Η επιστροφή του Oruc Reis στην Τουρκία φαίνεται να αποφορτίζει το κλίμα έντασης κι ενδεχομένως να ανοίγει τον δρόμο για την έναρξη ουσιαστικών επαφών μεταξύ των δύο πλευρών.
Για λόγους που κατά πάσα πιθανότητα οφείλονται στην εξαιρετικά επιθετική στάση που κράτησε η Γαλλία στη συγκεκριμένη υπόθεση εναντίον της Τουρκίας (εξυπηρετώντας προφανώς και τα δικά της συμφέροντα), ο Ερντογάν εμφανίζεται να μειώνει την ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο.
Εντούτοις, η κίνησή του αυτή δεν πρέπει να θεωρηθεί ως υποχώρηση αλλά ως προσωρινή αλλαγή τακτικής. Η πίεση θα ξεδιπλωθεί τώρα στο επίπεδο των συνομιλιών, όπου η άποψή μας είναι πως η Τουρκία είτε θα κυνηγήσει «γρήγορες νίκες» είτε θα προσπαθήσει να κατηγορήσει τη χώρα μας πως είναι αδιάλλακτη και κωλυσιεργεί.
Όπως προκύπτει κι από πληθώρα δημοσιευμάτων του τουρκικού Τύπου, η γειτονική χώρα ποντάρει πολλά στην προώθηση των συμφερόντων της (μέσω άσκησης πιέσεων) από τη Γερμανία αλλά και από λοιπές συμμαχικές χώρες του ΝΑΤΟ, θεωρώντας ότι βασικός υποστηρικτής της χώρας μας, τόσο στο ΝΑΤΟ όσο και στην Ευρώπη, είναι μόνο η Γαλλία, που δήθεν «υποθάλπει τις ελληνικές μαξιμαλιστικές θέσεις».
Σε αυτό το πλαίσιο, σημαντικό ρόλο για την επιτυχία των προσπαθειών της ελληνικής πλευράς θα παίξουν μια σειρά από παράγοντες:
- Ο έγκαιρος προσδιορισμός μια εθνικής στρατηγικής, με αρχή, μέση και τέλος (κάτι που φαίνεται να λείπει σήμερα), αν είναι δυνατόν και με τη συμφωνία των κομμάτων της αντιπολίτευσης.
- Η αποφυγή κινήσεων «μυστικής διπλωματίας», που όπως φάνηκε στο πολύ πρόσφατο παρελθόν, μπορούν να εκθέσουν την κυβέρνηση, είτε με πρωτοβουλία της Τουρκίας είτε άλλων καλοθελητών.
- Η σαφής οροθέτηση μιας διαπραγματευτικής τακτικής, που θα προσανατολίζεται στην επίτευξη συγκεκριμένων αποτελεσμάτων. Το θέμα της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ δεν πρόκειται να κλείσει διαπραγματευτικά χωρίς αμοιβαίες υποχωρήσεις, είτε καταλήξει στη Χάγη (που είναι ίσως και το μόνο πιθανό σενάριο) είτε όχι. Ωστόσο η Τουρκία, κατά τη σχεδόν πάγια πρακτική της, θα ανοίξει μια ολόκληρη βεντάλια διεκδικήσεων, θέτοντας πολλά θέματα για να πιέσει σε συγκεκριμένα.
- Στο πίσω μέρος του μυαλού μας, θα πρέπει να έχουμε ότι ο Ερντογάν «βιάζεται» για πολλούς λόγους -και εσωτερικούς αλλά και λόγω του κενού εξουσίας που έχει δημιουργήσει η «απουσία» των ΗΠΑ από την περιοχή μας αυτό το διάστημα. Δεν πρέπει λοιπόν να θεωρηθεί απίθανη η πίεση (και από τρίτες πλευρές) για επίσπευση των διαδικασιών.
- Εάν ο Ερντογάν δει ότι «δεν του βγαίνει» η οδός των συνομιλιών, γνωρίζει ότι μπορεί να επιστρέψει όποτε θέλει στην τακτική της υψηλής έντασης, οπότε θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι αμυντικά, για κάθε ενδεχόμενο. Η εξαγγελία νέων εξοπλιστικών προγραμμάτων και λοιπών μέτρων ενίσχυσης των Ενόπλων Δυνάμεων είχε -και θα έχει- σημασία, όχι μόνο από πλευράς ουσίας αλλά και για τα μηνύματα που εκπέμπονται.
Ας μη γελιόμαστε, η ένταση που προηγήθηκε ή ένα επεισόδιο (που έως στιγμής αποφεύχθηκε) αποτελούν στην περίπτωσή μας το «πρελούδιο» μέσω του οποίου η τουρκική πλευρά θα προσπαθούσε να αποσπάσει πλεονεκτήματα για το κύριο μέρος του έργου. Που αφορά βεβαίως τις συνομιλίες, μέσω των οποίων θα έρθει το όποιο αποτέλεσμα στα σημεία τριβής μεταξύ των δύο χωρών.
Κι εδώ ενδεχομένως θα προκύψουν οι πιο επικίνδυνες «μπανανόφλουδες» για τα ελληνικά συμφέροντα. Αυτό το γνώριζε από παλιά η Ελλάδα, γι' αυτό και είχε προτιμήσει τη στρατηγική της «ακινησίας», δηλαδή της αποφυγής ουσιαστικών διαπραγματεύσεων. Εντούτοις, ο χρόνος που πέρασε αλλά και οι απαιτήσεις της συγκυρίας δείχνουν ότι η στρατηγική αυτή δεν αποτελεί πλέον λύση.
Είτε το θέλει η ελληνική κυβέρνηση είτε όχι, ίσως το πιο κρίσιμο διάστημα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις βρίσκεται μπροστά της.