Αν ρωτήσουμε τον μέσο Έλληνα τι τον καίει περισσότερο, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα απαντήσει με μία ερώτηση: πώς και πότε θα ανέβει ξανά το βιοτικό του επίπεδο, το εισόδημά του, που πιέστηκε πρωτόγνωρα τα τελευταία χρόνια.

Στο ερώτημα αυτό, η απάντηση είναι σχετικά απλή: Με δεδομένο το τεράστιο μέγεθος του χρέους που έχει η χώρα (το οποίο και δεν επιτρέπει περαιτέρω διόγκωση του δανεισμού), άνοδος του βιοτικού επιπέδου μπορεί να έλθει μόνο αν υπάρξει σημαντική αύξηση των εξαγωγών και του τουρισμού.

Εδώ και αρκετές δεκαετίες, εταιρίες κολοσσοί διαφεντεύουν το μεγαλύτερο κομμάτι της διεθνούς οικονομικής δραστηριότητας. Ο αριθμός, αλλά και το μέγεθός τους μεγαλώνουν διαρκώς, μέσα από μια σχεδόν αέναη διαδικασία «εξαγορών και συγχωνεύσεων». 

Σε πολλές περιπτώσεις ο κύκλος εργασιών τους συναγωνίζεται το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν μικρομεσαίων κρατών, ενώ κάποιες απασχολούν εκατοντάδες χιλιάδες ή και εκατομμύρια εργαζόμενους.

Η γνωστή McDonald's, για παράδειγμα, απασχολεί ανά τον κόσμο περίπου 1,9 εκατ. εργαζόμενους, ενώ ακόμη περισσότερους (2,1 εκατομμύρια ανθρώπους) απασχολεί η επίσης αμερικανική Wal-Mart με ετήσιο τζίρο… 469 δισ. δολάρια.

Όπως κι αν βλέπει κάποιος από ιδεολογική σκοπιά τα τεκταινόμενα στην Ουκρανία, δύο γεγονότα αναδεικνύονται πέραν πάσης αμφιβολίας. 

Πρώτον, ότι ο Πούτιν είναι το είδος εκείνο του ηγέτη που αντιλαμβάνεται τις αδυναμίες των αντιπάλων του και σπεύδει να τις εκμεταλλευτεί με τόλμη.

Δεύτερον, ότι η Ρωσία μπορεί να μην είναι πλέον παγκόσμια υπερδύναμη, είναι, όμως, η μεγαλύτερη ηπειρωτική δύναμη στην Ευρώπη, με συμφέροντα που πολύ εύκολα θα μπορούσαν να έλθουν σε ευθεία αντιπαράθεση με τη Γερμανία, την Πολωνία, ή με άλλες ευρωπαϊκές δυνάμεις.

Αιματοβαμμένο παρελθόν, δύσκολο παρόν και αβέβαιο μέλλον. Σε αυτές τις τρεις φράσεις θα μπορούσε να συμπυκνωθεί η βασική εικόνα της Ουκρανίας, μιας μεγάλης περιοχής που τους τελευταίους τέσσερις αιώνες έχει ζήσει ελάχιστα χρόνια ανεξαρτησίας.

Επίκεντρο του πρώτου ισχυρού σλαβικού έθνους στην Ανατολή, τον 10ο και τον 11ο αιώνα, η Ουκρανία γνώρισε πολλούς επικυρίαρχους. Στην αρχή ήταν το μεγάλο Δουκάτο της Λιθουανίας, στη συνέχεια η Κοινοπολιτεία της Πολωνίας και της Λιθουανίας, ενώ μετά από ένα διάλειμμα περίπου 100 ετών (μέσα 17ου - 18ο αιώνα) στο οποίο σχηματίστηκε ανεξάρτητο κοζακικό «κράτος», ήλθε η σειρά της τσαρικής Ρωσίας, η επικυριαρχία της οποίας κράτησε ως τις αρχές του 20ού αιώνα, για να δώσει τη θέση της στην ΕΣΣΔ, όταν απέτυχε η απόπειρα των Ουκρανών να αποκτήσουν την ανεξαρτησία τους, παρότι κατάφεραν να αυτονομηθούν για τρία χρόνια, από το 1917 έως το 1920.

Παρά το γεγονός ότι η ελληνική κρίση συνέβη με σχεδόν αποκλειστική ευθύνη των πολιτικών κομμάτων, που κυβερνώντας αλληλοδιαδόχως έριξαν τον δημόσιο προϋπολογισμό στα βράχια, δημιουργώντας τεράστια χρέη και ελλείμματα, ένα μέρος του πολιτικού φάσματος συνεχίζει να προωθεί ξεδιάντροπα τον κρατισμό. 

Το περίεργο είναι ότι τη λογική αυτή φαίνεται να ακολουθεί και σημαντικό μέρος της κοινής γνώμης, νοσταλγώντας ίσως τις ενίοτε μυθώδεις κρατικές «παροχές» του παρελθόντος αλλά και υπό τον φόβο ότι αν ιδιωτικοποιηθούν ορισμένες υπηρεσίες θα πληρώνει περισσότερα.