«Σκαλώνει» στη Γερμανία η πανευρωπαϊκή εγγύηση καταθέσεων

Κατά των σχεδίων για ενιαία ευρωπαϊκή εγγύηση καταθέσεων τάχθηκε χθες ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, λέγοντας πως η πρόταση απειλεί την ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας και πως μπορεί να είναι παράνομη υπό τους όρους των συνθηκών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Όπως αναφέρει το Bloomberg, τα σχόλιά του κατά τη διάρκεια δημόσιας συζήτησης για το ζήτημα, που τον φέρνουν απέναντι σε αξιωματούχους της ΕΚΤ, της Ιταλίας και της Ιρλανδίας, δείχνουν τις αντιπαραθέσεις που οδηγούν σε καθυστέρηση της εφαρμογής της στήριξης των καταθέσεων, που αφορούν μεταξύ άλλων και στο πώς θα διευθετηθεί το θέμα του ρίσκου των κρατικών ομολόγων που βρίσκονται στους ισολογισμούς των τραπεζών.

Σημειώνεται πως έγγραφο πολιτικής που υπέβαλε χθες το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών στην επιτροπή προϋπολογισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και το οποίο έχει δει το Reuters, αναφέρει για την τραπεζική ένωση πως θα πρέπει να υπάρξει μείωση των ρυθμιστικών εξαιρέσεων, που επιτρέπουν στις τράπεζες να διακρατούν στους ισολογισμούς τους κρατικά ομόλογα.

«Αυτό θα μπορούσε να ενισχύει τα κίνητρα των αγορών για μείωση του χρέους, μειώνοντας τον κίνδυνο μετάστασης από τα κράτη προς τον τραπεζικό τομέα και βελτιώνοντας τη διαχειρισιμότητα πιθανών χρεοκοπιών κρατών», σύμφωνα με το έγγραφο.

Σύμφωνα με το Bloomberg, η ΕΚΤ στηρίζει «σθεναρά» το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την εισαγωγή κοινής εγγύησης καταθέσεων μέσα σε διάστημα οκτώ ετών, δήλωσε ο αντιπρόεδρος της ΕΚΤ Βίτορ Κονστάνσιο, ενώ ο Σόιμπλε είπε πως το κρατικό ρίσκο επιβαρύνει τις τράπεζες σε υπερβολικά πολλές χώρες, οι οποίες δεν θα πρέπει να επωφελούνται της κοινής εγγύησης μέχρις ότου διευθετηθεί το θέμα αυτού του ρίσκου. Επιπλέον, κατά τον Γερμανό υπουργό Οικονομικών, η ΕΚΤ παραβιάζει το όριο μεταξύ νομισματικής πολιτικής και των νέων στόχων της για την εποπτεία των τραπεζών.

«Πρέπει να υπάρχει ένα ξεκάθαρο Σινικό Τείχος ή τουλάχιστον ένας διαχωρισμός μέσω του πρωτογενούς Δικαίου μεταξύ της τραπεζικής εποπτείας και της νομισματικής πολιτικής», τόνισε ο Σόιμπλε, ο οποίος ζήτησε αλλαγή της Συνθήκης για τον ρόλο της ΕΚΤ, ενώ αμφισβήτησε ότι οι τρέχουσες συνθήκες επιτρέπουν την εγγύηση καταθέσεων.

Καθώς γενικά οι ευρωπαϊκές τράπεζες μπορούν να αντιμετωπίζουν τα κρατικά χρέη στους ισολογισμούς τους ως ελεύθερα ρίσκου χρεοκοπίας, η οποιαδήποτε κίνηση που θα προσθέτει στάθμιση ρίσκου ή που θα περιορίζει αυτά τα holdings θα μπορούσε να προκαλέσει αναταράξεις. Στη χθεσινή συζήτηση ο Κονστάνσιο ζήτησε να υπάρξει εργασία σε παγκόσμιο επίπεδο για την αντιμετώπιση του ζητήματος του κρατικού χρέους, ώστε να αποφευχθούν οι αναταράξεις στις αγορές. Η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα αφορά όλες τις χώρες της ευρωζώνης, αλλά και πολλές άλλες που επιθυμούν να ενταχθούν.

Πάντως, οι εκκλήσεις του Σόιμπλε για μείωση του ρίσκου κέρδισαν περισσότερους συμμάχους απ' όσους τα νομικά ερωτήματα που έθεσε αναφορικά με την πρόταση της ΕΕ. Ο υπουργός Οικονομικών της Φινλανδίας, Αλεξάντερ Στουμπ, είπε πως η άποψή του για τα νομικά ζητήματα είναι «λίγο πιο ήπια» από αυτήν του Σόιμπλε, αν και θα πρέπει να διευθετηθούν τα ρίσκα προτού προχωρήσει το θέμα της εγγύησης καταθέσεων. Από την πλευρά του, ο Ολλανδός υπουργός Οικονομικών Γερούν Ντάισελμπλουμ ζήτησε συγκεκριμένα σχέδια για τον περιορισμό των τραπεζικών ρίσκων.

Ομάδα εργασίας θα εξετάσει το ζήτημα και θα αναφερθεί στους υπουργούς Οικονομικών τον Μάρτιο. Ο Στουμπ, ο Ντάισελμπλουμ και άλλοι ζήτησαν προτάσεις που θα αφορούν στη διευθέτηση του ρίσκου των κρατικών χρεών στους τραπεζικούς ισολογισμούς καθώς και τις εθνικές εξαιρέσεις από τα τραπεζικά πρότυπα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ταχύτερη δράση ζήτησε ο Ιταλός υπουργός Οικονομικών Πιερ Κάρλο Πάντοαν, αναφέροντας πως η πρόταση του Επιτρόπου Χρηματοοικονομικών Υπηρεσιών Τζόναθαν Χιλ ήδη αντιπροσωπεύει έναν συμβιβασμό, ενώ ο Ιρλανδός ομόλογός του Μάικλ Νούναν είπε πως το σχέδιο κινείται βραδύτερα απ' όσο χρειάζεται.

«Θα προτιμούσα μια πλήρη αμοιβαιοποίηση νωρίτερα», είπε χαρακτηριστικά ο Νούναν, προσθέτοντας ότι «είναι σημαντικό να διασφαλίσουμε πως οι καταθέσεις είναι εξίσου εγγυημένες σε όλα τα κράτη-μέλη, αποδυναμώνοντας έτσι περαιτέρω τους δεσμούς μεταξύ τραπεζών και κρατών».

Στην περίπτωση που επικρατήσει η άποψη του Σόιμπλε, πως το σχέδιο για την εγγύηση καταθέσεων δεν λειτουργεί υπό την ευρωπαϊκή νομοθεσία, τότε η ευρωζώνη θα μπορούσε να στραφεί σε διακρατικές συμφωνίες, σύμφωνα με τον Ντάισελμπλουμ.

Από την πλευρά του, ο Ελληνας υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος είπε πως οι προτάσεις του Σόιμπλε για «αλληλουχία» εργασιών σε ό,τι αφορά στην εγγύηση καταθέσεων και τη μείωση του τραπεζικού ρίσκου δεν θα προστατεύσει την ΕΕ από μια ακόμα οικονομική κρίση, τονίζοντας πως η πρόταση της ΕΕ μπορεί να περιορίσει ένα τοπικό σοκ, όχι όμως και μια διασυνοριακή κρίση.

Τι συμφωνήθηκε για το Ενιαίο Ταμείο Εκκαθάρισης

Στη χθεσινή τους συνεδρίαση, σύμφωνα με το Reuters, οι υπουργοί Οικονομικών συμφώνησαν να παράσχουν εθνικές πιστωτικές γραμμές έως 55 δισ. ευρώ, ώστε να καλυφθούν τα κόστη των προβληματικών τραπεζών μέχρις ότου υπάρξουν αρκετές συνεισφορές από τις τράπεζες στο Ενιαίο Ταμείο Εκκαθάρισης.

Οι εθνικές πιστωτικές γραμμές, που θα «ανοίξουν» στις αρχές του επόμενου έτους, θα αποτελέσουν το «μαξιλάρι» του Ταμείου στο οποίο οι τράπεζες θα καταβάλουν ετήσια τέλη, και το οποίο στο τέλος της οκταετούς μεταβατικής περιόδου θα διαθέτει 55 δισ. ευρώ.

Το Ταμείο αποτελεί μέρος της τραπεζικής ένωσης της ευρωζώνης, στο πλαίσιο της οποίας όλες οι μεγάλες τράπεζες της ευρωζώνης τελούν υπό την εποπτεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και όλες οι τραπεζικές καταθέσεις θα είναι εγγυημένες μέχρι τις 100.000 ευρώ.

«Τα κράτη-μέλη που συμμετέχουν στην τραπεζική ένωση συμφωνούν να θέσουν σε εφαρμογή ένα σύστημα χρηματοδοτήσεων-γεφυρών προκειμένου να διασφαλίσουν την επαρκή χρηματοδότηση του Ενιαίου Ταμείου Εκκαθάρισης κατά τη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου», αναφέρεται σε ανακοίνωση που εξέδωσαν οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

«Από το 2016 κάθε συμμετέχον κράτος-μέλος θα εισέρχεται σε μια εναρμονισμένη συμφωνία δανειακής διευκόλυνσης με το Συμβούλιο του Ενιαίου Ταμείου Εκκαθάρισης (SRB), που θα προβλέπει μια επιμέρους εθνική πιστωτική γραμμή προς το SRB, για να στηρίξει το εθνικό μερίδιο στο Ταμείο στην περίπτωση ενδεχόμενων χρηματοδοτικών αστοχιών μετά από περιπτώσεις εκκαθάρισης τραπεζών του ενδιαφερόμενου κράτους-μέλους».

Το ποσό των 55 δισ. ευρώ θα μοιραστεί μεταξύ των κυβερνήσεων κρατών-μελών, ανάλογα με το ποσό που αναμένεται να καταβάλλουν οι αντίστοιχοι εθνικοί τραπεζικοί τομείς.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση, «το συνολικό ποσό και η κατανομή θα επανεξεταστούν μέχρι το τέλος του 2017 ή νωρίτερα, στην περίπτωση που ένα κράτος εκτός ευρωζώνης ενταχθεί στην τραπεζική ένωση».

Οι εθνικές πιστωτικές γραμμές θα χρησιμοποιούνται ως ύστατη λύση, αφού έχουν πρώτα εξαντληθεί όλες οι άλλες πηγές χρηματοδότησης, μεταξύ των οποίων το bail-in των μετόχων, των κατόχων junior και senior ομολόγων και ακόμα και των καταθετών, στο πλαίσιο της οδηγίας για την ανάκαμψη και εξυγίανση των πιστωτικών ιδρυμάτων (BRRD).

Το Ταμείο θα μπορεί επίσης να δανείζεται από μόνο του χρήματα, με εγγύηση τις μελλοντικές τραπεζικές συνεισφορές. Και αυτή η επιλογή θα πρέπει να εξαντληθεί προτού χρησιμοποιηθούν οι εθνικές πιστωτικές γραμμές.

«Ένα τέτοιο σύστημα εθνικών πιστωτικών γραμμών θα διασφαλίσει την προστασία των φορολογούμενων και θα είναι δημοσιονομικά ουδέτερο μεσοπρόθεσμα, καθώς ο τραπεζικός τομέας του ενδιαφερόμενου κράτους-μέλους θα ευθύνεται για την αποπληρωμή των ποσών που θα αντλούνται από την πιστωτική γραμμή», αναφέρεται στην ανακοίνωση των υπουργών.

Τελικά, οι εθνικές πιστωτικές γραμμές θα αντικατασταθούν από ένα κοινό «μαξιλάρι», πιθανότατα το ταμείο διάσωσης της ευρωζώνης, το αργότερο στο τέλος της οκταετούς μεταβατικής περιόδου, σύμφωνα με την ανακοίνωση.