Απελευθέρωση αγοράς ενέργειας στο ντιλ με τους εταίρους

Από σπόντα, και πάντα από μέλη της κυβέρνησης που δεν έχουν την άμεση εποπτεία του τομέα της ενέργειας, παρέχεται η πληροφόρηση αναφορικά με τις προωθούμενες λύσεις στα θέματα της ενέργειας, τα οποία συν τοις άλλοις αποτελούν εκκρεμούσες υποχρεώσεις της χώρας έναντι της Ε.Ε. ή των θεσμών.

Έτσι την περασμένη εβδομάδα έγινε γνωστό ως διαρροή από τη διαπραγματευτική ομάδα στο πλαίσιο των συζητήσεων με τους θεσμούς ότι επήλθε ευρύτερη συμφωνία για τα ενεργειακά.

Πριν από δύο εβδομάδες ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας σε τηλεοπτική του συνέντευξη αναφέρθηκε σε πιθανά σενάρια απεμπλοκής της πώλησης του ΔΕΣΦΑ στην αζέρικη Socar, ενώ την περασμένη Πέμπτη ο υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης σε ομιλία του σε συνέδριο στις Βρυξέλλες αναφέρθηκε στην προοπτική απελευθέρωσης των αγορών ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου.

Με λίγα λόγια, τοποθετήσεις και ανακοινώσεις τις οποίες κανονικά θα έπρεπε να κάνει ο αρμόδιος υπουργός Παναγιώτης Λαφαζάνης δημοσιοποιούνται από άλλους υπουργούς, εδραιώνοντας έτσι την εντύπωση ότι μέσα στην κυβέρνηση οι υπουργοί διατηρούν το δικαίωμα να προωθούν μόνο τα θέματα που συμφωνούν με τους δικούς τους ιδεολογικούς και πολιτικούς προσανατολισμούς και όχι με τη συνολική πολιτική της κυβέρνησης. Έτσι για το ξεμπλοκάρισμα όλων αυτών των εκκρεμοτήτων θα πρέπει να αναμένονται πρωτοβουλίες, αμέσως μετά την υπογραφή της νέας συμφωνίας με τους δανειστές.

Η αγορά φυσικού αερίου τυπικά έχει απελευθερωθεί εδώ και χρόνια, ενώ μεγάλοι καταναλωτές πραγματοποιούν εισαγωγές, ή και μεταπωλούν φυσικό αέριο. Το πρόβλημα αφορά τους μικρούς καταναλωτές, οι οποίοι είναι υποχρεωμένοι να προμηθεύονται αέριο μόνο από τις τρεις ΕΠΑ, χωρίς να έχουν δικαίωμα επιλογής άλλου προμηθευτή.

Η αλλαγή του συγκεκριμένου μοντέλου είναι υποχρέωση της χώρας έναντι των δανειστών και έχει περιγραφεί σε προηγούμενα μνημόνια. Έτσι στην ουσία, η σημερινή κυβέρνηση θα πρέπει να αποφασίσει να ξεκινήσει κάποια στιγμή τις διακοπείσες διαπραγματεύσεις με τους μετόχους των ΕΠΑ, δηλαδή τη Shell και την ιταλική ΕΝΙ, προκειμένου να συμφωνηθούν το είδος και το ύψος της αποζημίωσης που θα λάβουν, έναντι της απώλειας του οιονεί μονοπωλίου πώλησης φυσικού αερίου σε Αττική, Θεσσαλονίκη και Θεσσαλία το οποίο και τους παραχωρήθηκε με σύμβαση παραχώρησης πριν από 15 χρόνια.

Όσο για την αγορά ηλεκτρισμού, στην οποία η ΔΕΗ διατηρεί το μονοπώλιο στην προμήθεια (97% της αγοράς) ο κ. Βαρουφάκης είπε ότι η κυβέρνηση «ελέγχει το ενδεχόμενο... να εξετάσει το μοντέλο των γαλλικών διμερών συμβολαίων στη ρύθμιση του κλάδου παραγωγής και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας (χωρίς ωστόσο να ιδιωτικοποιεί την υπάρχουσα εταιρία παραγωγής ηλεκτρισμού)».

Ο υπουργός Οικονομικών αναφέρεται στη διαδικασία των δημοπρασιών ποσοτήτων ηλεκτρικής ενέργειας που παράγει η ΔΕΗ από λιγνιτικές και υδροηλεκτρικές μονάδες προκειμένου έτσι να ανοίξει η αγορά λιανικής και κυρίως να μειωθούν οι τιμές της κιλοβατώρας. Ως πρότυπο για τη διαδικασία αυτή ελήφθη το γαλλικό μοντέλο ΝΟΜΕ (Nouvelle Organisation du Marché de l'Electricité) και σε αυτό αναφέρθηκε ο υπουργός.

Για την εφαρμογή του η ΡΑΕ έκανε μελέτες προσαρμογής του στα ελληνικά δεδομένα της ηλεκτροπαραγωγής (το γαλλικό μοντέλο στηρίζεται στην παραγωγή των πυρηνικών), έγινε πολύμηνη διαβούλευση με τους άμεσα ενδιαφερόμενους και οι πρώτες δημοπρασίες επρόκειτο να γίνουν μέχρι το τέλος Μαρτίου 2015.

Με την προοπτική αυτή, αρκετές εταιρείες προμήθειας προετοιμάστηκαν να βγουν, ή βγήκαν στην αγορά προσφέροντας στους καταναλωτές, οικιακούς και επαγγελματικούς, εναλλακτικές λύσεις για την τροφοδοσία τους με ηλεκτρικό. Ωστόσο μεσολάβησαν οι εκλογές και οι αλλαγές οπότε το σχέδιο έχει νεκρώσει, ενώ από την πλευρά του αρμόδιου υπουργού τηρείται σιγή.

Τέλος και σε ό,τι αφορά την πώληση του ΔΕΣΦΑ στους Αζέρους, ο πρωθυπουργός εμφανίστηκε να υιοθετεί λύσεις για την απεμπλοκή της διαδικασίας από τις υπηρεσίες ανταγωνισμού της Ε.Ε., οι οποίες ταιριάζουν περισσότερο με το δικό της μοντέλο ιδιωτικοποιήσεων.

Για να προχωρήσουν όλα αυτά, τα οποία όπως δείχνουν τα πράγματα θα αποτελούν περιεχόμενο της νέας συμφωνίας με τους δανειστές, θα πρέπει να υπάρξει συναίνεση του αρμόδιου υπουργού Παναγιώτη Λαφαζάνη, ο οποίος και θα πρέπει να τα τρέξει. Εκείνος όμως για αυτό δε δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.