Γιατί η συμφωνία ΗΠΑ-Κίνας δεν αξίζει σχεδόν... τίποτα

Με τον εμπορικό τους πόλεμο να βρίσκεται σε αχαρτογράφητα ύδατα, έχοντας επεκταθεί από την εκατέρωθεν επιβολή δασμών σε μια διελκυστίνδα για τις «μαύρες λίστες οντοτήτων» και τις απειλές των ΗΠΑ για απαγόρευση δραστηριοποίησης αμερικανικών επιχειρήσεων στην Κίνα, οι διαπραγματευτές Ουάσιγκτον και Πεκίνου έχουν συμφωνήσει σε μια επιφυλακτική, στενή και -εύθραυστη- ανάπαυλα.  

Οι διήμερες συζητήσεις έληξαν στις 11 Οκτωβρίου με μια συνάντηση μεταξύ του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ και του Κινέζου αντιπρόεδρου Λιου Χε, ο οποίος είναι ο επικεφαλής διαπραγματευτής της Κίνας, και την ανακοίνωση πως το Πεκίνο και η Ουάσινγκτον κατέληξαν σε μια συμφωνία «πρώτης φάσης». Ως αποτέλεσμα, ο Λευκός Οίκος θα καθυστερήσει την σχεδιαζόμενη αύξηση δασμών σε κινεζικά προϊόντα 250 δισ. δολαρίων.

Η συμφωνία δεν υπάρχει ακόμα γραπτώς, σύμφωνα με δημοσιεύματα στον Τύπο, αφήνοντας περιθώριο να συζητηθούν περαιτέρω τις επόμενες εβδομάδες οι λεπτομέρειες για τη δέσμευση της Κίνας να αγοράζει αμερικανικά αγροτικά προϊόντα 40-50 δισ. δολαρίων, να εφαρμόσει συγκεκριμένα μέτρα προστασίας πνευματικής ιδιοκτησίας και συναλλαγματικά μέτρα και να κάνει επιπλέον κινήσεις για να ανοίξει τον χρηματοοικονομικό κλάδο της σε ξένους επενδυτές. Μια πιθανή ημερομηνία-στόχος για την υπογραφή μιας γραπτής συμφωνίας είναι τα μέσα Νοεμβρίου όταν ο Τραμπ και ο Κινέζος πρόεδρος Σι Ζινμπίνγκ σχεδιάζουν να συμμετέχουν στη σύνοδο της Οικονομικής Συνεργασίας Ασίας-Ειρηνικού στη Χιλή.

Τα δύσκολα θέματα

Η χαλάρωση των περιορισμών στη Huawei ένα βασικό κινεζικό αίτημα- δεν αποτέλεσε μέρος της συμφωνίας της προηγούμενης εβδομάδας, υπογραμμίζοντας το πόσο δύσκολες θα είναι οι μελλοντικές διαπραγματεύσεις.

Επιπλέον, η μερική συμφωνία δεν καλύπτει τα περισσότερα ακανθώδη διαρθρωτικά ζητήματα μεταξύ της Κίνας και των ΗΠΑ, όπως οι βιομηχανικές πολιτικές της Κίνας και οι κρατικές επιδοτήσεις στην οικονομία της ή ο μηχανισμός επιβολής. Αν και Ουάσινγκτον και Πεκίνο έχουν πολιτικά κίνητρα να καταλήξουν σε μια στενή συμφωνία, ο δρόμος που έχουν μπροστά τους είναι γεμάτος «λακκούβες» ενώ υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να καταρρεύσουν και πάλι οι διαπραγματεύσεις και να ξεκινήσει μια ακόμα κλιμάκωση των εντάσεων.

Για να καταλήξει στον βασικό στόχο της άμβλυνσης των επιπτώσεων που έχουν στην κινεζική οικονομία οι αμερικανικοί δασμοί, το Πεκίνο εργάστηκε για να «γλυκάνει» τις πιθανότητες μιας συμφωνίας κατεβάζοντας τους τόνους σε ότι αφορά την επανάληψη των αγορών αμερικανικών αγροτικών προϊόντων, περιλαμβανομένων 4 εκατ. μετρικών τόνων σόγιας. Το Πεκίνο ανακοίνωσε επίσης ένα προχωρημένο χρονοδιάγραμμα για τον τερματισμό των περιορισμών στην ξένη ιδιοκτησία σε ορισμένους χρηματοοικονομικούς τομείς, κάτι που συνέπεσε με χρονικά με τον τρέχοντα γύρο των διαπραγματεύσεων.

Εν τούτοις, το Πεκίνο δεν πρόσφερε και πολλά περισσότερα από αυτά που είχε ήδη θέσει προηγουμένως στο τραπέζι. Σύμφωνα με αναφορές, η Κίνα αρνήθηκε να κάνει νέα υποχώρηση στις βιομηχανικές πολιτικές και τις αναγκαστικές μεταφορές τεχνολογίας –που αποτελούν βασικές διαρθρωτικές απαιτήσεις των ΗΠΑ.

Ακόμα και μια πιθανή συναλλαγματική συμφωνία, που αναμένεται να συμπεριληφθεί στη μερική συμφωνία όταν αυτή γραφτεί, δεν θα περιορίζει απαραιτήτως τη νομισματική πολιτική της Κίνας σε μια περίοδο που το Πεκίνο έχει ισχυρό συμφέρον να περιορίσει την υποτίμηση του γουάν για να αποθαρρύνει τη φυγή κεφαλαίων.

Όμως με τις εκτεταμένες αγορές αγροτικών προϊόντων να καλύπτουν, τουλάχιστον κατά κάποιον τρόπο, τη δυσαρέσκεια του Λευκού Οίκου πως προς το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ με την Κίνα και δυνητικά να βοηθά ώστε να ενισχυθεί η στήριξη που θα δώσουν προς τον Τραμπ οι αγρότες -μια βασική συνιστώσα- μια μερική συμφωνία φαίνεται πως είναι πιο αποδεκτή για την κυβέρνηση Τραμπ τώρα που ο πρόεδρος αντιμετωπίζει αυξημένους ελέγχους τόσο λόγω της έρευνας για πιθανή παραπομπή του σε δίκη και αποπομπή του, όσο και λόγω των ευρύτατων επικρίσεων που δέχεται για τον τρόπο με τον οποίον χειρίστηκε το ζήτημα των Κούρδων στη Συρία.

Αβέβαιος δρόμος

Ο δρόμος μετά από αυτήν την τελευταία περιορισμένη εκεχειρία -την τέταρτη από τότε που ξεκίνησε ο σινοαμερικανικός εμπορικός πόλεμος πριν από 18 μήνες- είναι ιδιαίτερα επισφαλής. Κάθε προηγούμενη ανάπαυλα δημιουργούσε αισιοδοξία για τη δυνατότητα μιας ευρύτερης συμφωνίας, στη συνέχεια όμως οι συζητήσεις κατέρρεαν και δημιουργούνταν ακόμα μεγαλύτερη εμπορική εχθρότητα.

Ο Λευκός Οίκος εξακολουθεί να χρειάζεται απτές διαρθρωτικές υποχωρήσεις από την Κίνα για να δικαιολογήσει την αξία του εμπορικού πολέμου. Κρίνοντας από το ότι η κυβέρνηση Τραμπ αναζητά συνεχώς το μέγιστο πλεονέκτημα έναντι του Πεκίνου -που πλέον εισέρχεται σε ακραίο σημείο το οποίο περιλαμβάνει απειλές για απαγόρευση της αμερικανικής επιχειρηματικής δραστηριότητας στην Κίνα και για διαγραφή των κινεζικών εταιρειών από τα αμερικανικά χρηματιστήρια- μια αύξηση των εχθροπραξιών μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας όχι είναι πιθανή, αλλά μπορεί να είναι και δύσκολο να αποφευχθεί, δείχνοντας πως έπονται περαιτέρω προστριβές μεταξύ των δυο μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου.