Γιώργος Παπανικολάου

Διευθυντής του Euro2day.gr και της Media2day, σκοπευτής, σύζυγος και πατέρας. Στο χρόνο που περισσεύει, σκέφτομαι, συζητάω και διαβάζω, όχι απαραίτητα με αυτή τη σειρά.

Αποποίηση ευθυνών

Ένα από τα κενά πολλών αναλύσεων για τα ελληνοτουρκικά είναι ότι προσπαθούν να προδιαγράψουν μελλοντικές προοπτικές και αποτελέσματα, παραγνωρίζοντας τρεις βασικές παραμέτρους.

Δεν εντάσσουν με τον προσήκοντα τρόπο την Τουρκία στον «άξονα» των αυταρχικών κρατών, που όταν δεν συνεργάζονται, φροντίζουν να μην αφήσουν τα ενίοτε αντικρουόμενα συμφέροντά τους να υπερκαλύψουν τα κοινά σημεία τους, κυρίως έναντι της Δύσης και των συμμάχων της. Ο άτυπος αλλά ουσιαστικός αυτός άξονας περιλαμβάνει προσώρας τουλάχιστον 5 κράτη, τη Ρωσία, την Κίνα, την Τουρκία, το Ιράν και τη Β. Κορέα.

Μετά και τις πρόσφατες δηλώσεις Ερντογάν είναι πλέον σαφές ότι μπαίνουμε στην τελική ευθεία για την έναρξη συνομιλιών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, υπό την αιγίδα Γερμανών και λοιπών ξένων δυνάμεων, με επίκεντρο όμως τώρα την Ευρωπαϊκή Ενωση και όχι όπως γινόταν ως τώρα, τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ισως το πιο λεπτό σημείο της υπόθεσης αφορά το εύρος αυτού του διαλόγου, μια και θεωρείται εξαιρετικά πιθανό ότι η Τουρκία θα θελήσει να εντάξει διάφορα θέματα (ασχέτως αν πρακτικά οι διεκδικήσεις της θα αφορούν κυρίως το θέμα ΑΟΖ/υφαλοκρηπίδας), ενώ η Ελλάδα -και ορθώς- επιμένει ότι το μοναδικό θέμα προς συζήτηση είναι ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα.

Η επιστροφή του Oruc Reis στην Τουρκία φαίνεται να αποφορτίζει το κλίμα έντασης κι ενδεχομένως να ανοίγει τον δρόμο για την έναρξη ουσιαστικών επαφών μεταξύ των δύο πλευρών.

Για λόγους που κατά πάσα πιθανότητα οφείλονται στην εξαιρετικά επιθετική στάση που κράτησε η Γαλλία στη συγκεκριμένη υπόθεση εναντίον της Τουρκίας (εξυπηρετώντας προφανώς και τα δικά της συμφέροντα), ο Ερντογάν εμφανίζεται να μειώνει την ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο.

Εντούτοις, η κίνησή του αυτή δεν πρέπει να θεωρηθεί ως υποχώρηση αλλά ως προσωρινή αλλαγή τακτικής. Η πίεση θα ξεδιπλωθεί τώρα στο επίπεδο των συνομιλιών, όπου η άποψή μας είναι πως η Τουρκία είτε θα κυνηγήσει «γρήγορες νίκες» είτε θα προσπαθήσει να κατηγορήσει τη χώρα μας πως είναι αδιάλλακτη και κωλυσιεργεί.

Την ώρα που ο Ερντογάν συνεχίζει τις προκλήσεις πασχίζοντας να εκμεταλλευτεί το κενό εξουσίας που έχει δημιουργήσει η κατάσταση στις Ηνωμένες Πολιτείες, υπό την προεδρία Τραμπ (συμπαρασύροντας και τη Μεγάλη Βρετανία, που παραδοσιακά έχει συμφέροντα στην περιοχή της Μεσογείου, πλην όμως τώρα απέχει θεαματικά), το μόνο ενθαρρυντικό σημάδι είναι ότι η μία από τις μεγάλες δυνάμεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η Γαλλία, έχει αντιληφθεί απολύτως την αλλαγή στους όρους του γεωπολιτικού παιχνιδιού, παγκοσμίως.

Σε ένα εξαιρετικό άρθρο της, πρόσφατη έκδοση του περιοδικού Economist (που διαβάζεται μόνο με συνδρομή) αναφέρεται στην ανάγκη επαναπροσδιορισμού των μακροοικονομικών απόψεων μετά την έλευση της πανδημίας.

Όπως επισημαίνεται, η θεωρία του Keynes που στηρίζεται στην αύξηση των κρατικών ελλειμμάτων όταν ο οικονομικός κύκλος βρίσκεται στο ναδίρ, κυριάρχησε στην πράξη από την δεκαετία του 1930-40 μέχρι και τη δεκαετία του 1970.  Στη συνέχεια, με το στασιμοπληθωρισμό εκείνης της δεκαετίας, τη σκυτάλη πήρε η σκέψη του Friedman και του αμερικανικού κεντρικού τραπεζίτη Volcker με άξονα τον περιορισμό της παροχής χρήματος, προκειμένου να τιθασευτεί ο πληθωρισμός και με έμφαση στις «διαρθρωτικές αλλαγές».

v