Κατά κοινή παραδοχή, ο ρόλος των θεσμικών επενδυτών σε θέματα εταιρικής διακυβέρνησης είναι ο πλέον σημαντικός, όπως προκύπτει και απ’ όλες τις σημαντικές -διεθνείς κυρίως- εξελίξεις στις οποίες πρωτοστατούν.

Όπως επισημαίνουν αναλυτές, αυτό συμβαίνει διότι συνήθως η δύναμη των θεσμικών επενδυτών σε μια εταιρεία είναι σημαντικά μεγαλύτερη από αυτή οποιουδήποτε μικρομετόχου. Πώς βλέπουν οι Έλληνες θεσμικοί επενδυτές την εικόνα στη χώρα μας και ποια βήματα θεωρούν αναγκαία για την αναβάθμισή της; Στις ερωτήσεις του ”ΜΕΤΟΧΟΥ” απαντά ο πρόεδρος της Ένωσης Θεσμικών Επενδυτών, κ. Χρήστος Σπανός.

Πώς κρίνετε σήμερα την εικόνα της εταιρικής διακυβέρνησης στην Ελλάδα;

Πριν απαντήσω στην ερώτησή σας θα πρέπει να ξεχωρίσουμε την ”εταιρική διακυβέρνηση” ως νομική υποχρέωση από την ”εταιρική διακυβέρνηση” ως φιλοσοφία, πρακτική και τρόπο διαχείρισης μιας εταιρείας. Αυτονόητο είναι ότι η συμμόρφωση στο νομικό πλαίσιο θα πραγματοποιηθεί σχετικά σύντομα με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, η ενσωμάτωση όμως μιας νέας φιλοσοφίας στην άσκηση του management απαιτεί χρόνο και πραγματική βούληση από τους βασικούς μετόχους για μια πιο ανοιχτή, διαφανή και ”δημοκρατική” διαχείριση.

Απαντώντας τώρα στο ερώτημά σας, η εταιρική διακυβέρνηση στη χώρα μας βρίσκεται σε μεταβατικό στάδιο ύστερα από τη σχετικά πρόσφατη λήψη των νομοθετικών μέτρων. Υπάρχουν επιχειρήσεις που έχουν εκούσια προσχωρήσει στα μέτρα, και μάλιστα από καιρό, όπως υπάρχουν και επιχειρήσεις που εξαντλούν τις προθεσμίες ή και κωλυσιεργούν στην εφαρμογή των μέτρων.

Κατά τη γνώμη σας η κατάσταση όπως έχει σήμερα αποτελεί παράγοντα αποτροπής ή προσέλκυσης ξένων κεφαλαίων;

Τα ξένα κεφάλαια κατευθύνονται σε επιχειρήσεις μεγάλης κεφαλαιοποίησης, οι οποίες ως επί το πλείστον εφαρμόζουν κάποιες αρχές της εταιρικής διακυβέρνησης. Και άλλες όμως εταιρίες, μεσαίας κυρίως κεφαλαιοποίησης, καλύπτουν ήδη αυτές τις προϋποθέσεις, και συνεπώς και ως προς αυτές δεν υπάρχει ”παράγων αποτροπής ή προσέλκυσης ξένων κεφαλαίων”.

Ποιες κινήσεις θεωρείτε αναγκαίες για τη βελτίωση των συνθηκών της εταιρικής διακυβέρνησης στη χώρα μας; Ποιος θα μπορούσε να είναι ο ρόλος της ΕΘΕ;

Αυτό που χρειάζεται είναι οι επιχειρήσεις να πιστέψουν στη χρησιμότητα των θεσπισθέντων μέτρων και να τα υιοθετήσουν όχι τυπικά, αλλά ουσιαστικά. Η ύπαρξη πραγματικά ανεξάρτητων μελών στο Δ.Σ., όπως και η ουσιαστική εφαρμογή της υπηρεσίας εσωτερικού ελέγχου μπορούν να αποτελέσουν συνθήκες βελτίωσης της εταιρικής διακυβέρνησης, ενώ οι θεσμικοί επενδυτές θα δίδουν μεγαλύτερη βαρύτητα στις τοποθετήσεις που πληρούν σε ικανοποιητικό επίπεδο την εταιρική διακυβέρνηση.

Σύμφωνα με έρευνες που διεξήχθησαν διεθνώς, οι θεσμικοί επενδυτές επωμίζονται το μεγαλύτερο μέρος του μετοχικού ακτιβισμού και ασχολούνται περισσότερο με θέματα εταιρικής διακυβέρνησης, αλλά και τα αποτελέσματα της στρατηγικής των επιχειρήσεων, πολλές φορές και με παρεμβάσεις σε επίπεδο γενικής συνέλευσης. Στην Ελλάδα δεν φαίνεται να ισχύει κάτι αντίστοιχο. Πού πιστεύετε ότι οφείλεται η μάλλον περιορισμένη δράση των θεσμικών;

Είναι παρεξήγηση να θεωρείται ότι οι θεσμικοί αγνοούν τη σημασία αυτών των κανόνων, στοιχείο που αποδεικνύεται και από μελέτη των χαρτοφυλακίων τους. Πρέπει όμως να σημειωθεί ότι το ζήτημα αυτό είναι θέμα γενικότερης κουλτούρας, η οποία σε κάθε επίπεδο, και επομένως και στους θεσμικούς, εξελίσσεται και ωριμάζει.

Όσον αφορά στις γενικές συνελεύσεις των εταιρειών, δεν πρέπει να αγνοείται το γεγονός ότι υπάρχει μεγάλος αριθμός εισηγμένων εταιριών οι οποίες συνήθως πραγματοποιούν τις συνελεύσεις τους στο τέλος των προθεσμιών που καθορίζει ο νόμος, με αποτέλεσμα την αδυναμία των θεσμικών να παρακολουθήσουν όλες τις συνελεύσεις ανελλιπώς. Πάντως, θα πρέπει να συμφωνήσω ότι οι θεσμικοί σε κάθε περίπτωση μπορούν και πρέπει με την κριτική τους να παίξουν πιο ουσιαστικό ρόλο στις γενικές συνελεύσεις, κάτι που αναμένεται να συμβεί τα προσεχή χρόνια όχι μόνο στην Ευρώπη, αλλά και στην Ελλάδα.