Την ώρα που η οικονομία δείχνει να ισορροπεί, ο βασικός φόβος όσων μετέχουν ενεργά στις οικονομικές εξελίξεις αφορά το ενδεχόμενο πολιτικής αστάθειας. Είτε λόγω ενός ατυχήματος σε κάποια από τις σοβαρές ψηφοφορίες που έπονται στη Βουλή, είτε με αφορμή την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας.

Η συγκυβέρνηση βρίσκεται αντιμέτωπη με την κόπωση όχι μόνον του εκλογικού σώματος, αλλά και των βουλευτών της, μετά τον χείμαρρο σκληρών μέτρων που έχουν ληφθεί τα τελευταία χρόνια. Κι επιτείνει την κατάσταση βάζοντας αυτογκόλ, με σημαντικότερο ίσως μέχρι σήμερα τον τραγέλαφο του ΕΝΦΙΑ, που έδειξε την προχειρότητα με την οποία ψηφίζονται και εφαρμόζονται νομοθετήματα πραγματικά «στρατηγικής σημασίας» όχι μόνον οικονομικά, αλλά και πολιτικά.

Εδώ και χρόνια, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό, γίνεται πολλή συζήτηση για τα όρια που πρέπει να έχει η δραστηριοποίηση του κράτους -και αντίστοιχα των ιδιωτών- με γνώμονα το κοινωνικό, αλλά και το κρατικό συμφέρον, έννοιες που μπορεί να μοιάζουν, αλλά στην πράξη τουλάχιστον δεν είναι ταυτόσημες.

Στο ένα άκρο βρίσκονται προφανώς εκείνες οι ελάχιστες πλέον οικονομίες που λειτουργούν με κεντρικό προγραμματισμό, στηριζόμενες κυρίως σε «επιχειρήσεις» του κρατικού τομέα, είτε άμεσα, είτε ορισμένες φορές και έμμεσα.

Δύσκολα έρχεται στο νου άλλη περίοδος τις τελευταίες δεκαετίες που να προσέφερε τόσο μεγάλες εκπλήξεις όσο η τρέχουσα. Είτε μιλάμε για την κρίση στην Ουκρανία, είτε για την επικείμενη ανεξαρτητοποίηση της Σκωτίας (που εκτιμάται ότι θα τροφοδοτήσει τα αυτονομιστικά κινήματα σε άλλες χώρες της Ευρώπης), είτε για την αραβική Άνοιξη και την εμφάνιση του διακρατικού μορφώματος ISIS στην περιοχή της Συρίας και του Ιράκ.

Υπό μία έννοια, αυτές οι εκπλήξεις δεν είναι παρά απρόβλεπτες πτυχές του φαινομένου της Παγκοσμιοποίησης.
Παραδόξως, την ίδια ώρα που ενισχύεται σε πρωτοφανή βαθμό η ικανότητα επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης σε παγκόσμιο επίπεδο, ο εθνικισμός δείχνει να αναζωπυρώνεται ενώ περιφερειακές δυνάμεις, που ανέτειλαν στα πλαίσια του νέου «πολυπολικού» κόσμου, προσπαθούν να ενισχύσουν την επιρροή τους, διαγκωνιζόμενες σε διάφορα σημεία του πλανήτη.

Στο αμέσως προηγούμενο σχόλιο το θέμα ήταν η επιβάρυνση της ανταγωνιστικότητας εξ αιτίας των πολιτικών και του κράτους, ήτοι της συνολικής νοοτροπίας του κρατισμού που χαρακτηρίζει λιγότερο ή περισσότερο, όλες ανεξαιρέτως τις κυβερνήσεις επί δεκαετίες.

Τα φαινόμενα αυτά, είχαν όμως και πολύ δυσμενή επίδραση στον τρόπο που αναπτύχθηκε η ελληνική επιχειρηματικότητα, στη νοοτροπία των επιχειρηματιών και στις πρακτικές που ακολουθούν.

Διότι, για να λέμε όλη την αλήθεια, δεν έχει μόνο το κράτος τα μαύρα του τα χάλια. Σε μεγάλο βαθμό, το ίδιο συμβαίνει και με ένα τμήμα του ιδιωτικού τομέα. Πρόκειται για εκείνους τους επιχειρηματίες που αποδεχόμενοι να παίξουν με τους όρους της ελληνικής πραγματικότητας, κατέληξαν να ενστερνιστούν συνολικά το… «μοντέλο», ακόμη και σε επίπεδο νοοτροπίας.

Ευχάριστη η βελτίωση της ελληνικής ανταγωνιστικότητας, όπως καταγράφηκε στη χθεσινή έκθεση του World Economic Forum, κατά 10 θέσεις, να μου επιτρέψετε, όμως, να σημειώσω ότι αποτελεί ένα ελάχιστο μικρό βήμα, κι ότι οι μέχρι τώρα προσπάθειες της κυβέρνησης θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν έως και… μηδαμινές.

Το γεγονός ότι μια χώρα της Ευρωζώνης βρίσκεται τόσο χαμηλά, στην 81η θέση, λέει από μόνο του πάρα πολλά, για τις δυσκολίες που αντιμετωπίσαμε τα τελευταία χρόνια- και συνεχίζουμε να αντιμετωπίζουμε.