Το δικαίωμα ψήφου είναι ένα από τα ειδικά δικαιώματα που προσδίδει στον επενδυτή, ως μεμονωμένο άτομο, η κατοχή κοινών μετοχικών τίτλων. Η διαδικασία που πρέπει να ακολουθηθεί για την ψηφοφορία, ο αριθμός των δικαιωμάτων ψήφου που ”απονέμει” κάθε μετοχή στον κάτοχό της και το σε ποιο βαθμό σημαντικά για την εταιρεία θέματα τίθενται σε ψηφοφορία, αποτελούν τα κυριότερα ζητήματα εταιρικής διακυβέρνησης, στην κατηγορία των δικαιωμάτων ψήφου.

Διαδικασίες ψηφοφορίας

Τα μοντέλα εταιρικής διακυβέρνησης που ευνοούν περισσότερο τους επενδυτές, είναι εκείνα τα οποία ορίζουν το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, από τη στιγμή που θα παγιωθεί η ατζέντα των θεμάτων προς ψηφοφορία, μέχρι τη λήξη της προθεσμίας για την ψηφοφορία.

Θεμιτή, για τη διευκόλυνση των επενδυτών, είναι και η δυνατότητα ψηφοφορίας μέσω ταχυδρομείου (ηλεκτρονικού και μη). Επιπρόσθετα, ως ενθαρρυντική για τη συμμετοχή των επενδυτών στην ψηφοφορία θεωρείται και η μη απαίτηση των επιχειρήσεων για ”πάγωμα” του trading στο διάστημα πριν από τη γενική συνέλευση.

Εξάλλου, περισσότερο ”δημοκρατικές” είναι οι εταιρίες οι οποίες λογίζουν τόσο τις εξ αποστάσεως ψήφους όσο και αυτές διά της φυσικής παρουσίας ως ισότιμες ως προς τη διαμόρφωση του αποτελέσματος.

Αρκετά συχνά, ανάμεσα στην εταιρεία και τους μετόχους - ψηφοφόρους παρεμβάλλεται μια περίπλοκη και χρονοβόρα αλληλουχία από ενδιάμεσα στάδια, ιδιαίτερα αν οι μέτοχοι βρίσκονται στο εξωτερικό.

Τα υπομνήματα και η ατζέντα των θεμάτων πρέπει να ”ταξιδέψουν” από την αίθουσα του διοικητικού συμβουλίου μέχρι τους διαχειριστές κεφαλαίων, τους επενδυτικούς συμβούλους και τους τελικούς μετόχους - ψηφοφόρους.

Έπειτα, όπως είναι φυσικό, η ψήφος πρέπει να ”καταγράψει” την αντίστροφη πορεία και να φτάσει στην εταιρεία σε ικανό χρονικό διάστημα πριν από τη γενική συνέλευση των μετόχων.

Σε μερικές αγορές η υποχρεωτική παρουσία ενός προσώπου (του ίδιου του δικαιούχου της ψήφου ή πληρεξούσιου) το οποίο θα παρακολουθήσει από κοντά τη συνέλευση και έπειτα θα ψηφίσει, δημιουργεί αρκετά προβλήματα.

Ο μηχανισμός της ψηφοφορίας είναι περισσότερο αποδοτικός εάν δεν απαιτείται από τους μετόχους να έχουν καταθέσει μετοχές τους σε έναν επενδυτικό οίκο και αν δεν απαγορεύεται το trading στο χρονικό διάστημα λίγο πριν από τη γενική συνέλευση, αναφέρουν τα πορίσματα της έκθεσης της Davis Global Advisors.

Ψήφοι ανά μετοχή

Η πλειονότητα των ανά τον κόσμο επενδυτών έχουν μάθει να... ζουν με διάφορα συστήματα διαφοροποίησης του αριθμού των δικαιωμάτων ψήφου ανά μετοχή, ενώ δείχνουν την τάση να αποφεύγουν τους τίτλους χωρίς δικαίωμα ψήφου.

Από τη μεριά τους, πολλοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι οι εταιρείες οι οποίες παρεκκλίνουν από το μοντέλο της μιας ψήφου ανά μετοχή, προσπαθούν να προστατεύσουν εαυτές από το ενδεχόμενο της επιθετικής εξαγοράς.

Εξάλλου, και οι επενδυτικοί οίκοι προτιμούν τα απλά συστήματα ψηφοφορίας, τα οποία εκχωρούν δικαίωμα μιας ψήφου ανά μετοχή.

Επισημαίνεται, ότι το 1995 το Κέντρο Μελετών Ευρωπαϊκής Πολιτικής (CEPS) συνέστησε την υιοθέτηση της μιας ψήφου ανά μετοχή από το σύνολο των χωρών της Ε.Ε.

Οι πιο κοινές εξαιρέσεις από το μοντέλο της μιας ψήφου ανά μετοχή είναι τρεις. Η πρώτη συνίσταται στην επιβολή ανώτατου ορίου (ceiling), στον αριθμό ψήφων που δικαιούται ο επενδυτής ανεξάρτητα από το πόσες μετοχές κατέχει.

Η δεύτερη και η τρίτη εξαίρεση αφορούν στην ”άνιση” εκχώρηση δικαιωμάτων ψήφου. Ορισμένες εταιρείες ή/και εθνικές νομοθεσίες ”απονέμουν” πολλαπλά δικαιώματα ψήφου σε ορισμένες μετοχές, τις επονομαζόμενες ”χρυσές μετοχές” (golden shares). Οι υπέρμαχοι αυτής της τακτικής, υποστηρίζουν ότι πρόκειται για ένα τρόπο ”ανταμοιβής” των μακροχρόνιων μετόχων της εταιρίας.