Ωριμάζουν οι συνθήκες για ανακωχή ΗΠΑ-Κίνας

Αν και οι σινοαμερικανικές εμπορικές διαπραγματεύσεις πιθανότατα θα αντιμετωπίσουν νέα εμπόδια, κατά το μεγαλύτερο μέρος του τετάρτου τριμήνου οι δυο πλευρές θα διερευνήσουν μια ανακωχή, για να στηρίξουν τις περαιτέρω συνομιλίες.

Η προσέγγιση θα περιλαμβάνει μια στενή, προκαταρκτική συμφωνία, στο πλαίσιο της οποίας η Κίνα, κατ’ ελάχιστον, θα επαναλάβει τις αγορές αμερικανικών αγροτικών προϊόντων και ενδεχομένως και ενεργειακών, με αντάλλαγμα η Ουάσινγκτον να άρει ορισμένους από τους περιορισμούς που έχει επιβάλει στη Huawei και να μην προχωρήσει σε επιβολή νέων δασμών. Όμως ακόμα και αν αυτή η προκαταρκτική συμφωνία ανοίξει τον δρόμο προς μια πιο ουσιαστική συμφωνία, η βαθύτατη αβεβαιότητα θα εξακολουθήσει να προκαλεί αναταράξεις στις προοπτικές του κινεζικού και του παγκόσμιου εμπορίου, καθώς οι δυο πλευρές προσπαθούν να αντιμετωπίσουν ακανθώδη ζητήματα αναφορικά με τις βιομηχανικές πολιτικές του Πεκίνου, την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας και τη στήριξη κρατικών επιχειρήσεων.

Ασχέτως του αν η Κίνα και οι ΗΠΑ καταλήξουν σε ανακωχή, το Πεκίνο θα διευρύνει τα μέτρα τόνωσης της οικονομίας το επόμενο τρίμηνο, προκειμένου να αποτρέψει την αύξηση της ανεργίας στον μεταποιητικό τομέα μετά τους εορτασμούς για το Σεληνιακό Νέο Έτος στα τέλη Ιανουαρίου. Η κυβέρνηση θα συνδυάσει μια λελογισμένη νομισματική χαλάρωση, όπως είναι οι επιλεκτικές μειώσεις επιτοκίων και επιδοτήσεις για τις αγορές οχημάτων και λευκών συσκευών, προκειμένου να τονώσει την κατανάλωση.

Το Πεκίνο θα αναγκάσει και τις τοπικές κυβερνήσεις, που ήδη αντιμετωπίζουν αυξανόμενους περιορισμούς στους προϋπολογισμούς τους, να δαπανήσουν περισσότερα για έργα υποδομών και εργασιακή εκπαίδευση, όμως αυτό θα προκαλέσει αντιδράσεις και θα αυξήσει το χρέος. 

Εντέλει, τα μέτρα τόνωσης της Κίνας δεν θα αποτρέψουν την επιβράδυνση της οικονομίας της, ούτε τη βλάβη που θα υποστούν από την εμπορικό πόλεμο οι χώρες της περιοχής Ασίας-Ειρηνικού που έχουν εμπορικές συναλλαγές με την Κίνα και τις ΗΠΑ, ιδιαίτερα η Σιγκαπούρη, η Νότια Κορέα και η Ταϊβάν. Μαζί με άλλα κράτη, όπως η Ινδονησία, η Ταϊλάνδη και η Μαλαισία, οι χώρες αυτές θα συνδυάσουν τις μειώσεις επιτοκίων και τις επενδυτικές δαπάνες με κίνητρα για την αποχώρηση των παραγωγικών τους εταιρειών από την Κίνα. Όμως η Ινδονησία είναι ιδιαίτερα ευάλωτη λόγω του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών και του αδύναμου νομίσματός της, κάτι που αναγκάζει την Τζακάρτα να βρει άλλους εξαγωγικούς προορισμούς και να προσφέρει «γλυκαντικά» για να προσελκύσει επενδύσεις.

Αν και το Βιετνάμ έχει λειτουργήσει ως προορισμός-κλειδί για τη μετεγκατάσταση παραγωγικών μονάδων, ωστόσο αντιμετωπίζει σοβαρούς κινδύνους από έναν παρατεταμένο εμπορικό πόλεμο. Καθώς οι νομισματικές επιλογές που έχει είναι λίγες, το Βιετνάμ θα ανησυχήσει ότι μια σημαντική «χαλάρωση» θα έχει ως αποτέλεσμα οι ΗΠΑ να απευθύνουν ακόμα περισσότερες κατηγορίες κατά της χώρας για χειραγώγηση του νομίσματος.

Όταν τσακώνονται οι ελέφαντες…

Καθώς ο Λευκός Οίκος θα πιέζει την Κίνα και την περιοχή στα ζητήματα του εμπορίου, ταυτόχρονα θα κλιμακώσει τις πιέσεις στην περιφέρεια της Κίνας με κινήσεις όπως η ύψους 8 δισ. δολαρίων πώληση μαχητικών αεροσκαφών F-16V στην Ταϊβάν και η πιθανή επιβολή κυρώσεων στο Πεκίνο για ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, σε σχέση με τις επιχειρήσεις καταστολής κατά των Ουιγούρων στην Σινγκτζιάνγκ.

Η πράξη για την καλύτερη αξιοποίηση των επενδύσεων που οδηγούν σε ανάπτυξη (Better Utilization of Investment Leading to Development Act) τέθηκε σε ισχύ την 1η Οκτωβρίου, δίνοντας στην Ουάσινγκτον περισσότερα οικονομικά εργαλεία για να αντιμετωπίσει την πρωτοβουλία «Μία Ζώνη Ένας Δρόμος» της Κίνας. Ενώ η υπόλοιπη Νοτιοανατολική Ασία παραμένει επιφυλακτική ως προς την επικύρωση των αμερικανικών περιορισμών στη Huawei και τη στήριξη των περιπολιών στη Νότια Σινική Θάλασσα, η συνεχιζόμενη αντιπαράθεση της Vanguard Bank του Βιετνάμ με την Κίνα τής δίνει έναν ακόμα λόγο για να βελτιώσει τους δεσμούς στον τομέα της ασφάλειας με τις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια της αναμενόμενης επίσκεψης του προέδρου Nguyen Phu Trong στην Ουάσινγκτον τον Οκτώβριο.

Δύο σημεία ανάφλεξης στις παρυφές της Κίνας

Οι διαδηλώσεις στο Χονγκ Κονγκ απέχουν πολύ από το να λήξουν. Οι πιο ακραίοι διαδηλωτές θα συνεχίσουν να χρησιμοποιούν ακραίες τακτικές για να προωθήσουν τα αιτήματά τους. Την ίδια ώρα, η βαθύτατη δυσαρέσκεια της πόλης κατά του ελέγχου της Κίνας θα μπορούσε εύκολα να πυροδοτήσει μεγαλύτερες διαδηλώσεις. Ακόμα και αν το Χονγκ Κονγκ αποφύγει μια σκληρή καταστολή ή, σε ένα απίθανο σενάριο, μια άμεση επέμβαση του Πεκίνου, θα πρέπει να επεκτείνει τις φιλοεπιχειρηματικές πολιτικές του για να ενισχύσει την οικονομία, καθώς οι εκτεταμένες αναταραχές δίνουν σε εναλλακτικά οικονομικά κέντρα όπως η Σιγκαπούρη και η Ταϊβάν την ευκαιρία να αποκομίσουν κέρδη.  

Ενόψει των εκλογών του Ιανουαρίου 2020 στην Ταϊβάν, η πρόεδρος Tsai Ing-wen θα επικεντρωθεί στον κινεζικό εκφοβισμό και στην κρίση του Χονγκ Κονγκ για να τονίσει την εθνική κυριαρχία και τη δημοκρατία. Οι ενισχυμένοι δεσμοί ασφάλειας με την Ουάσινγκτον θα επισπεύσουν μια απάντηση από την Κίνα -και ίσως οδηγήσουν σε ακούσιες συγκρούσεις στα Στενά της Ταϊβάν- κατά την εκλογική περίοδο.

Λεπτές ισορροπίες στη Βόρεια Κορέα

Η Βόρεια Κορέα έρχεται αντιμέτωπη με δύσκολες αποφάσεις, καθώς δέχεται πιέσεις στο εσωτερικό για άμβλυνση των κυρώσεων και επεξεργάζεται το ενδεχόμενο να χάσει τις εκλογές του 2020 ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ. Η Βόρεια Κορέα θα εκφράσει την αυξανόμενη ανυπομονησία της, καθώς η προθεσμία που έχει θέσει η ίδια για πρόοδο μέχρι τα τέλη του έτους πλησιάζει, τεντώνοντας το σκοινί με δοκιμές οπλικών συστημάτων.

Δεδομένου, όμως, του κόστους πλήρους ρήξης στις διαπραγματεύσεις ΗΠΑ-Βόρειας Κορέας και της αμφίβολης αξίας που θα είχε και για τις δυο πλευρές μια ενδιάμεση συμφωνία, οι συζητήσεις πιθανότατα θα προχωρήσουν τρεκλίζοντας, χωρίς σημαντικά «ξεσπάσματα». Ωστόσο, αν η Βόρεια Κορέα διαισθανθεί πως ο Τραμπ θα χάσει στις εκλογές του 2020, μπορεί να καταλήξει σε μια συμβιβαστική συμφωνία για ασφάλεια, υπολογίζοντας πως θα μπορέσει να υποκρύψει και να διατηρήσει μεγάλο μέρος του πυρηνικού της προγράμματος. Φυσικά, μια τέτοια εξέλιξη θα απαιτούσε η Ουάσινγκτον να χαλαρώσει τις απαιτήσεις της, κάτι που θα αποδειχθεί δύσκολο να περάσει στον Λευκό Οίκο.

Βαθαίνει το ρήγμα Ιαπωνίας-Νότιας Κορέας

Καθώς εντείνονται οι εμπορικές διαμάχες της με την Ιαπωνία, η οικονομία της Νότιας Κορέας έχει μπροστά της δύσκολες μέρες και θα προσπαθήσει να συσπειρωθεί γύρω από τη σημαία της, με συνεχιζόμενα μποϊκοτάζ ιαπωνικών αγαθών και εξαγωγικούς περιορισμούς.

Η Ιαπωνία, ούσα αυτή που ξεκίνησε την εμπορική αντιπαράθεση, θα συνεχίσει τις πιέσεις της, δεδομένου ότι μια αντίδραση από τη Νότια Κορέα αποτελεί οριακή οικονομική ανησυχία, ισορροπώντας μεταξύ της στήριξης των εξαγωγών και της απειλής για την ανάπτυξη μέσω μιας αύξησης του φόρου κατανάλωσης. Καθώς Τόκιο και Σεούλ έχουν ακυρώσει τη συμφωνία άμεσης ανταλλαγής πληροφοριών τους, η αντιπαράθεσή τους θα δημιουργήσει πρόβλημα στη δομή της αμερικανικής συμμαχίας, αλλά δεν θα βλάψει τη βασική συνεργασία, δεδομένης της ικανότητας της Ουάσινγκτον να διευκολύνει την αλληλεπίδρασή τους, όταν απαιτείται. Βλέποντας ευκαιρίες στις εσωτερικές διαφωνίες της συμμαχίας, η Κίνα θα κινηθεί ώστε να ενισχύσει προοδευτικά τις οικονομικές σχέσεις της με τους γείτονες που εμπλέκονται στη διαμάχη.