Η τραγική κατάληξη της "διάσωσης" στην Κύπρο (ακόμη και φλεγματικοί αναλυτές του εξωτερικού σχολιάζουν πλέον πικρόχολα τη λέξη) δυστυχώς έχει πολύ ευρύτερη σημασία.

Η αρχή έγινε στο πρώτο Eurogroup, που μεταξύ άλλων αποφάσισε να παρακάμψει την εγγύηση των καταθέσεων, συναινώντας στην επιβολής "έκτακτης εισφοράς". Μια απόφαση, θυμίζω, που δεν εφαρμόστηκε απλώς και μόνο γιατί αρνήθηκε να την ψηφίσει η Κυπριακή Βουλή.

Εάν το καλοσκεφτείτε, είναι απίστευτο. Το ανώτατο, υποτίθεται, "σώμα" της ευρωζώνης δέχτηκε σε μια βραδιά ελαφρά τη καρδία να βάλει χέρι σε ένα από τα "ιερά και όσια" της Ευρώπης, την προστασία των μικροκαταθετών.

Με την ίδια ευκολία, άλλωστε, το Eurogroup της περασμένης Κυριακής καταστρατήγησε ένα άλλο "ιερό και όσιο" της ευρωζώνης. Δεχόμενο επιβολή περιορισμών στην ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων, δημιούργησε αυτόματα δύο... ευρώ. Αυτό της Κύπρου κι αυτό της υπόλοιπης Ευρώπης.

Ακριβώς αυτές οι ανερυθρίαστες παραβάσεις αρχών, όποτε... βολεύει, είναι που ξεφτιλίζουν κυριολεκτικά τη δήθεν "ηθική" οικονομική πολιτική που διατείνεται ότι ασκεί το Βερολίνο της κ. Μέρκελ και του κ. Σόιμπλε, συνεπικουρούμενο εσχάτως και από τη Γαλλία του σοσιαλιστή Ολάντ.

Μια πολιτική που αποκαλώ κοροϊδευτικά "Ethonomics" (για την πραγματική σημασία του όρου δείτε έδω), καθώς στηρίζεται στη λήψη οικονομικών αποφάσεων με βάση μια μικροπολιτική, λαϊκιστική αντίληψη περί ηθικής, την όποια σερβίρουν όπως τους βολεύει στην ευρωπαϊκή κοινή γνώμη.

Είναι η ίδια αντίληψη που παλαιότερα ήθελε όλους τους Έλληνες τεμπέληδες και ανεπρόκοπους, ενώ τώρα στιγμάτισε την Κύπρο ως "οικονομία-καζίνο", με επίσης ανεπρόκοπους και "κομπιναδόρους" Κύπριους, που πλουτίζουν εύκολα λόγω των Ρώσων. Και γι' αυτό "έπρεπε" να καταστραφούν περίπου ολοσχερώς.

Η αντίληψη αυτή όμως έχει πολύ επικίνδυνες συνέπειες όχι μόνον για τον Έλληνα πολίτη, αλλά και ευρύτερα για κάθε πολίτη του Νότου (προς το παρόν) της ευρωζώνης.

Δημιουργεί τη δικαιολογημένη αίσθηση ότι εάν προκύψουν νέα θέματα χρηματοδότησης, είτε της οικονομίας, είτε των τραπεζών, σε χώρες με προβλήματα, τότε έρχεται πιθανότατα η ώρα των... καταθετών!

Δεν είναι τυχαίο πως οι χθεσινές δηλώσεις του προέδρου του Eurogroup ότι η λύση της Κύπρου αποτελεί "μοντέλο" έριξαν τις αγορές με επίκεντρο την Ισπανία και την Ιταλία, κι ότι η αμήχανη απόπειρα διάψευσης δεν ελήφθη καν υπ' όψιν.

Το σχέδιο "διάσωσης" στην Κύπρο έδειξε καθαρά ότι εφεξής οι καταθέτες με ποσά άνω των 100.000 ευρώ καλούνται να πληρώσουν τη νύφη, εφόσον κάποιες τράπεζες έχουν προβλήματα που ξεπερνούν τις δυνατότητες του κράτους να απορροφήσει τη ζημία.

Η προηγούμενη απόφαση, όμως, έδειξε κάτι σημαντικότερο. Ότι το Eurogroup μπορεί να αποδεχτεί με ευκολία την υποβολή έκτακτης εισφοράς στις καταθέσεις των πολιτών κάποιου κράτους, ανεξαρτήτως ύψους, προκειμένου να μην μπει χέρι στη "ευρωπαϊκή τσέπη", ιδίως όταν ήδη έχουν επιβληθεί πάσης φύσεως άλλα μέτρα.

Σκεφτείτε το λίγο. Στην περίπτωση της Κύπρου, θα "κουρεύονταν" με το ίδιο ποσοστό καταθέτες κάτω των 100.000 ευρώ, σε τράπεζες που δεν είχαν κανένα πρόβλημα, για να επιλύσουν υποτίθεται το πρόβλημα των... άλλων τραπεζών. Τι θα μπορούσε να είναι πιο... εξωφρενικό;

Κι όμως το Eurogroup συναίνεσε!

Αυτή είναι στην πράξη η αντίληψη των οπαδών του… Ethonomics. Και είναι πολύ επικίνδυνη, για την Ελλάδα και την ευρωζώνη.

Ας ελπίσουμε ότι θα αλλάξει πριν να είναι πολύ αργά.

Εκτός από το να ελπίζουμε, όμως, επιβάλλεται να κάνουμε ό,τι μπορούμε, ως χώρα, να μη χρειαστούμε περισσότερη... αλληλεγγύη.

Γιατί ενδέχεται να είναι της μορφής που περιγράψαμε!


ΥΓ.: Μετά τη μεγαλειώδη γκάφα του κ. Ντάισελ-μπουμ (έτσι αποκαλείται πλέον… ανεπισήμως), είμαι σίγουρος ότι πολλοί ιδρώνουν από τη Μάλτα ως το Λουξεμβούργο, ίσως δε περισσότερο στην Ιταλία, που ακόμη ψάχνει για κυβέρνηση...

Κι όταν λέμε σχέδιο Α δεν εννοούμε αυτό που ανακοινώθηκε μετά το Eurogroup, ασχέτως άν έφτασε στην Κυπριακή Βουλή. Αυτό ήταν ένας χείριστος συμβιβασμός με την κυβέρνηση Αναστασιάδη.

Το original σχέδιο Α περιλάμβανε κούρεμα μόνο των καταθέσεων άνω των 100.000 ευρώ, με ποσοστό 15-17,5%, για όλες τις κυπριακές τράπεζες. Αλλά δεν έγινε αποδεκτό απο τον Αναστασιάδη, προκειμένου να μην πληρώσουν πολλά οι «καλοί πελάτες».

Το σχέδιο Γ όμως φαίνεται να περιλαμβάνει:

Α. Τη διάλυση της Λαϊκής, με βαρύτατη ζημία απο 50-80% για τους καταθέτες της, (εφόσον τα ποσά ξεπερνούν τις 100.000 ευρώ) ζημία για τους εργαζόμενους και κατα πιθανότητα για όσους έχουν σε αυτή καθυστερημένα δάνεια, με καλές εγγυήσεις.

Δυστυχώς η αντίσταση σύσσωμου του κυπριακού κατεστημένου εξελίσσεται σταδιακά σε παρωδία, κάνοντας την αρχική πρόταση του Eurogroup (έκτακτη εισφορά 15,6% σε όλους τους καταθέτες άνω των 100.000 ευρώ) να μοιάζει με… πανάκεια.

Ως γνωστόν, η Κύπρος έχει δύο μεγάλες τράπεζες, την Κύπρου και τη Λαϊκή, η ανακεφαλαιοποίηση των οποίων απαιτούσε πολλά δισεκατομμύρια ευρώ. Οι Ευρωπαίοι πρότειναν (κι αυτό είναι καταγεγραμμένο πλέον από διάφορες ανεξάρτητες πλευρές) να επιβληθεί έκτακτη εισφορά σε όσους είχαν καταθέσεις άνω των 100.000 ευρώ.

Ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης, παρότι το διαψεύδει, φαίνεται ότι ήταν εκείνος που ήθελε να φορολογηθούν και οι μικροκαταθέτες, ώστε να μη θιγούν οι μεγαλοπελάτες από τη Ρωσία με διψήφιο ποσοστό φόρου.

Μήπως και περισωθεί κάπως η offshore δραστηριότητα και ο ρόλος της Κύπρου ως περιφερειακού τραπεζικού κέντρου, τα οποία έτσι κι αλλιώς επλήγησαν βάναυσα από τις εξελίξεις στην οικονομία του νησιού.

Βλακωδώς ο νυν επικεφαλής του Eurogroup, Γερούν Ντάισελμπλουμ, το αποδέχθηκε, με αποτέλεσμα να ξεσηκώσει αντιδράσεις παντού, διότι εθίγη το ευρωζωνικό «ιερό» της εγγύησης καταθέσεων έως 100.000 ευρώ.

Με αυτές τις συνθήκες, κατέστη προφανές ότι η κυπριακή Βουλή θα καταψηφίσει, προκειμένου να βρεθεί άλλη λύση, οπότε ο κ. Αναστασιάδης έκανε αμέσως την κωλοτούμπα της «αποχής».

Μόλις όμως έγινε ορατό ότι η ρωσική βοήθεια μάλλον θα είναι για τα μάτια του κόσμου (όπως και αποδείχτηκε τελικά χθες το βράδυ), το κυπριακό κατεστημένο έκανε το ανεξήγητο.

Αποφάσισε ότι θα σφαγιάσει μια μερίδα Κυπρίων και ξένων καταθετών, προκειμένου να προστατεύσει τους… υπόλοιπους. Ότι θα θυσιάσει τη Λαϊκή, τους καταθέτες της με ποσά άνω των 100.000 ευρώ, τους εργαζομένους της, προκειμένου να «θωρακίσει», με αμφίβολες πιθανότητες πραγματικής επιτυχίας, την Τράπεζα Κύπρου.

Ίσως γιατί, όπως λένε οι «κακές γλώσσες», οι περισσότεροι Ρώσοι μεγαλοκαταθέτες, αυτοί με τη μεγάλη ισχύ, βρίσκονται στην Τράπεζα Κύπρου, στην οποία άλλωστε υπήρχε από καιρό Ρώσος μεγαλομέτοχος. Ενώ αντίθετα, από τις αρχές του προηγούμενου έτους, η Λαϊκή είχε περάσει -μέσω της υποχρεωτικής διαδικασίας ανακεφαλαιοποίησης- σε απολύτως κρατική ιδιοκτησία και διαχείριση.

Αν βέβαια ρίξει κάποιος έστω και μια πρώτη ματιά στο σχετικό νομοσχέδιο, αντιλαμβάνεται ότι στην πράξη δίνει τεράστιες εξουσίες για συνολικότερη αναμόρφωση του κυπριακού τραπεζικού συστήματος, κατά το δοκούν, κάτι που ίσως προβληματίσει τους άλλους Κύπριους τραπεζίτες, αλλά και τους βουλευτές.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η τακτική που ακολουθεί πλέον η κυπριακή ηγεσία δεν φαίνεται να εμφορείται από οιαδήποτε έννοια κοινωνικής ή άλλης δικαιοσύνης, ασχέτως των «ηρωικών δηλώσεων» που προηγήθηκαν. Τουναντίον, φαίνεται να είναι αποτέλεσμα μιας ιδιόμορφης… πανουργίας.

Η έκτακτη εισφορά σε όλους τους μεγαλοκαταθέτες δεν θα άφηνε κανέναν ευχαριστημένο. Τώρα κάποιοι θα είναι πολύ δυσαρεστημένοι, κάποιοι άλλοι όμως, σαφώς περισσότεροι (λόγω διαφοράς στα μερίδια αγοράς) θα είναι ευχαριστημένοι γιατί δεν εθίγησαν καθόλου, ενώ οι άλλοι περίπου… καταστράφηκαν.

Δεν είμαι σίγουρος αν η τακτική αυτή θα αποδώσει τελικά πολιτικούς καρπούς, ούτε αν το κυπριακό σχέδιο θα γίνει αποδεκτό από την Ευρώπη και το ΔΝΤ, όπως προκύπτει και από τις προειδοποιήσεις της χθεσινής ανακοίνωσης. Διότι, μεταξύ άλλων, το άγριο κούρεμα καταθετών στη Λαϊκή δεν αρκεί. Λείπουν πάνω από 3 δισ. ευρώ, τα οποία δεν πρόκειται να καλυφθούν από τη Ρωσία ή κάποιον άλλον.

Γι' αυτό και χρειάζεται, όπως ήδη επισήμανα από χθες σε σχετικό σημείωμα, να «θυσιαστούν» κι άλλες περιουσίες. Των Ταμείων Πρόνοιας, της Εκκλησίας και όσων συμμετάσχουν στο υπό συγκρότηση Εθνικό Ταμείο Αλληλεγγύης.

Κατά συνέπεια, εκτός από τους καταθέτες της Λαϊκής, προκειμένου να μην επιβαρυνθούν σε αυτήν τη φάση τουλάχιστον οι μεγαλοπελάτες των λοιπών τραπεζών (στην πλειονότητά τους Ρώσοι), θα πληρώσουν η Εκκλησία, οι συνταξιούχοι και οι εργαζόμενοι.

Δεν είμαι καθόλου βέβαιος ότι το σχέδιο αυτό θα ικανοποιήσει ως έχει την τρόικα καθώς έχει πολλά αδύνατα σημεία. Κατόπιν όμως όσων έγιναν χθες, είμαι σχεδόν πεπεισμένος ότι κάποιοι στο πολιτικό και στο οικονομικό κατεστημένο της γείτονος κοιμούνται ολίγον πιο ήσυχοι έχοντας αγωνιστεί να προστατέψουν τα συμφέροντα των «δικών» τους.

Εν ολίγοις, η επανάσταση του πρόσφατου «ΟΧΙ» απέναντι στο Eurogroup φαίνεται να καταλήγει πολύ άδοξα, αφήνοντας τη γεύση κακοψημένης σεφταλιάς. Γιατί από την πλευρά του κυπριακού κατεστημένου ο λόγος της αντίστασης μάλλον δεν είχε τελικά σχέση με την κοινωνική δικαιοσύνη, ούτε και με το εθνικό συμφέρον.

Εκτός αν κάποιοι εκ των πρωταγωνιστών κατάγονται από τη Ρωσία.

Τις τελευταίες μέρες βλέπουμε από όλες τις πλευρές του εξωτερικού μια σκληρή και πολλές φορές άκομψη «real politik». Δυστυχώς αυτή η τακτική δεν περιορίζεται στους σκληροπυρηνικούς ευρωπαίους, αλλά επεκτείνεται και στην παραδοσιακά σύμμαχο ορθόδοξη Ρωσία, που είχε ιδιαίτερες σχέσεις με τη Μεγαλόνησο.

Αν όντως τα Ρωσικά συμφέροντα δεν έχουν διάθεση να επενδύσουν με αμοιβαία συμφέροντες όρους, προκειμένου να βοηθήσουν μια έκτακτη κατάσταση, τότε η προστασία των μεγαλοκαταθετών τους στην Κύπρο, με θυσίες του κυπριακού λαού και της εκκλησίας, στερείται οποιουδήποτε νοήματος.

Σε ότι αφορά τη θέση της Κύπρου ως διεθνούς περιφερειακού χρηματοοικονομικού κέντρου, η ζημία έχει ήδη γίνει τις προηγούμενες μέρες. Θα μπορούσε μερικώς να αποκατασταθεί μόνο εάν ένα μέρος του τραπεζικού τομέα περνούσε σε ξένα συμφέροντα.

Προς την κατεύθυνση όμως αυτή δεν φαίνεται να υπάρχει ουσιαστικό ενδιαφέρον από την πλευρά της Ρωσίας, παρά τις σποραδικές πληροφορίες περί του αντιθέτου. Κι άλλοι ενδιαφερόμενοι, απλά δεν υφίστανται.

Η αναστάτωση που προκλήθηκε διεθνώς γύρω από το θέμα, δεν πρόκειται να ανατραπεί εάν απλώς αποτραπεί το «κούρεμα». Αυτό δείχνει ξεκάθαρα η διεθνής εμπειρία. Τυχόν χρεοκοπία και εκκαθάριση της Λαϊκής Τράπεζας, σαφώς θα επιδεινώσει το κλίμα.

Εάν έτσι έχει λοιπόν η κατάσταση, η θέση των κυπρίων πολιτικών οφείλει να μεταβληθεί, όχι προς όφελος των μεγαλο-καταθετών, αλλά προς όφελος του κυπριακού λαού.

Εν ολίγοις, η «πατριωτική αυτοθυσία» των κύπριων εργαζομένων και συνταξιούχων, αλλά και της εκκλησίας, που ετοιμάζονται να δεσμεύσουν περιουσία προκειμένου να σχηματοποιηθεί μια «νέα» λύση, υπό αυτές τις συνθήκες που διαμορφώνονται, έχει νόημα μόνο εάν χρησιμοποιηθεί για να μειώσει το εξωτερικό χρέος της χώρας.

Διότι ο «πατριωτισμός» πρέπει να υπηρετεί το εθνικό συμφέρον.

Η πρωτοφανής απόφαση των «μεγάλων δυνάμεων» της Ευρώπης επέστρεψε ένα μη αναμενόμενο για εκείνες αποτέλεσμα: το «όχι» της Κυπριακής Βουλής. Η άρνηση των Κυπρίων δεν έχει προηγούμενο στο πλαίσιο της ευρωκρίσης κι έθεσε την κυρίαρχη πολιτική της ευρωζώνης προ ενός επιτακτικού ερωτήματος:

Πώς θα αντιμετωπίσει την ετυμηγορία της Κυπριακής Βουλής, που ήταν ουσιαστικά ομόφωνη (χωρίς κανένα «ναι»);

Ήδη η διπλωματική ανακοίνωση της ΕΚΤ δίνει τον τόνο: Η παροχή χρηματοδότησης μέσω ELA στις κυπριακές τράπεζες συνεχίζεται «σύμφωνα με τους κανόνες».

Που σημαίνει ότι συνεχίζεται, αλλά όχι για… πολύ, εκτός αν βρεθεί «βιώσιμη λύση».

Αν οι γραμμές χρηματοδότησης κόβονταν αμέσως, οι επιπτώσεις ίσως να ήταν καταιγιστικές. Όχι μόνο σε οικονομικό επίπεδο, αλλά και σε πολιτικό, με επιδράσεις που στη σημερινή εποχή της αλληλεξάρτησης μπορεί να αποδειχτούν ανεξέλεγκτες για την ευρωζώνη, ασχέτως του «οπλοστασίου» της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Το μέγεθος της Κύπρου δεν έχει ιδιαίτερη σημασία, όπως δεν είχε ούτε της Ελλάδας.

Αν όμως υποχωρήσει άτακτα η τρόικα, επίσης θα υπάρξουν μεγάλες επιπτώσεις. Διότι θα θεωρηθεί ότι οι κατά καιρούς «απειλές» εκ μέρους του ευρωπαϊκού πυρήνα αποτελούν εν πολλοίς μια… μπλόφα.

Ήδη από χθες το κυπριακό «όχι» δύναται να επηρεάσει τις εσωτερικές πολιτικές διεργασίες άλλων χωρών, που είτε βρίσκονται σε κάποιο πρόγραμμα «βοήθειας», είτε πρόκειται να βρεθούν στο μέλλον, ενισχύοντας τα «αντιμνημονιακά» κινήματα. Οι χθεσινές ανακοινώσεις της αντιπολίτευσης στην Ελλάδα είναι χαρακτηριστικές του γενικότερου κλίματος που δημιουργείται.

Οι ισορροπίες λοιπόν έχουν γίνει πολύ λεπτές, κι απρόβλεπτες ως προς το ενδεχόμενο επιδείνωσης του κυπριακού ατυχήματος.

Προφανώς με τη χθεσινή απόφαση η Κύπρος έχει βρεθεί με την πλάτη στον τοίχο. Τα χρονικά όρια εύρεσης λύσης για τη χώρα εκτείνονται, στην καλύτερη περίπτωση, μέχρι την ερχόμενη Τρίτη, καθώς μεσολαβεί η αργία της 25ης Μαρτίου.

Με την πλάτη στον τοίχο όμως βρέθηκαν και οι σκληροπυρηνικοί του ευρωπαϊκού πυρήνα, που μετά από μια αλόγιστη απόφαση πρέπει τώρα να κινηθούν πολύ προσεκτικά στη διαχείριση της κατάστασης.

Δεν θα μου κάνει εντύπωση αν όλοι αναμένουν τον από μηχανής Θεό στην πλευρά της Ρωσίας, προκειμένου να εκτονωθεί κάπως το αδιέξοδο.