Μετά από μεγάλο χρονικό διάστημα, είναι η πρώτη ίσως φορά όπου τμήμα της αγοράς υποστηρίζει πως ο Γενικός Δείκτης του Χ.Α. είτε έχει δει τα χαμηλά του είτε βρίσκεται πολύ κοντά σε αυτά.

Όλοι βέβαια αναγνωρίζουν το υψηλό επίπεδο του υπάρχοντος κινδύνου, όμως ορισμένοι ποντάρουν σε σταδιακή άμβλυνση των μακροοικονομικών αβεβαιοτήτων της ελληνικής οικονομίας, εξέλιξη που ενδεχομένως να αρχίσει να προεξοφλείται από τώρα στο ταμπλό της Σοφοκλέους.

Ανάλογα, πάντως, με το σενάριο που υποστηρίζει κάποιος για το μέλλον του Γενικού Δείκτη, στο ταμπλό διαμορφώνονται γι' αυτόν και οι αντίστοιχες μετοχικές επιλογές.

Α. Αγοράστε για τα… παιδιά σας

Πρόκειται για άτομα που δεν είναι σε θέση να προβλέψουν τη βραχυμεσοπρόθεσμη πορεία της αγοράς (άλλωστε, δεν τα απασχολεί αυτό), αλλά επιλέγουν να αγοράζουν σταδιακά και επιλεκτικά μετοχές με μακροπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα.

Ορισμένοι σύμβουλοι λοιπόν προτείνουν: «Αγοράστε μετοχές καλών εταιρειών που προβλέψτε πώς θα καταφέρουν να επιβιώσουν και κρατήστε τες για τα παιδιά σας. Πάρτε και κλειδώστε τες στο ντουλάπι». Ωστόσο, διστάζουν να εκφράσουν ασφαλείς προβλέψεις για το άμεσο μέλλον, φοβούμενοι πως τις ήδη... φθηνές μετοχές μπορεί κάλλιστα να τις δούμε και χαμηλότερα.

Θα μπορούσε, για παράδειγμα, να είναι η μετοχή του ΟΤΕ μία από αυτές; Ενδεχομένως ναι. Ο πρώην πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΟΤΕ Παναγής Βουρλούμης είχε ερωτηθεί το 2010 πώς αξιολογεί την (τότε) τρέχουσα τιμή της μετοχής του οργανισμού. «Η μετοχή αυτή είναι ιδιαίτερα υποτιμημένη, αλλά δεν ξέρω πότε θα ανεβεί», είχε απαντήσει.

Σήμερα -και με τον τίτλο να έχει χάσει επιπλέον 50% της αξίας του- ανάλογες εκτιμήσεις ακούγονται από πολλούς αναλυτές όχι μόνο για τον ΟΤΕ, αλλά και για πολλές άλλες μετοχές του ελληνικού χρηματιστηρίου.

Πέρα από τον ΟΤΕ, δεκάδες είναι οι εταιρείες για τις οποίες η αγορά πιστεύει πως θα επιβιώσουν, και μεταξύ αυτών η Motor Oil, τα Ελληνικά Πετρέλαια, η Fourlis, η Sarantis, η Jumbo, η Info-Quest, το Πλαίσιο κ.ά.

Ενδεικτικό ακόμη είναι το περιεχόμενο της έκθεσης της Πειραιώς Χρηματιστηριακής για την Aegean Airlines. Σύμφωνα με τον ελληνικό οίκο, η εταιρεία «διαθέτει πολύ καλό ισολογισμό και οποιαδήποτε ενδεχόμενη αδυναμία ταμειακών ροών θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί με σχετική ευκολία. Πιστεύουμε πως η αεροπορική εταιρεία είναι καλά τοποθετημένη για να ανεβεί δυνατότερα κατά το ανοδικό μέρος του κύκλου, όμως το προφίλ κινδύνου - απόδοσης δεν είναι ελκυστικό αυτήν τη χρονική περίοδο».

Β. Επιλέξτε τις εταιρείες που άντεξαν

Σύμφωνα με μια άλλη άποψη, προτεραιότητα αγοράς έχουν οι μετοχές των εταιρειών που κατάφεραν μέχρι σήμερα να βελτιώσουν ή να διατηρήσουν με σχετικά μικρές απώλειες τις οικονομικές τους επιδόσεις μέσα στην κρίση, λόγω είτε του διεθνοποιημένου τους χαρακτήρα (METKA, Folli Follie, Πλαστικά Κρήτης, S&B Βιομηχανικά Ορυκτά κ.ά.), είτε του αμυντικού τους χαρακτήρα στην εγχώρια αγορά, παρότι δεν υποχώρησαν τόσο έντονα όσο οι υπόλοιπες.

Ο λόγος είναι πως, ακόμη και αν ομαλοποιηθούν τα πράγματα στην ελληνική οικονομία, ούτε οι σημερινές δυσκολίες στην αγορά ούτε η ύφεση θα πάψουν να υπάρχουν για αρκετό ακόμη χρονικό διάστημα. Άρα, οι εταιρείες που σήμερα διαθέτουν σημαντικό «λίπος» και απευθύνονται στη διεθνή αγορά εκτιμάται πως έχουν τον πρώτο λόγο.

Γ. Με τη λογική του ελατηρίου

Η τρίτη άποψη είναι περισσότερο βραχυπρόθεσμη και υποστηρίζει πως, αν τελικά δούμε την ανοδική πορεία στις τιμές των ελληνικών μετοχών να συνεχίζεται, το πιθανότερο είναι να δούμε το Χρηματιστήριο της Αθήνας να λειτουργεί με βάση τη λογική του συμπιεσμένου ελατηρίου. Με βάση τη συγκεκριμένη λογική, θα υπάρξει βραχυμεσοπρόθεσμα ταχύτερη άνοδος σε όσες μετοχές πιέστηκαν περισσότερο την τελευταία τριετία (π.χ. τράπεζες). Αν σε αυτές υπάρχει και επαρκής εμπορευσιμότητα, τόσο το καλύτερο.

Δ. Προτεραιότητα στα κρατικόχαρτα

Μία κατηγορία μετοχών στην οποία πολλοί αναλυτές ποντάρουν είναι τα λεγόμενα κρατικόχαρτα. Οι υποστηρικτές των κρατικόχαρτων πιστεύουν πως στην περίπτωση όπου ρυθμιστεί η χρηματοδότηση του ελληνικού χρέους (PSI+ συν μεσοπρόθεσμο κ.λπ.) τότε θα ανοίξει διάπλατα ο δρόμος και για τις αποκρατικοποιήσεις (θα εκδηλωθεί μεγαλύτερο ενδιαφέρον από το εξωτερικό), σε μια περίοδο μάλιστα όπου οι συγκεκριμένες εταιρείες θα βλέπουν το μισθολογικό τους κόστος να μειώνεται.

Παρότι η συγκεκριμένη ομάδα μετοχών δεν ξεκίνησε θετικά το 2012, σε μικρό χρονικό διάστημα κάποιοι τίτλοι έχουν καταφέρει να ξεπεράσουν σε αποδόσεις τον Γενικό Δείκτη και τον FTSE/ASE-20. Για τις μετοχές του ΟΛΠ, του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου και της ΕΒΖ, το ποσοστό μεταβολής στο ταμπλό είναι θετικό, ωστόσο για όλες τις παραπάνω εταιρείες τα ανοιχτά μέτωπα εξακολουθούν να απασχολούν τους επενδυτές. Ειδικά για τις δύο εταιρείες ύδρευσης (ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ), η συμπεριφορά τους στο ταμπλό είναι μουδιασμένη, με οριακά μόνο κέρδη.

Ε. «Μικρά χαρτιά», ικανά για αντεπίθεση

Δεν λείπουν επίσης και αυτοί που θα έβλεπαν τοποθετήσεις σε μετοχές υγιών εταιρειών και χαμηλής κεφαλαιοποίησης, που λόγω του κακού κλίματος, της γενικότερης αβεβαιότητας και της χαμηλής εμπορευσιμότητας έχουν υποχωρήσει πολύ περισσότερο από όσο θα δικαιολογούσε η οικονομική τους κατάσταση.

Για όσους λοιπόν πιστεύουν πως το γενικότερο κλίμα στην αγορά θα μπορούσε να βελτιωθεί, υπάρχει το ενδεχόμενο η συγκεκριμένη κατηγορία να υπεραποδώσει μεσοπρόθεσμα σε σύγκριση με τον μέσο όρο του ταμπλό.

Να σημειωθεί επίσης πως το τελευταίο χρονικό διάστημα ο δείκτης της χαμηλής κεφαλαιοποίησης παρουσιάζει τάσεις σημαντικής διαφοροποίησης, σε σχέση τόσο με τον Γενικό Δείκτη όσο και με τον FTSE/ASE-20.

ΣΤ. Το μυαλό στην άμυνα

Ανεξάρτητα, πάντως, από το ποιες μετοχές θα τρέξουν πρώτες σε περίπτωση ανόδου στο ταμπλό του Χ.Α., σύμφωνα με πολλούς αναλυτές η άνοδος θα είναι διατηρήσιμη για τις μετοχές μόνο υπό την προϋπόθεση ότι η ελληνική οικονομία θα μπορέσει να πείσει πως είτε έχει φτάσει είτε βρίσκεται αρκετά κοντά στο να συναντήσει τον πάτο του βαρελιού.

Επειδή λοιπόν αυτός ο πάτος για πολλούς ακόμη δεν είναι ορατός (σύμφωνα με τη Citigroup, για παράδειγμα, η ύφεση θα διατηρηθεί έως και το 2015…), πολλοί θεωρούν ότι όλες οι ανοδικές προσπάθειες που γίνονται έχουν βραχυπρόθεσμο χαρακτήρα, χωρίς να είναι σε θέση να αλλάξουν την αρνητική πορεία που έχει ξεκινήσει η αγορά εδώ και καιρό.

Αυτό το σενάριο, με βάση το οποίο πιστεύεται ότι η πτωτική πορεία θα συνεχιστεί, εξακολουθεί να είναι το κυρίαρχο για τα περισσότερα ξένα desks μετοχών. Οι ξένοι αναλυτές δεν έχουν πάρει θέση τις τελευταίες ημέρες επί των ελληνικών μετοχών και περιμένουν τις εξελίξεις τόσο από το PSI+ όσο και από τα τελικά στοιχεία της BlackRock.

Σε αυτούς που επιμένουν στο αρνητικό σενάριο το σημαντικό επιχείρημά τους είναι ότι το λειτουργικό περιβάλλον των τραπεζών θα παραμείνει δύσκολο για το μεγαλύτερο μέρος του 2012. Και όσο η χρηματοδότηση των τραπεζών παραμένει προβληματική, άλλο τόσο προβληματική θα διατηρείται κι η χρηματοδότηση των εταιρειών. Αποτέλεσμα όλων αυτών θα είναι οι προοπτικές για το μακροοικονομικό περιβάλλον να παραμένουν αβέβαιες και οι πιθανότητες για μεγάλης κλίμακας εξαγορές και συγχωνεύσεις (που θα έδιναν ανοδικό τόνο στην αγορά) να είναι χαμηλές.

Σε αυτό το αρνητικό σενάριο, όπου η αγορά συνεχίζει μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας, οι αμυντικές μετοχές με καλό μέρισμα κι εταιρείες με έντονη δραστηριότητα στο εξωτερικό αλλά και με ηγετική θέση στις αγορές όπου δραστηριοποιούνται θα υπεραποδώσουν όπως έγινε το 2011 αλλά και το 2010.