Πολύς λόγος γίνεται εδώ και χρόνια, κι ακόμη περισσότερο τους τελευταίους μήνες, για την υποχώρηση της Δημοκρατίας παγκοσμίως, αλλά και την άνοδο ηγετών και πολιτικών μορφωμάτων, με λιγότερο ή περισσότερο αυταρχικές συμπεριφορές.
Έχουμε αναφερθεί σε διάφορους παράγοντες που οδηγούν σε αυτό το αποτέλεσμα, αυτή τη φορά θα επικεντρωθούμε στις επιπτώσεις των «σκανδάλων», αλλά και της αναντιστοιχίας λόγων και έργων εκ μέρους του πολιτικού συστήματος.
Ο «κόσμος», όπως συνηθίζουμε να λέμε, δεν είναι χαζός. Αντιλαμβάνεται πώς λειτουργεί «το σύστημα» και βαθμηδόν χάνει ολοένα και περισσότερο την εμπιστοσύνη στους θεσμούς του. Ας πάρουμε ως ενδεικτικό παράδειγμα τα γεγονότα που απασχόλησαν την εγχώρια πολιτική επικαιρότητα το τελευταίο διάστημα. Τις υποκλοπές και την υπόθεση Πάτση.
Στην πρώτη περίπτωση, η κυβέρνηση, που σύρθηκε στην παραδοχή της παρακολούθησης Ανδρουλάκη, προσπαθεί να πείσει ότι το «απόρρητο» είναι απαραίτητο, για λόγους εθνικού συμφέροντος, ώστε να μη χρειαστεί να εξηγήσει για ποιους λόγους αποφασίστηκε η συγκεκριμένη παρακολούθηση το διάστημα που ο κ. Ανδρουλάκης ήταν ακόμη υποψήφιος αρχηγός του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ.
Το επιχείρημα δεν φαίνεται να έχει περάσει στον «κόσμο», ασχέτως αν αυτό έχει δημοσκοπικές επιπτώσεις ή αν κάποιοι λένε συζητώντας, «όλοι τα ίδια κάνουνε».
Ομοίως και στην υπόθεση Πάτση έχει γίνει ευρέως αντιληπτό όχι μόνον ότι οι δραστηριότητές του ήταν γνωστές στη Νέα Δημοκρατία, αλλά και ότι το θέμα του «πόθεν έσχες» του, παρότι υπήρξαν συγκεκριμένες καταγγελίες από το 2020-2021, κυριολεκτικά «θάφτηκε» τότε από την αρμόδια Επιτροπή και τον εντεταλμένο δικαστικό λειτουργό, για να ανασυρθεί τώρα, κατόπιν εορτής!
Αυτή είναι ίσως και η σημαντικότερη διάσταση του θέματος. Όχι ότι υπάρχουν «σάπια φρούτα» (πάντα υπήρχαν και θα υπάρχουν), αλλά ότι το σύστημα εμφανίζεται να μην κάνει κάτι για να τα αντιμετωπίσει, παρά μόνο όταν υποχρεωθεί απολύτως από τις περιστάσεις.
Υπάρχει κι άλλο παράδειγμα, επί του οποίου δεν έχω τίποτα να προσθέσω πέρα από όσα ανέφερε, σε πρόσφατο άρθρο του στην «Καθημερινή», ο Πάσχος Μανδραβέλης, απόσπασμα του οποίου παραθέτω:
«Έχουν περάσει δυόμισι χρόνια από τότε που ο πολύ σοβαρός δικτυακός τόπος vouliwatch.gr ζήτησε "να δοθούν στη δημοσιότητα τα ποσά που έλαβαν τα ΜΜΕ και τα αναλυτικά κριτήρια με βάση τα οποία οργανώθηκε η διανομή του δημόσιου χρήματος για την καμπάνια #Μένουμε_Σπίτι». Πρόκειται για τη γνωστή -από τη ρητορική της αντιπολίτευσης- "λίστα Πέτσα", για την οποία έχουν ειπωθεί πολλά.
Ύστερα από πολλές αρνήσεις της κυβέρνησης (να δώσει λογαριασμό για τα λεφτά μας), το vouliwatch προσέφυγε στη Δικαιοσύνη. Δικαιώθηκε από το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών. Με την απόφασή του εντέλλεται η Εθνική Αρχή Διαφάνειας να δώσει τα στοιχεία που κάποιοι φορολογούμενοι -δηλαδή οι άνθρωποι του vouliwatch- ζητούν. Να σημειώσουμε ότι η Εθνική Αρχή Διαφάνειας (ΕΑΔ) είναι μια περίεργη υπόθεση που ασχολείται με πάσα νόσο. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας έβγαινε στον δρόμο για να ελέγχει πόσο τηρούνται τα μέτρα για τον κορωνοϊό. Μετά έβγαλε πόρισμα για τις υποκλοπές, που φυσικά δικαιώνει την κυβέρνηση. Τώρα τη βρίσκουμε ακοίμητο φρουρό ενός άλλου μεγάλου απόρρητου του ελληνικού κράτους: τι γίνονται τα λεφτά μας.
Παρά τη δικαστική απόφαση η ΕΑΔ επιμένει. Ο διοικητής της κ. Αγγελος Μπίνης με οκτασέλιδο σκεπτικό αποφάσισε πως "με βάση τα διαλαμβανόμενα στην ενδικοφανή (Σ.Σ.: !) προσφυγή και τα επικαλούμενα από την προσφεύγουσα στοιχεία, δεν θεμελιώνεται το δικαίωμα της προσφεύγουσας (…) για πρόσβαση στα αιτούμενα στοιχεία, ενώ αντίστοιχα δεν καθιδρύεται υποχρέωση της Διοίκησης να χορηγήσει τα αιτούμενα στοιχεία στην προσφεύγουσα" (7.6.2022).
Ζούμε το απόλυτο παράλογο: η κυβέρνηση έφτιαξε κοτζάμ Αρχή Διαφάνειας, η οποία τώρα γνωμοδοτεί υπέρ της αδιαφάνειας: "Δεν καθιδρύεται υποχρέωση της Διοίκησης να χορηγήσει τα αιτούμενα στοιχεία". Διαφάνεια να σου πετύχει!».
Για την κυβέρνηση, που ασφαλώς έχει κι εκείνη διάφορα να προσάψει σε προηγούμενες κυβερνήσεις αλλά και στον ΣΥΡΙΖΑ συγκεκριμένα, όλα αυτά φαίνεται να έχουν πρωτίστως σημασία μόνο στον βαθμό που επηρεάζουν το τι θα συμβεί στις επερχόμενες εκλογές.
Δεν λείπουν μάλιστα και οι θιασώτες της άποψης (την οποία εκφράζουν ενίοτε και δημοσίως) ότι όλα αυτά είναι «πταίσματα», όταν ο πολίτης έρχεται αντιμέτωπος με τα δεινά της καθημερινότητας και «ψηφίζει με την τσέπη του». Κι εκεί ακριβώς κρύβεται ο μεγάλος κίνδυνος για τη Δημοκρατία. Αν ο πολίτης έχει απαξιώσει τα ιδανικά της πολιτικής και τους θεσμούς της, αν ψηφίζει μόνο με την τσέπη του, τότε είναι πολύ πιο ευάλωτος στη σαγήνη όσων του υπόσχονται με ευκολία, καλύτερη διαβίωση, περισσότερη ασφάλεια, χωρίς να εξετάζει βαθύτερα τα ιδεολογικά τους πιστεύω.
Ας μη γελιόμαστε, αν ο Ντόναλντ Τραμπ δεν έπεφτε πάνω στην πανδημία της Covid, το πιθανότερο είναι ότι θα είχε εκλεγεί ξανά, καθώς η αμερικανική οικονομία κάλπαζε. Παραπλήσιοι είναι και οι λόγοι που ο Όρμπαν κυριαρχεί στην Ουγγαρία. Και θα συνεχίσει, αν δεν αλλάξει κάτι, όσα κι αν του σέρνουν οι Ευρωπαίοι για την «αυταρχικότητα» της διακυβέρνησής του.
Ας μην απορούμε επίσης για τα μεγάλα ποσοστά αποχής από τις εκλογές (σε ορισμένες χώρες όπως η Γαλλία, ποσοστά πολύ υψηλότερα από της Ελλάδας). Δείχνουν κι αυτά την έλλειψη ενδιαφέροντος των πολιτών, την απογοήτευσή τους από την πολιτική.
Σε αυτό το πρόσφορο έδαφος που προσφέρει με τις πράξεις και τις παραλείψεις του το πολιτικό σύστημα, «βρίσκουν και τα κάνουν» οι λαϊκιστές εχθροί της πραγματικής Δημοκρατίας. Κι όπως δείχνουν τα πράγματα, οι επιτυχίες τους θα συνεχίσουν να γίνονται μεγαλύτερες. Το είδαμε πρόσφατα στη Γαλλία, στη Σουηδία και βεβαίως στην Ιταλία, μην αποκλείετε να έρθει σύντομα η ώρα που θα το δούμε και στην Ελλάδα.
ΥΓ: Ο Πάσχος Μανδραβέλης, αρθρογράφος της «Καθημερινής» με τον οποίο σε πολλά διαφωνώ, δημοσίευσε χθες Κυριακή και νέο άρθρο, αυτή τη φορά αποκλειστικά για την περίφημη «Εθνική Αρχή Διαφάνειας» και τα καμώματά της με τις πλάτες της κυβέρνησης. Η εν λόγω «ανεξάρτητη» Αρχή εμφανίζεται να έχει αρμοδιότητες... όπου θέλει, υποκαθιστώντας τις καθ' ύλην αρμόδιες αρχές (!) αλλά και τη δύναμη (πόθεν άραγε;) να γράφει στα παλαιότερα των υποδημάτων της... δικαστικές αποφάσεις! Προσυπογράφω το κείμενό του και θεωρώ ότι αξίζει να το διαβάσετε με προσοχή: «Χάνοντας το μέτρο».