Δύσκολο να εντοπίσει κάποιος άλλη περίοδο, μετά το τέλος του Β' Παγκόσμιου Πολέμου, στον οποίο η ανθρωπότητα αλλά και η Ευρώπη ειδικότερα να έχει βρεθεί αντιμέτωπη με τόσα παράλληλα και διασυνδεόμενα «σοκ», που απειλούν όχι απλώς την οικονομική ευμάρεια, αλλά την πορεία της ακόμη και σε θεμελιώδη ζητήματα επιβίωσης. Βρισκόμαστε ενώπιον μιας πραγματικής παγκόσμιας «πολυκρίσης».

Ελάχιστες μέρες μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, είχαμε προβλέψει σε σχετικό σχόλιο ότι η συγκεκριμένη σύρραξη θα αποτελέσει σημείο καμπής των γεωπολιτικών εξελίξεων σε διεθνές επίπεδο, ότι η ευρύτερη σύγκρουση υπερδυνάμεων δεν θα λήξει σύντομα, διότι καμία από τις δύο δεν έχει περιθώρια υποχώρησης χωρίς βαριές επιπτώσεις, και ότι οι οικονομικές κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας θα έχουν σοβαρά αποτελέσματα και για τις χώρες που τις επιβάλλουν.

Πολύς λόγος γίνεται εδώ και χρόνια, κι ακόμη περισσότερο τους τελευταίους μήνες, για την υποχώρηση της Δημοκρατίας παγκοσμίως, αλλά και την άνοδο ηγετών και πολιτικών μορφωμάτων, με λιγότερο ή περισσότερο αυταρχικές συμπεριφορές.

Έχουμε αναφερθεί σε διάφορους παράγοντες που οδηγούν σε αυτό το αποτέλεσμα, αυτή τη φορά θα επικεντρωθούμε στις επιπτώσεις των «σκανδάλων», αλλά και της αναντιστοιχίας λόγων και έργων εκ μέρους του πολιτικού συστήματος.

Ο «κόσμος», όπως συνηθίζουμε να λέμε, δεν είναι χαζός. Αντιλαμβάνεται πώς λειτουργεί «το σύστημα» και βαθμηδόν χάνει ολοένα και περισσότερο την εμπιστοσύνη στους θεσμούς του. Ας πάρουμε ως ενδεικτικό παράδειγμα τα γεγονότα που απασχόλησαν την εγχώρια πολιτική επικαιρότητα το τελευταίο διάστημα. Τις υποκλοπές και την υπόθεση Πάτση.

Πριν από κάποιες δεκαετίες, το στρατηγικό δόγμα άμυνας των ΗΠΑ στηριζόταν στη δυνατότητα διεξαγωγής -και επικράτησης- σε «δυόμισι» ταυτόχρονους πολέμους, ήτοι σε δύο σοβαρές συρράξεις και σε μία χαμηλότερης εντάσεως.

Σήμερα, μετά από μακροχρόνια περίοδο φθίνουσας αμυντικής δαπάνης σε εξοπλισμούς, μείωσης της τεχνολογικής υπεροχής και αύξησης των δημοσιονομικών περιορισμών, το αμερικανικό δόγμα προβλέπει τη δυνατότητα διεξαγωγής -και πιθανής επικράτησης- απέναντι σε έναν -και μόνο- μεγάλο περιφερειακό αντίπαλο.

Ένα από τα στρατηγικά πλεονεκτήματα της Δύσης, στα χρόνια της κυριαρχίας της, αποτέλεσε η ορθή λειτουργία του συστήματος εξουσίας στις περισσότερες εκφάνσεις του, προς όφελος της εκάστοτε κοινωνίας και οικονομίας, αλλά και στην ευρύτερη σφαίρα των διακρατικών σχέσεων.

Τα τελευταία χρόνια ωστόσο -και ιδιαίτερα τον τελευταίο χρόνο- υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι αυτό το σύστημα εξουσίας, τόσο σε επίπεδο κρατών όσο και σε επίπεδο υπερεθνικών σχηματισμών, αδυνατεί να ανταποκριθεί στις αυξημένες απαιτήσεις των καιρών, καθώς πλήττεται όχι μόνο από εσωτερικές αντιφάσεις αλλά και από μοιραίες επιλογές προσώπων σε υψηλά, ενίοτε απολύτως ηγετικά επίπεδα. Από ηγέτες που εμφανίζονται να λειτουργούν ως «μαθητευόμενοι μάγοι», ικανοί για στρατηγικά λάθη ολκής.

Στην τρέχουσα συγκυρία, θα ήταν εξαιρετικά επικίνδυνο για την Ελλάδα να επαναπαυτεί στις θεωρίες που θέλουν τον Ερντογάν απλώς να χρησιμοποιεί τη χώρα μας για να διαπραγματευτεί με τις ΗΠΑ ή για να ενισχύσει προεκλογικά τη θέση του.

Οι τουρκικές προκλήσεις απέναντι στη χώρα μας όχι μόνο καταγράφουν κάθε τόσο νέα υψηλά έντασης, αλλά διαχέονται σε ευρύτατο φάσμα των ελληνοτουρκικών διαφορών, ταυτόχρονα. Από το θέμα της ΑΟΖ έως το καθεστώς των ελληνικών νησιών, ακόμη και στο περίπου ξεχασμένο τα τελευταία χρόνια θέμα της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη.