Φωτιά σε κάθε λογής σενάρια για την επόμενη μέρα του κόσμου έχουν βάλει οι πρωτοφανούς κλίμακας συνέπειες της πανδημίας, τόσο από υγειονομικής όσο και από κοινωνικής και οικονομικής απόψεως.

Ορισμένοι έσπευσαν να μιλήσουν για το τέλος του νεοφιλελευθερισμού και την επάνοδο του κράτους στο προσκήνιο, για τη μείωση των ανισοτήτων, την προστασία των εργαζομένων και την ενίσχυση των συστημάτων υγείας, που θα επιφέρει η κρίση της πανδημίας. Ακόμη και για μερική διαγραφή χρεών, σε μια διεθνή διαδικασία.

Το κακό με τον κορωνοϊό είναι ότι έχει πολύ υψηλή μεταδοτικότητα, το καλό -δεδομένων των συνθηκών- ότι έχει σχετικά χαμηλή θνησιμότητα. Παρ' όλα αυτά έχει ήδη προκαλέσει εκατόμβες θυμάτων σε διάφορες μεγαλουπόλεις και χώρες, κι έχει «παγώσει» την οικονομική δραστηριότητα στο μεγαλύτερο μέρος της υδρογείου, προκαλώντας ανυπολόγιστη οικονομική ζημία, τόσο στον ανεπτυγμένο όσο και στον αναπτυσσόμενο κόσμο.

Πόσο χειρότερα θα ήταν τα πράγματα, αν το ποσοστό θνησιμότητας ήταν μεγαλύτερο; Αυτή η σκέψη, όσο δυσάρεστη και ανατριχιαστική κι αν είναι, δεν αποτελεί τη μόνη διάσταση που πρέπει να προσέξουν εφεξής οι σύγχρονες κοινωνίες.

O τίτλος του σημερινού σημειώματος φαντάζει εντυπωσιακός, δεν είναι όμως παρά μια παράφραση της δήλωσης που έκανε το περασμένο Σάββατο ο Ζακ Ντελόρ, πρώην πρόεδρος της Κομισιόν, ότι «η έλλειψη αλληλεγγύης κάνει την Ευρωπαϊκή Ένωση να διατρέχει θανάσιμο κίνδυνο». Κι εκεί ακριβώς βρίσκεται το πρόβλημα.

Οι συνέπειες της πανδημίας είναι απλώς η αιτία. Όλα όμως ξεκινούν από το «ευρώ». Από τη νομισματική ένωση, που σε αυτή τη συγκυρία, καθιστά όλες τις χώρες που μετέχουν σε αυτό εξαρτώμενες από την ΕΚΤ, την ισοτιμία του με τα άλλα νομίσματα αλλά και από συλλογικούς οργανισμούς, όπως ο ESM και η Κομισιόν.

Συγκρατήστε αυτό τον όρο: «απευθείας νομισματική χρηματοδότηση» ή “direct monetary financing”. Έτσι λέγεται στη σύγχρονη ορολογία το «τύπωμα χρήματος» από τις κεντρικές τράπεζες.

Κι ολοένα και περισσότερο, οικονομολόγοι και άλλοι διεθνείς ειδικοί καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι τα «χρήματα από το ελικόπτερο» ή από τον… ουρανό θα αποδειχθούν μονόδρομος στην εξέλιξη της κρίσης του κορωνοϊού.

Μπορεί να μη βρισκόμαστε ακόμη σε αυτό το σημείο, ωστόσο το πρωτοφανές μέγεθος των προγραμμάτων κρατικής στήριξης και χρηματοδότησης που έχουν ανακοινωθεί από διάφορες χώρες, χωρίς ωστόσο να έχουν έως στιγμής εντυπωσιάσει τις αγορές, φαίνεται ότι δείχνουν τον δρόμο.

H φράση αυτή του Μάριο Ντράγκι, «θα κάνουμε οτιδήποτε χρειαστεί» τον Ιούλιο του 2012, αποτέλεσε σημείο καμπής στην ευρωπαϊκή κρίση, γι' αυτό και οι περισσότεροι τη θυμούνται ακόμη. Αυτή την περίοδο, όμως, τα πράγματα δείχνουν -και είναι- πολύ πιο σοβαρά, όχι απλώς για τις αγορές και τις οικονομίες αλλά και για τις κοινωνίες της Ευρώπης και του κόσμου ολόκληρου.

Μια επιδημία που συνδυάζει υψηλά ποσοστά μετάδοσης ακόμη και από σχεδόν ασυμπτωματικούς φορείς, με χαμηλά ποσοστά θνησιμότητας και συμπτώματα που μοιάζουν πολύ με της γρίπης και του κρυολογήματος, είναι εξαιρετικά ύπουλος και επικίνδυνος εχθρός.