Οι business Κοπελούζου και Helleniq Energy στην Αίγυπτο

Τα επόμενα βήματα της ηλεκτρικής διασύνδεσης Gregy και η πορεία της υφιστάμενης συνεργασίας για την προμήθεια αιγυπτιακού αργού ήταν ανάμεσα στα θέματα που συζήτησαν αντίστοιχα οι όμιλοι Κοπελούζου και Helleniq Energy στο περιθώριο του φόρουμ, που «έτρεξε» παράλληλα με την τριμερή Ελλάδας-Αιγύπτου-Κύπρου στο Κάιρο.

Ταυτόχρονα με το σαφές στρατηγικό αποτύπωμα της συνάντησης των τριών ηγετών και το μήνυμα προς τις επιδιώξεις της Άγκυρας στις συριακές εξελίξεις, η τριμερής του Καΐρου, πέρα από το ευρύτερο ενεργειακό, είχε και ένα σαφές επιχειρηματικό στίγμα για τις ελληνικές εταιρείες που συμμετείχαν στο παράλληλο φόρουμ.

Στο μεν κεφάλαιο της διασύνδεσης των 954 χλμ., οι επαφές αφορούσαν μεταξύ άλλων την εξεύρεση εκτάσεων με υψηλό αιολικό δυναμικό στη Β. Αίγυπτο και φυσικά τη μετοχική συμμετοχή του Καΐρου στο έργο, δηλαδή τη δρομολόγηση όσων συμφωνήθηκαν τον περασμένο Οκτώβριο μεταξύ του Θ. Σκυλακάκη και του ομολόγου του Dr. Mahmoud Esmat.

Στη δε περίπτωση της Helleniq Energy, ο ελληνικός όμιλος έχει συνάψει προ διετίας με την κρατική εταιρεία πετρελαίου της χώρας EGPC μια σημαντική συμφωνία για την προμήθεια αιγυπτιακού αργού, στο περιθώριο ενός άλλου ενεργειακού φόρουμ, του EGYPS.

Τα 8-10 εκατ. βαρέλια αιγυπτιακού αργού

Εκτοτε, ο όμιλος προμηθεύεται περίπου 8-10 εκατομμύρια βαρέλια αιγυπτιακού πετρελαίου τον χρόνο. Ως ποσότητα αντιστοιχεί στο περίπου 10% των συνολικών ετήσιων αναγκών του, που ανέρχονται στα 100-110 εκατ. βαρέλια.

Εχοντας μια πολύ σταθερή σχέση προμήθειας αργού με την Αίγυπτο, που αποτελεί μια από τις στενά συνεργαζόμενες χώρες, η Helleniq Energy, χωρίς να είναι γνωστό αν υπάρχουν σκέψεις για επέκταση της συμφωνίας, συμμετείχε στο χθεσινό φόρουμ, που ως τέτοιο προσφέρεται πάντα για διεύρυνση επιχειρηματικών συνεργασιών.

Αν και το βάρος του ομίλου πέφτει καθαρά πλέον στις πράσινες επενδύσεις, εντούτοις η μεγαλύτερη δραστηριότητά του εξακολουθεί να είναι τα πετρελαιοειδή, επομένως η διασφάλιση εναλλακτικών πηγών προμήθειας αργού, ιδιαίτερα σε μια τόσο ευμετάβλητη αγορά, αποτελεί πάντα μια βασική του προτεραιότητα.

Σημειωτέον πάντως ότι και το 2023, όταν είχε συνάψει τη συμφωνία με την κρατική EGPC, είχε κάνει σαφές ότι οι επαφές επί αιγυπτιακού εδάφους, πέραν των πετρελαιοειδών και των υπηρεσιών engineering, αφορούν και τον τομέα των ΑΠΕ.

Οι συζητήσεις για μετοχική συμμετοχή

Επιστρέφοντας στο κεφάλαιο του καλωδίου, τα ανοικτά θέματα που συζητήθηκαν κατά τις επαφές στο Κάιρο είναι κατ' αρχάς η απόφαση συμμετοχής της αιγυπτιακής πλευράς στο Gregy, δηλαδή να μπει ως μέτοχος ο αιγυπτιακός Διαχειριστής του Συστήματος Μεταφοράς (EETC), όπως ακριβώς είχε συμφωνηθεί τον Οκτώβρη.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες, οι συζητήσεις με τον EETC προχωρούν, χωρίς ακόμη να έχουν καταλήξει. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, το θέμα θα συζητηθεί ξανά σε κυβερνητικό επίπεδο και τον Φεβρουάριο, όταν θα βρεθεί εκ νέου στο Κάιρο ο υπ. ΠΕΝ Θ. Σκυλακάκης. Εκεί ίσως να υπάρξει επιτάχυνση των εξελίξεων. Κρίνοντας από το προ διετίας μνημόνιο κατανόησης, η πρόθεση των μερών προέβλεπε μια μετοχική σύνθεση του έργου με ποσοστό 33,3% έκαστος, για τις EETC, Elica (όμιλος Κοπελούζου) και ΑΔΜΗΕ.

Είναι προφανές ότι η μετοχική είσοδος της Αιγύπτου στο έργο, που διατηρεί μια σταθερή στρατηγική σχέση με την Ελλάδα στην Αν. Μεσόγειο, όπως έδειξε και η χθεσινή τριμερής, όχι μόνο θα αναβαθμίσει το γεωπολιτικό του στίγμα αλλά και θα στείλει μηνύματα τόσο στο επενδυτικό κοινό όσο και για τη χρηματοδότηση του project.

Εκτάσεις κοντά στα παράλια

Το άλλο θέμα συζήτησης αφορούσε τις «προδιαγραφές» των εκτάσεων όπου θα αναπτυχθούν κατ' αρχάς τα αιολικά που θα τροφοδοτήσουν το καλώδιο. 

Σε μια εποχή που η ζήτηση διεθνώς αφορά πράσινα φορτία βάσης (green base load) που να δουλεύουν σε 24ωρη βάση, δηλαδή να δίνουν φθηνή ενέργεια και τα βράδια, απαραίτητη για τις εξαγωγές, έπειτα και από απαίτηση της ελληνικής κυβέρνησης έχει συμφωνηθεί η μερίδα του λέοντος από τα έργα ΑΠΕ συνολικής ισχύος 9,5 GW που θα αναπτυχθούν επί αιγυπτιακού εδάφους να είναι αιολικά. Δηλαδή από τη συνολική παραγόμενη πράσινη ενέργεια που προβλέπεται να εξάγει η Αίγυπτος προς την Ελλάδα, η αναλογία στο μείγμα να είναι 75% αιολικά και μόνο 25% φωτοβολταϊκά.

Στη χώρα υπολογίζεται ότι υπάρχουν 40.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα κατάλληλων εκτάσεων στην έρημο καθώς και στην περιοχή του Σουέζ, υψηλού αιολικού δυναμικού και με ταχύτητες ανέμου 10 και 11 μέτρα το δευτερόλεπτο. Τέτοια σημεία υπάρχουν άφθονα στη Νότια και τη ΝΔ Αίγυπτο, αλλά προφανώς δεν θα επιλεγούν αυτά.

Αναζητείται η χρυσή τομή ώστε να βρεθούν περιοχές με καλό αιολικό δυναμικό, αλλά με εγγύτητα στο σημείο προσαιγιάλωσης του καλωδίου. Σε αυτό το φόντο ο όμιλος Κοπελούζου συνεχίζει να «σκανάρει» εκτάσεις κοντά στα παράλια της Β. Αιγύπτου.

Τα παραπάνω πρέπει να κλείσουν το συντομότερο δυνατό, μαζί φυσικά με τη σύναψη διμερών συμβολαίων με ευρωπαϊκές βιομηχανίες που θα καταναλώνουν την ενέργεια. Το ίδιο και η ανάθεση των βασικών μελετών που θα οριστικοποιήσουν την όδευση του υποθαλάσσιου καλωδίου, με την προθεσμία κατάθεσης των προσφορών από τους υποψήφιους μελετητές να έχει πάρει παράταση για τα τέλη Γενάρη.

Το στίγμα της τριμερούς και η Τουρκία

Αλλά πέραν των ενεργειακών επαφών σε επιχειρηματικό και κυβερνητικό επίπεδο, η τριμερής του Καΐρου είχε ένα σαφές γεωπολιτικό στίγμα.

Σε μια ταραγμένη περίοδο ανακατατάξεων και αναζήτησης νέων ισορροπιών στην Αν. Μεσόγειο, τρεις χώρες της περιοχής, η μεγαλύτερη αραβική και δύο χώρες-μέλη της Ε.Ε. εξέφρασαν μια καθαρή θέση απέναντι στα σχέδια της Άγκυρας για την παράνομη οριοθέτηση μέσω ενός Τουρκοσυριακού Μνημονίου, στα πρότυπα του Τουρκολυβικού.

Στο Κοινό Ανακοινωθέν της τριμερούς αναφέρεται ρητά ότι οι οριοθετήσεις πρέπει να γίνονται βάσει του Δικαίου της Θάλασσας και χωρίς να παραβιάζονται κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών. 

Η αναφορά δεν είναι προφανώς τυχαία, σε μια συγκυρία που η Άγκυρα επιχειρεί να εκμεταλλευτεί τη ρευστή κατάσταση στη Δαμασκό για να επιβάλει τετελεσμένα σε βάρος μάλιστα ενός κράτους-μέλους της Ε.Ε., όπως η Κύπρος, μέσω της «συμφωνίας οριοθέτησης» ΑΟΖ με το «επαναστατικό» καθεστώς στη Δαμασκό.

Σημειωτέον ότι και οι τρεις χώρες έχουν συνάψει συμφωνίες οριοθέτησης -η Αίγυπτος με την Κύπρο αλλά και με την Ελλάδα- με πλήρη σεβασμό στο Δίκαιο της Θάλασσας, δημιουργώντας έτσι ένα διαπραγματευτικό κεκτημένο για μελλοντικές οριοθετήσεις στην περιοχή.

Τα παραπάνω δεν θα πρέπει να ιδωθούν απομονωμένα από άλλες κινήσεις που γίνονται στο προσκήνιο. Τέτοια είναι η σημερινή επίσκεψη του Ισραηλινού προέδρου Ισαάκ Χέρτζογκ στη Λευκωσία, που δεν ήταν προγραμματισμένη.

Η ανησυχία του Τελ Αβίβ για τις εξελίξεις στη Συρία και κυρίως για τις επιδιώξεις της Τουρκίας στην περιοχή είναι δεδομένη, ενώ έκθεση της ισραηλινής Επιτροπής Nagel που έγινε γνωστή τη Δευτέρα μιλά ακόμη και για το σενάριο προετοιμασίας της χώρας για μια άμεση αντιπαράθεση με την Αγκυρα.