Ο λεκτικός «διαγωνισμός» των κομμάτων, για το ποιος θα… σκίσει πρώτος τα μνημόνια και θα απελευθερώσει την Ελλάδα από την επίβλεψη των ξένων, οδηγεί μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης, αλλά και αρκετά στελέχη της αγοράς σε παρανόηση των πραγματικών περιστατικών, αλλά και των περιστάσεων που συνεχίζουν να επικρατούν στη χώρα.
Κι αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία, διότι μετατοπίζει το βάρος του διαλόγου από τα φλέγοντα και ουσιαστικά σε ρητορικές υποσχέσεις που λίγη σημασία έχουν στην πράξη.
Όσο κι αν θα το ήθελαν σχεδόν όλα τα πολιτικά κόμματα (κι όχι μόνο για… αγνούς πατριωτικούς λόγους) είναι δεδομένο ότι η Ελλάδα θα βρίσκεται υπό σφικτή επιτήρηση τα επόμενα χρόνια.
Οι λόγοι είναι απολύτως διακριτοί σε οποιονδήποτε έχει στοιχειώδη λογική και γνώση όσων έχουν προηγηθεί: Το μεγαλύτερο μέρος του δημόσιου δανεισμού έχει χορηγηθεί από άλλα κράτη μέλη της ευρωζώνης ή από τους μηχανισμούς της. Τα επιτόκια είναι χαμηλά, οι λήξεις μακροχρόνιες, ενώ επίκειται μια διαπραγμάτευση που θα κάνει ακόμη πιο ευνοϊκούς αυτούς τους όρους.
Κατά συνέπεια, θα ήταν αδιανόητο για τα κοινοβούλια των κρατών αυτών (και όχι μόνο για αυτά), να αφεθεί η δανειζόμενη χώρα ανεξέλεγκτη, πριν ακόμη καταστεί σαφές ότι έχει αποκηρύξει τα ελλείμματα του παρελθόντος και τις ανεξέλεγκτες δαπάνες.
Επιπλέον, κι εξίσου σημαντικό, οι ξένοι γνωρίζουν ότι όσα επιτεύχθηκαν αποτελούν πρωτίστως αποτέλεσμα ευρύτατων οριζόντιων περικοπών, όχι μόνο στις κρατικές δαπάνες και στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων, αλλά και στην αγοραστική δύναμη όλων σχεδόν των πολιτών, μέσω της μείωσης μισθών, της ανεργίας αλλά και της υψηλότατης φορολογίας.
Γνωρίζουν δηλαδή ότι η ισορροπία που έχει κατακτηθεί είναι πολύ εύθραυστη και γρήγορα αναστρέψιμη. Γνωρίζουν επίσης ότι στον τομέα των διαρθρωτικών αλλαγών, της ενίσχυσης της διεθνούς ανταγωνιστικότητας (εξαιρουμένης της μείωσης των μισθών) αλλά και γενικότερα στην προσέλκυση ξένων άμεσων επενδύσεων (βλέπε ιδιωτικοποιήσεις), τα βήματα που έχουν γίνει είναι -για να το πούμε … ευγενικά- πολύ περιορισμένα. Κι ότι αυτά δεν θα βοηθήσουν καθόλου τη συμπεριφορά του ισοζυγίου με το εξωτερικό, αν αυξηθούν οι εισαγωγές.
Με άλλα λόγια οι αριθμοί άλλαξαν κυρίως γιατί σφίξαμε το… ζωνάρι, κι όχι γιατί καταφέραμε να αλλάξουμε την εικόνα της οικονομίας μας, αντικαθιστώντας το μοντέλο της εσωτερικής κατανάλωσης με έντονη εξωστρέφεια.
Γι' αυτό και οι εταίροι μας επιθυμούν να διατηρήσουν σφικτή εποπτεία, όχι μόνο στον δημοσιονομικό έλεγχο, αλλά και σε όλο το φάσμα των διαρθρωτικών αλλαγών που απαιτούνται. Στον τομέα δηλαδή που έχουμε παρουσιάσει τον μικρότερο βαθμό επιτυχίας.
Θα μπορούσε κάποιος να παρατηρήσει ότι οι οικονομίες δεν αλλάζουν μέσα σε 3-4 χρόνια. Πρόκειται για σωστή παρατήρηση, την οποία ασφαλώς έχει υπ' όψιν της και η άλλη πλευρά, άρα γνωρίζει ότι «υπάρχει πολύς δρόμος μπροστά» και θα θελήσει να διασφαλίσει ότι η συνέχεια είναι προς αυτήν την κατεύθυνση.
Προφανώς μεγάλο ρόλο θα παίξει το πρόγραμμα ανάπτυξης και εξωστρέφειας που προτίθεται να παρουσιάσει σε κάποια φάση η συγκυβέρνηση και η εφαρμογή του.
Είναι βέβαιον ότι αν γίνει σωστή και μεθοδική εργασία, πολλά θα μπορούσαν να βελτιωθούν. Κυρίως λάθη που έγιναν -με τη σύμφωνη γνώμη ή και την προτροπή της τρόικας- εξαιτίας ελλιπούς γνώσης των ιδιαίτερων συνθηκών της χώρας, ή κάποιων μεθοδολογικών στερεοτύπων.
Ωστόσο, με δεδομένο το μέγεθος του κρατικού χρέους, αλλά και τη συνεχιζόμενη εξάρτηση της χώρας, ακόμη και στον τραπεζικό τομέα, από «διευκολύνσεις» (όπως αυτή που προσέφερε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα), πόσο λογικό θα ήταν να αναμένει κάποιος ότι θα περάσουμε γρήγορα σε μια φάση «ανεξάρτητης» λειτουργίας με τους δανειστές σε ρόλο παθητικού παρατηρητή;
Πολύ απλά λοιπόν η πραγματική έξοδος της Ελλάδας από την οικονομική επιτήρηση περνά από την αναδιάρθρωση της οικονομίας της, την αύξηση της εξωστρέφειας και της ανταγωνιστικότητας, αλλά και από τη σφικτή δημοσιονομική πολιτική, χωρίς ελλείμματα.
Γι' αυτό και θα απαιτήσει χρόνο. Οτιδήποτε άλλο είναι κατά την ταπεινή μου άποψη για λαϊκή -και ψηφοθηρική-κατανάλωση!