Γιώργος Παπανικολάου

Διευθυντής του Euro2day.gr και της Media2day, σκοπευτής, σύζυγος και πατέρας. Στο χρόνο που περισσεύει, σκέφτομαι, συζητάω και διαβάζω, όχι απαραίτητα με αυτή τη σειρά.

Αποποίηση ευθυνών

Πολύ μελάνι χύθηκε (για να χρησιμοποιήσουμε μια ρετρό έκφραση) γύρω από την πρόσφατη συνάντηση Πούτιν - Σι, είτε επειδή ο Κινέζος ηγέτης δεν παραβρέθηκε σε δείπνα και φωτογραφίσεις (λόγω των μέτρων Covid που ακολουθεί η χώρα του), είτε επειδή ο Πούτιν δήλωσε ότι κατά τη διάρκεια των επαφών του με τον Σι θα καλύψει τα «ερωτήματα» και τις «ανησυχίες» του δεύτερου, για τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Με βάση αυτά τα μάλλον περιορισμένα στοιχεία, δημοσιογράφοι και πολιτικοί αναλυτές έσπευσαν να εκτιμήσουν ότι η Κίνα βλέπει πως η Ρωσία δεν επιτυγχάνει τους στόχους της και τείνει να απομακρυνθεί, παρά τη δέσμευση των ηγετών των δύο χωρών ότι σχηματίζουν μια «συμμαχία δίχως όρια», λίγες μέρες πριν τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.

H μάχη σώμα με σώμα στις χθεσινές εκλογές στη Σουηδία (σ.σ. τελικά έληξε με την επικράτηση της Δεξιάς) και η αναμενόμενη πλέον επικράτηση του ακροδεξιού συνασπισμού στην Ιταλία, όπως και η δύσκολη επικράτηση του Μακρόν στη Γαλλία, προ μηνών, μαζί και η συνεχιζόμενη δημοφιλία του Τραμπ, του Όρμπαν και του κυβερνώντος πολωνικού κόμματος «Νόμος και Δικαιοσύνη», δείχνουν τη δύναμη που ασκεί πλέον στην πολιτική σκηνή της Δύσης ο λαϊκισμός σε περισσότερο ή λιγότερο ακροδεξιές αποχρώσεις.

Ωστόσο, η κριτική των πολιτικών τους αντιπάλων, των περισσότερο προοδευτικών και δημοκρατικών πολιτικών σχηματισμών, εξακολουθεί να εστιάζεται, πολλά χρόνια μετά την πρώτη διαπίστωση του κινδύνου, σε μια κριτική στο φαινόμενο, χωρίς σοβαρές προσπάθειες για τη θεράπευση των αιτιών δημιουργίας και γιγάντωσής του.

Πολύ σπάνιο φαινόμενο να μπαίνει το φθινόπωρο με τόσο βαρύ κλίμα και τόσα ανοιχτά μέτωπα. Πολιτικά, οικονομικά, γεωπολιτικά και κοινωνικά. Πρόκειται για ένα μίγμα εκρηκτικό, ικανό να δυναμιτίσει πλήρως την «επιστροφή στην κανονικότητα», την οποία επιδίωξε η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια.

Κατά ένα μέρος, οι επιβαρυντικοί παράγοντες είναι εξωγενείς (όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία και η εξελισσόμενη διαμάχη μεταξύ των πιο μεγάλων δυνάμεων στον κόσμο) και άρα οι δυνατότητες επηρεασμού τους από το μικρό μέγεθος της χώρας μας είναι περιορισμένες έως ελάχιστες.

Ο τρόπος με τον οποίο εξελίχθηκε η παγκοσμιοποίηση τις προηγούμενες δεκαετίες ίσως αποτελέσει το πιο ολέθριο σφάλμα των ΗΠΑ, εκείνο που θα επιφέρει και την απώλεια της κυριαρχίας της Δύσης στον πλανήτη.

Τα όσα συμβαίνουν, όχι μόνο στην Ουκρανία και πέριξ της Ταϊβάν, αλλά και στο εσωτερικό των δημοκρατιών της Δύσης είναι σε μεγάλο βαθμό αποτελέσματα του ίδιου λάθους.

Με κορωνίδα τον Φράνσις Φουκουγιάμα, οι θεωρητικοί του «φιλελεύθερου παρεμβατισμού» στις Ηνωμένες Πολιτείες (η περίφημη σχολή του Liberal interventionism των Δημοκρατικών, την οποία όμως ασπάζονται και πολλοί νεοσυντηρητικοί Ρεπουμπλικάνοι) έσπρωξαν τη θεωρία για το «τέλος της ιστορίας», κατά την οποία η επικράτηση της δυτικού τύπου δημοκρατίας και των φιλελεύθερων αξιών σε όλο τον κόσμο ήταν θέμα χρόνου, με «εργαλείο» την οικονομική ανάπτυξη και, όποτε χρειαζόταν, τη στρατιωτική παρέμβαση της Δύσης.

Οι περισσότεροι έχουν αντιληφθεί από καιρό ότι ο πόλεμος της Ουκρανίας, έχει πολύ βαθύτερες διαστάσεις, που ξεπερνούν τα όρια ακόμη και της Ευρώπης, καθώς η Δύση αντιμάχεται τη Ρωσία, η οποία με τη σειρά της έχει τη- διακριτική μεν προς το παρόν, αλλά ευδιάκριτη- στήριξη της Κίνας.

Αυτό που δεν έχει γίνει ίσως ευρέως αντιληπτό στην κοινή γνώμη της χώρας μας, είναι ότι η πορεία της διαμάχης μεταξύ Δύσης και Ανατολής, η οποία θα εξαρτηθεί άμεσα από τις εξελίξεις στην Ουκρανία, αποτελεί «καυτό» θέμα για τα ελληνικά συμφέροντα, έναντι της τουρκικής απειλής.

v