπεδο όπου βρίσκεται σήμερα είχαν καταλυτική επίδραση και στις υπόλοιπες «ελίτ».

Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες των φορέων της αγοράς και τα σημαντικά ποσοστά ανόδου που έχουν καταγράψει οι δείκτες του χρηματιστηρίου από τα χαμηλά τους, η ελληνική κεφαλαιαγορά διατρέχει σημαντικό κίνδυνο απαξίωσης, με βασική αιτία την έλλειψη ιδιωτών επενδυτών. 

Όσοι παρακολουθούν στενά την αγορά γνωρίζουν ότι οι καθημερινοί τζίροι αφορούν μια μικρή ομάδα εταιριών μεσαίας και μεγάλης κεφαλαιοποίησης, ενώ το υπόλοιπο ταμπλό κυριολεκτικά φυτοζωεί, με αναιμικούς τζίρους και συχνά απογοητευτικές αποτιμήσεις.